تحرکات ایران در آستانه‌ی مذاکرات هسته‌ای ژنو
۱۳۸۹ آذر ۱۴, یکشنبه
قرار است که دوره تازه‌ای از مذاکرات میان جمهوری اسلامی و نماینده‌ی کشورهای موسوم به ۱+۵ (پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان) از روز دوشنبه (۱۵ آذر، ۶ دسامبر) در ژنو آغاز شود.
مسئولان ایرانی در روزهای اخیر بارها تاکید کرده‌اند که از مواضع خود عقب نشینی نمی‌کنند و تسلیم فشارهای بین‌المللی نخواهند شد. شواهدی، خلاف این ادعا را نشان می‌دهد. از سوی دیگر دیپلمات‌های غربی معتقدند در صورت عدم انعطاف ایران مذاکرات ژنو بی‌نتیجه خواهد ماند.
کیک زرد برای کارخانه‌ی درحال تعمیر اصفهان؟
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی صبح روز یکشنبه (۱۴ آذر) طی مراسمی که در رسانه‌های داخلی بازتابی وسیع داشت، ورود نخستین محموله كیك زرد ارسالی از معدن گچین بندرعباس به سایت هسته‌ای اصفهان را رسما افتتاح کرد. صالحی این اقدام را "دستاوردی قابل توجه" و "تضمین‌كننده و اطمینان‌بخش برای تامین مستمر سوخت هسته‌ای نیروگاه‌های" کشور خواند.
برخی از تحلیلگران معتقدند، چنین اقدام‌هایی در آستانه‌ی برگزاری نشست ژنو بیشتر به یک نمایش تبلیغاتی برای مصرف داخلی می‌ماند. این گمانه‌زنی‌ها از آن رو تقویت می‌شود که مطابق برخی گزارش‌ها تاسیسات اصفهان از مدتی پیش با دشواری‌های فنی قابل ملاحظه‌ای روبروست و تقریبا به حالت نیمه‌تعطیل درآمده است. صالحی در کنفرانس خبری خود این موضوع را تایید کرده است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا رئیس سازمان انرژی اتمی درپاسخ به این پرسش که «كارخانه‌ی UCF اصفهان چه موقع از وضعیت تعمیر و نگهداری خارج می‌شود؟»، اظهار داشت: «امیدواریم در آینده‌ی نه چندان دور این كارخانه كارش را شروع كند.»
بدبینی به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات
به گزارش رویترز شماری از دیپلمات‌های غربی به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات ژنو چندان خوش بین نیستند. وجود اختلاف عمیق در مورد ادامه یا توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران یکی از دلایل این بدبینی عنوان می‌شود. جمهوری اسلامی متهم است، در فعالیت‌های اعلام نشده و دور از نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اهداف نظامی را دنبال می‌کند.
کشورهای غربی به ایران پیشنهاد داده‌اند، به منظور اعتماد سازی فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند. این کشورها اعلام آمادگی کرده‌اند که در این صورت از تشدید تحریم‌ها خودداری کنند و راه تامین سوخت مورد نیاز برای استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی اتمی را هموار سازند.
امکان تولید دو بمب اتمی
یکی از علت‌های بدبینی نسبت به صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران به اصرار جمهوری اسلامی در ادامه‌ی غنی‌سازی اورانیوم بدون توجیه فنی و اقتصادی بازمی‌گردد.
به اعتقاد برخی از کارشناسان از سویی سوخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر مطابق توافق‌ها منحصرا از سوی روسیه تامین می‌شود؛ از سوی دیگر حدود سه تا چهار تن اورانیومی که تاکنون با غنای پایین در ایران تولید شده بخش بسیار کوچکی از نیاز سالانه‌ی این نیروگاه را نیر تامین نمی‌کند. این در حالی است که همین مقدار اورانیوم در صورتی که غنای آن افزایش یابد دست‌کم برای ساختن دو بمب اتمی کافی است.
