روز پنجشنبه ۱۳ آبان اعضای هیأت رئیسه فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی با حسن روحانی رئیسجمهور ایران دیدار کردند. مصطفی کواکبیان عضو این هیأت در این دیدار از روحانی خواسته تا نقش موثرتری در رفع حصر خانگی رهبران جنبش سبز، میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد ایفا کند.
محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی نیز در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا در روز ۱۵ آبان تصریح کرد که محدودیتهای اعمالشده بر موسوی و کروبی نباید دائمی باشد و "علیالقاعده باید این مسئله زودتر مرتفع شود."
این عضو برجسته حزب کارگزاران همچنین تاکید کرد که گذاشتن شرط برای پایان دادن به حصر "نزد عقلای قوم پذیرفتهشده نیست".
گذاشتن شرطهایی برای پایان دادن به حصر موسوی، کروبی و رهنورد مدتی است که در حد شایعات و شنیدهها مطرح است؛ اینکه از آنان خواسته شده تا در صورت رفع حصر هیچگونه فعالیت سیاسی نکنند یا از اظهارنظر سیاسی بپرهیزند.
اردشیر امیرارجمند مشاور میرحسین موسوی به دویچهوله میگوید تا کنون هیچ شرطی نه کتبی و نه شفاهی برای آزادی سه رهبر در حصر جنبش سبز به آنها ابلاغ نشده است.
بیشتر بخوانید: عطریانفر: رفع مشروط حصر موسوی پذیرفتنی نیست
او میگوید حتی در صورت ابلاغ چنین شروطی هم آنها این شرطها را نخواهند پذیرفت: «آزادی حق اینهاست. آنها به عنوان شهروند حقوق خودشان را حفظ خواهند کرد و مطابق با ارزیابیای که از شرایط و اوضاع و احوال دارند، نسبت به سیاستورزی اقدام خواهند کرد. بنابراین هیچ قولی را که فعالیتها و حقوق شهروندیشان را محدود بکند، قطعا قبول نمیکنند. این امری طبیعیست و هیچ کسی هم نباید چنین انتظاری از آنها داشته باشد.»
سخنگوی شورای راه سبز امید معتقد است این اظهارنظرها که اخیرا افزایش پیدا کرده به نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری ایران ربط دارد. به نظر امیرارجمند مطالبات مردم در زمینه آزادیهای سیاسی و اجتماعی و نیز آزادی زندانیان و رهبران در حصر جنبش سبز در دور اول ریاست جمهوری روحانی برآورده نشده است و حال فعالان سیاسی و نمایندگان مجلس در صدد مطرح کردن دوباره این مطالبات هستند.
آیا روحانی در صورت انتخاب مجدد به موضوع حصر خواهد پرداخت؟
با توجه به بسته شدن پرونده اتمی ایران در دور اول ریاست جمهوری روحانی، میتوان نتیجه گرفت که او در صورت انتخاب مجدد این فرصت و مجال را خواهد داشت که با طیب خاطر بیشتری به موضوع حصر بپردازد.
امیرارجمند اما میگوید: «در دور دوم به نسبت دور اول تحول اساسی رخ نخواهد داد. جناح مخالف و تندرو همچنان فشار بسیار سنگینی را بر آقای روحانی تحمیل خواهند کرد. هر روز مسئلهای ایجاد خواهند کرد و به سهم خودشان اجازه نمیدهند که ایشان آن جوری که میخواهد کار کند، نه در حوزه بینالمللی، نه در حوزه منطقهای و نه در حوزه داخلی. بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که مثلا آن طرف رفتارهایش را تعدیل کند، بلکه باید آقای روحانی در اولویتهای خودش تجدیدنظر بکند.»
کلید حصر در دست خامنهای است
اما آیا تنها تجدیدنظر روحانی در اولویتهایش برای حل موضوع حصر کافی است؟
اواخر آبان ماه سال گذشته خبرنگاران روزنامه ایتالیایی "کوریره دلاسرا" در یک مصاحبه اختصاصی از حسن روحانی پرسیدند: «شما دو سال پیش وعده دادید که رهبران جنبش سبز، موسوی و کروبی، را آزاد خواهید کرد. آیا به وعده خود عمل میکنید؟» رئیس جمهور نیز در پاسخ به گفتن این جمله بسنده کرد: «آنها روزی آزاد خواهند شد.»
پیش از آن نیز وزیر دادگستری در نمایشگاه مطبوعات در پاسخ به سوالی درباره حصر گفته بود: «در این باره زیاد گفتم.»
بیشتر بخوانید: کرباسچی: جایگاه افراد با حصر تنزل پیدا نمیکند
پیشتر نیز علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به پرسشی در مورد اقدام این شورا برای رفع حصر گفت: «اجازه دهید یک لیوان آب بخورم! با توجه به شرایط سنیام و خستگی از صبح تاکنون ایجاب میکند که به این سوال پاسخ ندهم چون قاطی خواهم کرد!»
وقتی سه مسئول بلندپایه از سه نهاد مهم اجرایی چنین اظهارنظرهایی درباره موضوع حصر میکنند، آیا میتوان نتیجه گرفت که سرنخ این مشکل تنها در دستان آیتالله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی است و رئیسجمهور نمیتواند نقش چندانی در حل آن ایفا کند؟
اردشیر امیرارجمند میگوید: «قطعا حصر با اراده آقای خامنهای اتفاق افتاده و با اراده و رضایت ایشان پایان میپذیرد. اما اینکه آیا ما به وظیفه خودمان عمل میکنیم چیز دیگریست. به هرحال افرادی که در جاهای مختلف قرار دارند باید به وظیفه خودشان عمل بکنند و اطلاعرسانی و شفافسازی بشود. از همین طریق است که آقای خامنهای مجاب میشود که میبایست این عمل را انجام بدهد. اگر هیچ کس اقدامی انجام ندهد، آقای خامنهای هم این کار را انجام نمیدهد.»
بیشتر بخوانید: خامنهای: سران فتنه حرف اینجانب را نفهمیدند
سخنگوی شورای راه سبز امید از هر سه این اظهارنظرات اظهار تاسف میکند و آنها را نشانه فرافکنی میداند. به خصوص در مورد رئیسجمهور او معتقد است: «به هرحال آقای روحانی رئیس شورای عالی امنیت ملی است، در زمان اتخاذ تصمیم حصر در این شورا بوده و تمام زیر و بم شورای عالی امنیت ملی را میشناسد. حداقل باید در رابطه با منشا و مشروعیت این عمل اظهارنظر و شفافسازی بکند. ما میدانیم رفع حصر دست آقای روحانی نیست. ولی آقای روحانی زمانی که این قول را داد، حدود اختیارات و وظایف خودش را میشناخت. پس بنابراین معتقد بود که اهرمهایی دارد برای اینکه فشار لازم را وارد بکند یا تعامل لازم را انجام بدهد تا این اتفاق صورت بگیرد.»
حدود سه ماه دیگر شش سال از حصر خانگی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد میگذرد. ایران در این مدت بسیار تغییرات را تجربه کرده؛ تغییر رئيسجمهوری و به تبع آن تغییر سیاستهای داخلی و خارجی، امضای توافق اتمی با شش کشور قدرتمند جهان و به تبع آن برداشته شدن تحریمهای اقتصادی و نیز باز شدن درهای تجارت و معاملات و نیز توریسم به روی شرکتها و افراد خارجی.
آزادی سه فعال سیاسی و سه رهبر جنبش اعتراضی مردم در میان این همه تغییر اما ظاهرا جایی نداشته است.