تقدیر پرز از کانادا به دلیل تعلیق روابط دیپلماتیک با ایران

در بیانیه‌ی روز شنبه (۹ سپتامبر / ۱۹ شهریور) دفتر ریاست جمهوری اسرائیل آمده است: «امیدوارم که دیگر کشورها کانادا را الگوی اخلاقی خود قرار دهند.» اشاره‌ی شیمون پرز به تصمیم کانادا مبنی بر قطع روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی است. در بخش دیگری از بیانیه‌ی ریاست جمهوری اسرائیل آمده است: «کانادا بار دیگر ثابت کرد که اخلاق مهم‌تر از عملگرایی است».

به اعتقاد پرز، این قابل قبول نیست که عضوی از سازمان ملل [ایران] عضو دیگری [اسرائیل] را به نابودی تهدید کند: «این در تناقض کامل با منشور ملل متحد است».

شیمون پرز در بیانیه‌ی خود بار دیگر در مورد دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هشدار داد: «ترکیب تلاش‌های فرادستی، جنون سیاسی و سلاح هسته‌ای قابل پذیرش نیست و این ترکیب جهانی را تهدید می‌کند که با تمام قدرت با آن به مقابله خواهد پرداخت».

دولت کانادا روز جمعه (۷ سپتامبر) در بیانیه‌ای از تعطیل سفارت خود در تهران خبر داد. دولت این کشور همچنین به دیپلمات‌های ایرانی ۴ روز فرصت داد، خاک کانادا را ترک کنند. اتاوا همچنین نام ایران را در فهرست کشورهای حامی تروریست قرار خواهد داد.

جان برد، وزیر امور خارجه کانادا، گفت که دولت کشورش به این دلیل تصمیم به قطع روابط دیپلماتیک با ایران گرفته که حکومت جمهوری اسلامی ایران را "اصلی‌ترین تهدید" برای صلح و امنیت جهانی می‌داند.

"باشگاه خبرنگاران" وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اما این اقدام را ناشی از مشکلات مالی کانادا دانست. این خبرگزاری به نقل از "منابع موثق داخلی و خارجی" نوشت: «دولت کانادا که همچون دولت‌های غربی در بحران شدید اقتصادی فرو رفته است و تا ورشکستگی ملی فاصله زیادی ندارد، از چیزی حدود یک سال پیش در دستوری محرمانه به وزارت امور خارجه از آنها می‌خواهد طرح تعدیل نیروهای محلی و سپس تعطیلی سفارتخانه‌های خود در چندین کشور را در دستور کار خود قرار دهند».

"افشاگری" صالحی در مجلس

علی اکبر صالحی، وزیر خارجه‌ی دولت دهم، روز یکشنبه در جلسه‌ی علنی مجلس شورای اسلامی در مورد برگزاری شانزدهمین نشست سران اعضای جنبش عدم تعهد در تهران توضیحاتی ارائه کرد.

وی در بخشی از سخنان خود که برخی از خبرگزاری‌های ایران از آن به‌عنوان "افشاگری در مورد شیطنت‌های کانادا" یاد کرده‌اند، آورد: «کشور کانادا در سیاست خارجی تحت تاثیر تحرکات صهیونیست‌ها است و خط مشی آنها را دنبال می‌کند و از طرفی تلاش می‌کند تا روابط خود را با این رژیم زیاد کند، رضایتمندی آنها را جلب کند و این اقدام [توقف مناسبات دیپلماتیک با ایران] در راستای منافع رژیم صهیونیستی است».

خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به نقل از صالحی نوشت: «همچنین طبق اطلاعاتی که به ما رسیده است،‌ کشور کانادا علاوه بر ارسال نامه برای دبیر کل سازمان ملل، به دنبال ترغیب سایر کشورها بود تا در اجلاس عدم تعهد در تهران شرکت نکنند».

وزیر خارج دولت دهم توضیح نداد که خبر یادشده از چه مرجعی واصل شده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی نیز روز یکشنبه به اقدام دولت کانادا واکنش نشان داد. به زعم علی لاریجانی، «رفتار سبک سیاسی دولت کانادا که با ناشی‌گری در این مقطع انجام گرفت نشان از دستپاچگی آنها دارد که در مقابل اجماع اکثر کشورهای جهان در تهران با اقدامی منفعلانه قصد دارند فضای سیاسی را تغییر دهند».

لاریجانی در نطق خود در صحن علنی مجلس افزود: «متعاقب آن موضع‌گیری برخی کشورهای اروپایی و خط و نشان کشیدن‌های غیرمتعارف که اینها همگی بیش از آنکه اقتدار بین‌المللی آنان را نشان دهد انفعال آنان را ظاهر می‌کند».

رئیس مجلس شورای اسلامی اقداماتی از این دست را به "سناریوپردازی‌های کشورهای زورگو و سر و صداهای زیادی برای ایجاد فشار اقتصادی بر ملت ایران" تعبیر کرد.

پیش از این خبرگزاری فارس از لغو سفر علی لاریجانی به کانادا "در اعتراض به سیاست‌های ضد ایرانی دولت کانادا و تعطیلی سفارت این کشور در تهران" خبر داده بود. بر این اساس، لاریجانی قرار بود از ۲۱ تا ۲۶ اکتبر در اجلاس بین‌المجالس در کانادا شرکت کند.

روابط پرتنش جمهوری اسلامی و کانادا

دولت کانادا همواره مناسبات پرتنشی با جمهوری اسلامی ایران داشته است. سفارت این کشور در تهران پس از حمله "دانشجویان پیرو خط امام" به سفارتخانه آمریکا در سال ۱۳۵۸ و گروگان‌گیری دیپلمات‌های ایالات متحده، به خروج برخی از دیپلمات‌های آمریکایی از ایران کمک کرد. سایه‌ی روابط نزدیک کانادا با اسرائیل نیز همواره بر سر مناسبات جمهوری اسلامی و کانادا بوده است.

مرگ مشکوک زهرا کاظمی در زندان اوین و عدم همکاری جمهوری اسلامی برای روشن شدن دلایل مرگ این روزنامه‌نگار ایرانی-کانادایی، و انتقاد همیشگی کانادا از وضعیت حقوق بشر در ایران، از دیگر دلایل تیرگی روابط تهران-اتاوا پس از پیروزی انقلاب بهمن ۱۳۵۷ بوده‌اند.