بلوچ‌ها درباره دستگيرى عبدالمالك ریگی چه می‌گويند؟
۱۳۸۸ اسفند ۱۱, سه‌شنبه
خبرگزاری فارس درگزارشی تحت عنوان"دستگیری ریگی غرور ملی ایرانیان را برانگیخت"، از استان سیستان و بلوچستان چنین خبر می‌دهد:« مردم زاهدان و سایر شهرهای استان شب گذشته را با شادی، سرور و برپایی جشن و آوازهای محلی و رقص‌های سنتی سپری کردند.»
همزمان با خبرگزاری فارس، رسانه‌های دیگر جمهوری اسلامی ایران درباره‌ی "پخش شیرینی در میان مردم بلوچ" نوشتند.
"محبوبیت ریگی افزایش پیدا کرده"
مسعود بلوچ، مسئول "انجمن فعالان حقوق بشر بلوچستان"، در گفتگو با دویچه‌وله به این سئوال که بلوچ‌ها درباره‌ی عبدالمالک ریگی چگونه فکر می‌کنند، چنین پاسخ می‌دهد: «بر اساس گفته‌ها و تحقیقاتی که با تعدای از بلوچ‌ها در داخل و خارج از کشورداشتیم، آقای عبدالمالک ریگی پس از دستگیری محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.»
مسعود بلوچ، در ادامه‌ی صحبت‌هایش دلایل آن را اینگونه شرح می‌دهد: «بنظر افرادی که ما با آنها صحبت کردیم، فعالیت‌های ریگی کلاء در جهتی بوده، که گروه‌های فشار را در بلوچستان تضعیف کند و یا از بین ببرد و دوم اینکه سعی می‌کرده جوانان را از اعتیاد دور کند واختلافات طایفه‌ای را هم بین بلوچ‌ها از بین ببرد.»
دستگیری ریگی، تکرار یک واقعه در تاریخ بلوچ‌ها
دکترعبدالستار دوشوکی، فعال سیاسی بلوچ مقیم لندن، درباره‌ی نقش ریگی در میان بلوچ‌ها چنین توضیح می‌دهد: «در روانکاوی مردم بلوچ یک یاغی شورشگر که بر علیه نظام ظلم و ستم و تحقیر قیام می‌کند، جایگاه ویژه ای دارد و در ادبیات اسطوره‌ای بلوچ این ثبت شده است. بعضی از عملکردهای آقای ریگی با فرهنگ، مذهب و سنت بلوچ‌ها سنخیت ندارد، ولی در تجزیه و تحلیل نهایی ریگی آن روحیه‌ی انتقام جویی و حس تحقیر شده در بسیاری از بلوچ‌ها را به نحوی تسکین می‌داد و از این نظر در رابطه با آن روانکاوی بلوچ، ریگی را عده‌ای از بلوچ‌ها جواب خشونت‌های اعمال شده توسط حکومت می‌دانند.»
عبدالستار دوشوکی در ادامه‌ی صحبت‌هایش به شباهت یک واقعه تاریخی دیگر در میان بلوچ‌ها اشاره می‌کند: «برادر دادشاه که یکی دیگر از یاغی‌های بلوچ و مخالفان سرسخت شاه بود، توسط پاکستان به ایران تحویل داده شده بود که بلافاصله در آن زمان اعدام گردید. برادر ریگی، یعنی عبدالحمید ریگی هم توسط مامورین اطلاعاتی پاکستان دستگیر و به جمهوری اسلامی تحویل داده شد.»
"بلوچ‌ها ریگی را قهرمان می‌دانند"
دکتر حسین بر، آگاه به مسائل بلوچهای ایران، در گفتگو با دویچه وله درباره تاثیر و نقش عبدالمالک ریگی در میان بلوچ‌ها چنین اشاره می‌کند: «در میان اکثریت مردم بلوچ وی به عنوان یک قهرمانی دیده می‌شود که از حقوق پایمال شده‌ی مردم بلوچستان دفاع کرده است. ریگی در بلوچستان طرفداران بسیاری زیادی دارد.»