ایران اتهام کشورهای غربی را رد می‌کند و هدف فعالیت‌های هسته‌ای خود را صلح‌آمیز می‌خواند. تهران یکی دیگر از دلایل ادامه‌ی غنی‌سازی را تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران عنوان می‌کند. این راکتور با اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده کار می‌کند و مصرف پزشکی دارد.
سال گذشته قرار بود، ایران بخشی از اورانیوم کم غنی شده‌ی خود را با اوراینیوم بیست درصد مبادله کند. با بی‌نتیجه ماندن مذاکرات در این زمینه ایران مدعی است تولید اورانیوم برای این نیروگاه را در دستور کار دارد. صالحی صبح روز یکشنبه (۱۴ آذر) گفت: «تاکنون ۳۵ کیلیو اورانیوم با غنای بیست درصد تولید کرده‌ایم.»
"آژانس، مسئول ترور دانشمندان هسته‌ای"
شش روز پس از ترور دو دانشمند مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی وزیر اطلاعات، حیدر مصلحی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متهم کرد که در پوشش بازرس جاسوس به ایران اعزام کرده است.
مصلحی روز شنبه، ۱۳ آذر به خبرنگاران گفت: «متأسفانه در میان بازرسان آژانس بین‌المللی هسته‌ای جاسوسان سرویس‌ها وجود دارند و باید در این زمینه پاسخگو باشند.» او همچنین تاکید کرد: «سازمان ملل نیز باید پاسخگو باشد، چرا که در نتیجه تحریم‌ها نام دانشمندان ایرانی مطرح می‌شود که دشمن‌مان به دنبال آنها هستند.»
جمهوری اسلامی تابستان امسال نیز از فعالیت دو بازرس آژانس که آنها را به دادن "اطلاعات نادرست" متهم کرده بود جلوگیری کرد. یکی از انتقادهای آژانس عدم همکاری کامل ایران با این نهاد و جلوگیری از بازدید سرزده از مکان‌های مختلف و افرادی است که فعالیت‌های آنها برای آژانس غیرشفاف ارزیابی می‌شود. صادق لاریجانی رئیس قوه‌ی قضاییه نیز عصر یکشنبه (۱۴ آذر) در مورد ترور دو دانشمند ایرانی اظهار داشت: «ما آژانس را مسئول می‌دانیم چرا که ... با اعلام اسامی دانشمندان ما آنان را در معرض تهدیدات جدی قرار داده است.»
"ضعف حکومت برای تفاهم"
در آستانه‌ی برگزاری گفت‌وگوهای دو روزه در ژنو مقام‌های ایران بر اصرار خود بر ادامه‌ی غنی‌سازی اورانیوم تاکید بیشتری دارند. تهران می‌گوید، این گونه فعالیت‌ها موضوع مذاکرات نخواهد بود.
کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که قرار است طرف گفتگو با هیات نمایندگی ایران باشد حدود دو هفته پیش اعلام کرد در مذاکرات پیش رو «در مورد توانایی ساخت سلاح اتمی صحبت خواهم کرد و این مسئله محور اصلی بحث‌های ما خواهد بود.»
ایران به رغم تاکیدهایی که در روزهای اخیر درباره ایستادن بر مواضع خود داشته، در مورد انجام مذاکرات ژنو از برخی درخواست‌ها عقب‌نشینی کرده است. ایران اصرار داشت گفت‌وگوها در ترکیه و با حضور نماینده‌ای از این کشور برگزار شود.
به رغم این، برخی تحلیلگران معتقدند با توجه به تضعیف موقعیت حکومت پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۸۸ عقب‌نشینی بیشتر می‌تواند در نظر تهران "خطرناک" تلقی شود. مقام‌های آمریکایی ابراز خوش‌بینی می‌کنند تشدید تحریم‌ها موثر بوده و ایران را به پدیرش قطعنامه‌های شورای امنیت وادار کند.
BK/SA