امیدواری اندک به دور جدید مذاکرات سوریه
۱۳۹۲ بهمن ۲۱, دوشنبه
در دور جدید مذاکرات که از روز دوشنبه (۱۰ فوریه/ ۲۱ بهمن) در ژنو سوئیس آغاز شده اخضر ابراهیمی، نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب برای حل بحران سوریه قصد دارد هم برقراری آتش‌بس و هم ایجاد یک دولت انتقالی را در محور مذاکرات قرار دهد.
ابراهیمی روز دوشنبه قبل از شروع مذاکرات گفت که ابتدا با دو طرف به صورت جداگانه مذاکره خواهد کرد تا شاید فضای مذاکرات بهبود یابد و دو طرف در جوی مناسب‌تر به طور مستقیم با یکدیگر گفت‌وگو کنند.
خبرگزاری رویترز می‌گوید سندی در اختیار دارد که بر اساس آن ابراهیمی قصد دارد هر دو طرف را به اعلام این موضع وادارد که ورودشان به گفت‌وگو‌ها با هدف و اراده‌ای معطوف به حل بحران است.
ابراهیمی، پیش‌تر، یعنی در یایان اولین دور گفت‌وگوهای ژنو در اواخر ماه ژانویه، از بی‌نتیجه‌ماندن این مذاکرات انتقاد کرده بود. او نافرجام ماندن مذاکرات را به سرسختی و لجاجت دو طرف در تعیین دستورکار مذاکرات و اصرارشان بر اولویت‌های خود در این زمینه نسبت داد.
با این همه هر دو طرف متعهد شده‌اند که به اجرای مفاد توافقنامه ژنو در ژوئن سال ۲۰۱۲ پایبند بمانند. این توافقنامه از جمله شامل تشکیل یک دولت انتقالی با اختیارات وسیع می‌شود. مسئله مناقشه‌انگیز اما نقش بشار اسد، رئیس جمهور کنونی در این دولت و در دوران گذار است.
ائتلاف ملی سوریه که نماینده مخالفان در مذاکرات ژنو به شمار می‌رود می‌گوید که اسد نباید در دولت انتقالی هیچ نقشی داشته باشد. نمایندگان حکومت اما می‌گویند که تنها رای مردم می‌تواند رفتن یا ماندن اسد را تعیین کند.
مخالفانی که نماینده همه مخالفان نیستند
این انتقاد مطرح بوده که ائتلاف ملی سوریه همه بخش‌های اپوزیسیون غیرافراطی سوریه را نمایندگی نمی‌کند و عدم حضور بخشی از نیروها در این کنفرانس چشم‌انداز مثبتی برای آن رقم نمی‌زند.
در هفته گذشته میان ائتلاف ملی سوریه و "کمیته هماهنگی برای تحولات دمکراتیک" که اعضا و رهبران آن عمدتا در داخل کشور حضور دارند گفت‌وگوهای فشرده‌ای بر سر حضور این بخش از اپوزیسیون در کنفرانس ژنو جریان داشت که به نتیجهای نرسید.
کمیته هماهنگی برخی ازسیاست‌های ائتلاف ملی، از جمله نوع رویکرد آن در قبال اقدام مسلحانه و کم و کیف رابطه با کشورهای خارجی را قبول ندارد و حاضر نیست زیر چتر آن در مذاکرات شرکت کند.
در این میان عربستان و ایران به عنوان دو قدرت منطقه‌ای اصلی درگیر در بحران سوریه که در آنجا جنگ نیابتی پیش می‌برند همچنان بر موضع سرسختانه خود ایستاده‌اند.
ایران: مذاکرات ژنو شکست می‌خورد
علی‌اکبر ولایتی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی در سیاست خارجی و رئیس "مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص نظام" روز دوشنبه در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا مصوبات مذاکرات دور اول ژنو (۲۰۱۲) که دور جدید مذاکرات ژنو بر نتیجه آن استوار است را مذاکراتی خلاف مقررات بین‌المللی خواند که "با اصل حاکمیت دولت‌ها و کشورها نیز مغایرت دارد".
گفتنی است که دور اول مذاکرات ژنو نیز با پشتیبانی و همراهی روسیه انجام شد که در کنار ایران از متحدان اصلی دولت سوریه به شمار می‌رود.
ولایتی همچنین نیروهای اپوزیسیون حاضر در کنفرانس ژنو را معارضینی توصیف کرد که "ترکیبی از حامیان تروریست و وابستگان به قدرت‌های بیگانه و افراطیون می‌باشند" و برای حضورشان در کنفرانس و نشستن در مقابل نمایندگان دولت سوریه توجیهی وجود ندارد و عمدتا برای "در تنگنا قراردادن دولت سوریه در عرصه سیاسی و بین‌الملی است".
مشاور رهبر ایران در انتها نتیجه گرفته است که «حضور نیافتن ایران و خواسته‌های غیرقانونی معارضان حامی تروریست وپشتیبانی بین‌المللی آنها باعث می‌شود تا در این مذاکرات به نتایج مطلوب و مورد نظر دست نیابند».
«مقابله با ایران در سوریه نیازمند اقدام نظامی است»
سخنان ولایتی در حالی ابراز شده‌اند که عربستان سعودی نیز همچنان موضعی سرسختانه در قبال ایران نمایندگی می‌کند.
شاهزاده ترکی بن فیصل، رئیس پیشین سازمان امنیتی عربستان سعودی که همچنان در تعیین سیاست‌های امنیتی و خارجی این کشور نقشی تاثیرگذار دارد هفته پیش در مجمع جهانی اقتصاد به شدت به سیاست آمریکا در قبال سوریه و عدم استفاده از گزینه نظامی برای حل بحران انتقاد کرد.
فیصل با انتقاد از سیاست ایران در سوریه گفت که راه مقابله با "شیعیان نزدیک به ایران" در سوریه و بیرون‌کردن آنها از این کشور اقدامی نظامی از سوی آمریکا و متحدان آن است.
در این میان، در کشورهای غربی و از جمله در ناتو مسئله مهار نیروهای افراطی اسلام‌گرا در سوریه که عمدتا از سوی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس حمایت می‌شوند کماکان بحث روز است.
حضور این نیروها از یک سو عملا باعث شده که "شورای عالی نظامی" که عملیات گروه‌های وابسته به ائتلاف ملی را هماهنگ می‌کند فرادستی خود را از دست بدهد و قسما به جای مقابله با نیروهای دولت سوریه درگیر نبرد با این نیروها بشود. از سویی حضور این نیروهای افراطی در سوریه خطری برای ثبات کل منطقه و تهدیدی علیه امنیت کشورهای همسایه سوریه نیز تلقی می‌شود.
مذاکرات جاری ژنو قرار است تا روز جمعه این هفته (۱۴ فوریه / ۲۵ بهمن) ادامه یابد و در آن زمان در باره چگونگی ادامه مذاکرات تصمیم‌گیری شود.