حسین بر در ادامه‌ی صحبت‌هایش در رابطه با سخنان ریگی در تلویزیون ایران می‌گوید: «حسنک وزیر می‌گوید، "مردی که دستش بسته است، زدنش آسان است". جمهوری اسلامی ایران توانست از افراد طراز اول خودش چنان اعتراف‌هایی را بگیرد که مردم تعجب کردند، حال عبدالمالک ریگی یک بلوچ، سنی و بقول آنها یک تروریست هست، شما می‌توانید تصور کنید که در چه شرایطی وی قرار گرفته است. اینها اعترافاتی هستند که هیچ ارزش قانونی و اخلاقی ندارند».
دستگیری ریگی و بلوچ‌ها
ناصربلده‌ای یک فعال سیاسی دیگر بلوچ در سوئد درباره‌ی نظر بلوچ‌ها درخصوص دستگیری عبدالمالک ریگی چنین توضیح می‌دهد: « دستگیری آقای مالک ریگی را مردم به شکلی تحقیر و توهین به خودشان می‌دانند و روش رفتار رژیم را هم نوعی تحقیر و توهین به خودشان تلقی می‌کنند.»
ناصر بلده‌ای دلیل پیدایش عبدالماک ریگی و گروه جندالله را به دلیل جلوگیری از اعتراض‌های مسالمت آمیز و مبارزه‌ی مدنی در بلوچستان می‌داند.
حال آیا با دستگیری عبدالمالک ریگی این خشونت‌ها کاهش خواهد یافت؟ به عقیده ناصر بلده‌ای خشونت‌ها زمانی کاهش خواهند یافت که جمهوری اسلامی "خواست‌های قانونی و برحق مردم بلوچ" را بپذیرد.
محکومیت خشونت از سوی بلوچ‌ها
مسعود بلوچ، مسئول انجمن فعالان حقوق بشر بلوچستان، به این پرسش که آیا دستگیری ریگی زمینه‌ای برای کاهش خشونت‌ها فراهم خواهد کرد، چنین پاسخ می‌دهد: «خشونت جایگاهی در میان بلوچ‌ها ندارد. ما تابحال چندین بار به گروه عبدالمالک ریگی نامه نوشتیم که گروگان‌ها را آزاد کنند و حتی نتایج خوبی هم داشته و تعدادی هم آزاد شدند.
بنظر مسعود بلوچ، سازمان‌های حقوق بشر ایرانی و جهانی بایستی از زندانیان سیاسی بلوچ در ایران از جمله برای محاکمه‌ی عادلانه عبدالمالک ریگی دفاع کنند.
شانس جدید برای کاهش خشونت‌ها در بلوچستان
دکتر حسین بر، آگاه به مسائل بلوچهای ایران بر این باور هست، اکنون شانس جدیدی برای کاهش خشونت‌ها در بلوچستان فراهم شده است.
وی می‌گوید: «جمهوری اسلامی که ادعا می‌کرد به دلیل ناامنی نمی‌تواند در بلوچستان کاری انجام دهد، حالا شانسی برای آنها بوجود آمده است. باید برود در آنجا امکان کار ایجاد کند، تبعیض را از بین ببرد و بیمارستان تاسیس کند. به جوانان بلوچ هم این شانس را بدهند که به دانشگاه‌ها بروند. یک مدیرکل، استاندار و یا یک وزیر بلوچ نیست. الآن این شانس هست که این اقدامات را انجام دهند و گذشته را جبران کنند.»
اما بنظرعبدالستار دوشوکی آن شرایطی که ریگی را در بلوچستان بوجود آورد هنوز از بین نرفته است. وی در رابطه با امکان کاهش خشونت‌ها در بلوچستان به دویچه وله چنین می‌گوید: «من امیدی نمی‌بینیم، مگر اینکه جمهوری اسلامی دیدگاه خود را نسبت به مردم بلوچستان تغییر بدهد و بلوچ‌ها را دیگر به عنوان خطر تلقی نکند و از فرصت‌هایی که هست، استفاده بکند.»
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: جمشید فاروقی