تونل‌های شگفتی‌آور حماس در غزه

دور جدید جنگ خونین غزه با قتل سه نوجوان اسرائیلی و یک نوجوان فلسطینی آغاز شد. اسرائیل هدف عملیات نیروهای زمینی در غزه را نابودی سیستم تونل‌های حماس اعلام کرده است. تونل‌های جدید کشف‌شده تفاوت‌های فاحشی با تونل‌های قدیمی دارند که شگفتی متخصصان امنیتی را برانگیخته است.

از دید‌ فلسطینی‌های ساکن نوار غزه این تونل‌ها یک شاهرگ حیاتی هستند. اسرائیلی‌ها این تونل‌ها را اما راهی برای قاچاق کالا و اسلحه می‌دانند. تعداد دقیق تونل‌های غزه مشخص نیست، اما آنچه مشخص است اینکه بخش اعظم مایحتاج غزه از مسیر این تونل‌ها تأمین می‌شود.

در غزه یک میلیون ۸۰۰ هزار فلسطینی زندگی می‌کنند که با سیم خاردار، پست‌های نظامی و دیوارحائل در محاصره اسرائیل و مصر قرار گرفته‌اند. تنها راه خروج فلسطینیان گذرگاه رفح در مرز مصر بود که این گذرگاه هم پس از قدرت‌گیری حماس در نوار غزه در سال ۲۰۰۷ بسته شد.

پس از بسته شدن مرز رفح، تونل‌ها تنها راه ارتباطی ساکنان غزه با جهان خارج شدند. این تونل‌ها با ابزاری ساده و بدوی ساخته شدند و بارها ریزش آن‌ها به قیمت جان کارگران تمام شده است.

ورودی‌های این تونل‌ها اغلب مخفی و در درون منازل مسکونی قرار دارند و کسانی که می‌خواهند از این تونل‌ها استفاده کننده باید پول بپردازند.

نوار غزه تاکنون شاهد چندین جنگ بوده است. ابعاد ویرانی‌های ناشی از جنگ در حالی که محاصره غزه همچنان دارد باعث شده که نه‌ تنها نیازهای روزمره بلکه حتی مواد ساختمانی چون سیمان نیز از طریق این تونل‌ها به سوی غزه روانه شوند.

تونل‌های غزه بیش از ۳۰ سال است که فعال هستند. سال ۱۹۸۲ پس از صلح میان اسرائیل و مصر شهر رفح تقسیم شد. اکنون نیمی از رفح در مصر و نیم دیگر آن در غزه است. از آن زمان تونل‌های ارتباطی ایجاد شدند.

با مرور زمان تونل‌های غزه دارای امکاناتی چون تلفن و برق شدند. این تونل‌ها تنها برای قاچاق و حمل کالا مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، بلکه هنگام حملات اسرائیل تبدیل به پناهگاه می‌شوند.

تنها اسرائیل نیست که در صدد نابودی تونل‌ها است. مصر هم در آن سوی مرز غزه سال‌ها است که این تونل‌ها را ویران می‌کند. ویران کردن تونل‌ها از سوی مصر حتی در دوران قدرت‌گیری اخوان‌المسلمین و دولت مرسی که به لحاظ سیاسی با حماس نزدیک بود، ادامه یافت.

در کنار تونل‌های رفح که برای قاچاق و حمل کالا استفاده می‌شوند، حماس تونل‌های "عملیاتی" نیز احداث کرده است. خروجی این تونل‌ها در داخل خاک اسرائیل و برای انجام عملیات نظامی است. در سال ۲۰۰۴ حماس این تصویر از مواد منفجره در درون یک تونل را منتشر کرد. انفجار این تونل باعث قتل ۵ سرباز اسرائیلی و زخمی شدن ۱۰ نفر دیگر شد.

تونل‌های جدید کشف شده نشان می‌دهد که ساخت آن‌ها دیگر فقط به منظور وارد کردن یک ضربه نیست. این تونل‌ها دارای بدنه بتونی هستند. کابل کشی شده‌اند و دارای یک سیستم ارتباطی هستند. (عکس: بازدید وزیر دفاع اسرائیل، موشه یعلون از یک تونل کشف شده)

در چند روز اخیر تاکنون شش حمله از طریق این تونل‌ها به خاک اسرائیل صورت گرفته که به کشته شدن یازده سرباز اسرائیلی و ۲۰ جنگجوی حماس انجامیده است.

ارتش اسرائیل تا روز سه‌شنبه (۲۹ ژوئیه/ ۷ مرداد) موفق به کشف ۴۵ تونل شده است. تصاویر ماهواره‌ای حکایت از وجود حداقل ۶۰ تونل دارند. این تونل‌ها ۷۵ سانتیمتر عرض، یک متر و ۷۰ سانتیمتر ارتفاع دارند و در عمق پانزده‌متری حفر شده‌‌اند. تونل‌های عملیاتی دارای سیستم هواکش هستند و در بعضی از آن‌ها تا ۷۰ دالان و تونل‌های فرعی نیز مشاهده شده است.

ارتش اسرائیل در این تونل‌ها آذوقه، داروی بیهوشی، اونیفورم ارتش اسرائیل، طناب و چسب پیدا کرده است. به‌نظر می‌رسد قرار بوده است واحد‌های حماس با امکانات موجود در این تونل‌ها پس از انجام عملیات بتوانند چند روز در آنجا مخفی بمانند.

آنچه که شگفتی منابع امنیتی اسرائیل را برانگیخته اینکه به‌رغم وجود منابع اطلاعاتی و خبری در غزه و همچنین کنترل دائمی پهپادها، آن‌ها اطلاعی از ساخت چنین شبکه عظیم تونلی نداشته‌اند. اکنون این سئوال در اسرائیل مطرح می‌شود که چگونه جابجایی حجم عظیمی از خاک و تحرک نیروی کار از چشمان نیروهای امنیتی بدور مانده است؟

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بارها تاکید کرده است تنها در صورتی دستور خروج نیروهای زمینی از غزه را صادر می‌کند که تمامی تونل‌ها نابود شده باشند. کارشناسان اما به این گفته با دیده‌ تردید می‌نگرند. یک سرگرد امنیتی و بازنشسته ارتش اسرائیل به "Tims of Israel" گفته است: «اولا ما همه تونل‌ها را پیدا نخواهیم کرد و درثانی به محض خروج از غزه، آن‌ها دوباره مشغول حفاری خواهند شد.»