اجلاس گروه ۵+۱ در بارهی پرونده هستهای ایران
۱۳۸۶ مهر ۶, جمعهوزرای خارجه اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل، به همراه آلمان ( کشورهای ۵+۱) روز جمعه، ۲۸ سپتامبر، (به وقت محلی) در نیویورک گرد هم میآیند تا در بارهی رویکردهای بعدی در پرونده هستهای ایران رایزنی کنند. برای تدارک این نشست ، یک هفته پیش، جلسهای با شرکت مدیران کل وزارت خارجه کشورهای یادشده در واشنگتن تشکیل شد. در پایان این جلسه نیکلاس برنز نماینده آمریکا، مذاکرات را سازنده توصیف کرد. با این همه اظهارات مقامات مختلف کشورهای یادشده در چند روز اخیر، از وجود اختلاف میان آنها بر سر تشدید تحریم ایران حکایت دارد.
در هفتههای گذشته آمریکا و فرانسه، صرف همکاری ایران با آژانس اتمی برای ابهامزدایی از برنامه هستهایاش را کافی ندانسته و موضوع محوری در چالش هستهای ایران را کماکان ادامه غنیسازی اورانیوم توسط این کشور اعلام کردهاند. به باور واشنگتن و پاریس برای واداشتن ایران به چنین کاری لازم است شورای امنیت تحریمها علیه آن تشدید کند.
مخالفت چین و روسیه
چین و به ویژه روسیه در حال حاضر تشدید تحریمها علیه ایران را نادرست میدانند و معتقدند که تصمیمگیری در این باره باید به پس از اتمام مذاکرات آژانس اتمی با جمهوری اسلامی موکول شود. پنجشنبهشب (۲۷ سپتامبر) سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در نیویورک، در جمع خبرنگاران گفت که اکنون دخالت کردن با اعمال هرگونه تحریمی، به معنای از بین بردن تلاش های آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود. او افزود: « برای اعمال تحریم های جدید باید منتظر ماند تا بازرسیهای بین المللی از فعالیت های هستهیی ایران انجام گیرد.»
به گزارش خبرگزاری رویتر،لاوروف احتمال سومین دور از تحریم های شورای امنیت علیه ایران را در آینده منتفی ندانست، اما گفت كه این نکته نیز حائز اهمیت است که آژانس درباره نحوهی برخورد با مشكلاتی كه همچنان در خصوص برنامه هستهیی ایران وجود دارد گزارش بدهد.
برنارد کوشنر، وزیر خارجه فرانسه نیز در نیویورک در جمع خبرنگاران نسبت به توافق روسیه و چین با تشدید تحریمها علیه ایران ابراز بدبینی کرد. به گفته وی، لاوروف به روشنی در مذاكراتش با وی گفته است كه روسیه بعید است از تحریم های جدید سازمان ملل تا پیش از پایان تحقیقات آژانس در ایران در ماه دسامبر، حمایت كند. کوشنر در ادامه افزود:« فكر میكنم متقاعد كردن روسیه و چین تا قبل از آن زمان (دسامبر) بسیار مشكل باشد. »
وزیر خارجه فرانسه در مورد موضع چین نیز گفت: «چین نیز مانند روسیه مخالف صدور قطعنامه جدید در شورای امنیت علیه ایران است و میگوید تا قبل از انتشار گزارش آژانس درباره فعالیتهای هسته ای ایران در ماه دسامبر، در زمینه صدور قطعنامه جدید علیه تهران آماده همکاری نیست.»
از سوی دیگر، زلمای خلیلزاد، نماینده آمریکا در سازمان ملل ، در واکنش به اظهارات وزیر خارجه روسیه گفت که همکاری ایران با آژانس، این کشور را از تحریمهای جدید مصون نمیکند. خلیلزاد افزود: « تا کنون دو بار (از سوی شورای امنیت) از ایران خواسته شده که غنیسازی اورانیوم صرفنظر کند، ولی ایران به این خواست بیاعتنایی کرده است. موضع ما این است که در برخورد با ایران ضروری است دیالوگ دیپلماتیک با اعمال فشار تکمیل و بدرقه شود.»
مخالفت آلمان با اعمال تحریم در خارج از شورای امنیت
واشنگتن و پاریس قبلاَ پیشنهاد کردهاند که اگر شورای امنیت با تشدید تحریمها علیه ایران موافقت نکند، اتحادیه اروپا و آمریکا رأساَ به چنین اقدامی دست زنند. آلمان گرچه به طور اصولی با تشدید تحریمها علیه ایران مخالف نیست، اما به نظر میرسد که حاضر نیست با چنین اقدامی در خارج از شورای امنیت همراهی کند. خبرگزار رویتر به نقل از مقامات دولت آلمان خبر داده است که این کشور حمایت خود از تشدید تحریمها را مشروط به آن کرده است که اولاَ در كوتاه مدت هرگونه تحریمی علیه ایران باید از حمایت شورای امنیت سازمان ملل برخوردار باشد و ثانیاَ، در دراز مدت باید از كاربرد اقدام نظامی علیه ایران اجتناب شود. به این ترتیب معلوم نیست جلسه مشترکی که قرار است روز جمعه، بعد از نشست گروه ۵+۱ ، میان آمریکا و سه کشور اروپایی، یعنی فرانسه، انگلستان و آلمان برگزار شود تا چه حد به توافق بر سر تشدید تحریمها در خارج از چارچوب شورای امنیت کمک کند.
واکنش ایران
در حالی که محمود احمدینژاد، رئیس جمهور ایران، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل چالش هستهای ایران را خاتمه یافته اعلام کرد و از ضرورت بازگشت پرونده آن از شورای امنیت به آژانس بین المللی سخن گفت، در تهران اما مذاکرات وزرای خارجه گروه ۵+۱ با حساسیت دنبال میشود. در همین راستا، منوچهر متکی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز جمعه، و در آستانه تشکیل اجلاس گروه یادشده، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره گفت که تهران با شفافیت کامل در موضوع هسته ای خود تعامل می کند. متکی تهدید کرد که هرگونه تصمیم اشتباه بر تلاشها برای حل مسالمت آمیز این مسئله تاثیر منفی می گذارد.