جبهه‌گیری بی‌سابقه نمایندگان مجلس در برابر دولت روحانی
۱۳۹۲ آذر ۲۰, چهارشنبه
به نظر می‌رسد که ماه عسل "تعامل" مجلس با دولت روحانی به پایان رسیده باشد. هر چند در آغاز کار دولت جدید سخن از آغاز فصلی تازه در روابط مجلس و دولت براساس تعامل متقابل در میان بود، اما ظاهرا این فصل کوتاه‌تر از آن بوده که تصور می‌شد. اکنون شمار زیادی از نمایندگان مجلس در برابر دولت صف‌آرایی کرده‌اند.
تغییر فضای نسبتا ناگهانی مجلس علیه دولت پس از آن رخ داد که نخست تیم سیاست خارجی دولت توافق شش ماهه‌ای را با طرف‌های خارجی ایران در مناقشه‌ی هسته‌ای امضا کرد، سپس در صدمین روز فعالیت‌اش، گوشه‌هایی از وضعیت وخیم اقتصادی کشور را به هنگام تحویل گرفتن از دولت قبلی برای مردم تشریح کرد؛ دو رخدادی که به‌نظر می‌رسد چندان به مذاق مجلس با اکثریت اصول‌گرا خوش نیامده است.
در این فضاسازی ابتکار عمل در دست اقلیت اصول‌گرایانی است که در دولت محمود احمدی‌نژاد از حامیان پروپاقرص او بودند، اما براساس گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌های ایران، دیگر اصول‌گرایان مجلس نیز با آنها همراهی می‌کنند.
بهانه‌ی اصلی، کاهش بودجه
بهانه‌ی اصلی جبهه‌آرایی تازه مجلس در برابر دولت، لایحه بودجه سال ۹۳ است که روز یکشنبه (۱۷ آذر ۹۲/ ۸ دسامبر) توسط حسن روحانی به مجلس ارائه شد. لیکن وزیران دولت نیز، و بیش از همه جواد ظریف، وزیر امور خارجه، و رضا فرجی‌دانا، وزیر علوم، این روزها زیر فشار نمایندگان اصول‌گرای مجلس قرار دارند.
روز گذشته ۱۸ نماینده استان خوزستان در مجلس در اقدامی دسته‌جمعی استعفا کردند. این اقدام در اعتراض به اعتبارات پیش‌بینی شده در لایحه بودجه ۹۳ برای استان خوزستان صورت گرفت.
سید شریف حسینی یکی از نمایندگان استان خوزستان درباره انگیزه این اقدام خود و دیگر نمایندگان استان گفت: «ما در بررسی اولیه بودجه ۹۳ متوجه شدیم که متاسفانه اعتبارات منظور شده برای استان خوزستان به نسبت سایر استان‌ها کاهش شدیدی داشته و اگر چه در مورد برخی استان‌های دیگر هم این کاهش وجود داشته اما به خوزستان ظلم مضاعفی شده است.»
اما این اقدام اعتراضی تنها به نمایندگان خوزستان خلاصه نشده است. روزنامه "اعتماد" روز چهارشنبه (۲۰ آذر/۱۱ دسامبر) خبر داده است که ۳۹ نماینده از استان‌های مازندران، خوزستان، لرستان و همچنین شهرستان بوكان در اعتراض به کاهش بودجه استان و شهرشان استعفاه داده یا تهدید به استعفا کرده‌اند.
نمایندگان لرستان نیز همچون مازندرانی‌ها و خوزستانی‌ها دلیل اعتراض و تهدید به استعفا را کاهش بودجه استانی اعلام کرده‌اند. همچنین محمد عثمانی، نماینده بوكان، روز گذشته در مجلس خطاب به وزیر نیرو گفت: «آقای چیت‌چیان اگر بودجه سد سیمینه درست نشود بنده از همین جا استعفایم را تقدیم می‌كنم.»
دولت روحانی به دلیل مشکلات اقتصادی و تنگناهایی که تحریم‌های بین‌المللی بر اقتصاد ایران تحمیل کرده بودجه‌ای انقباضی و تا حدی صرفه‌جویانه به مجلس ارائه داده است.
به گزارش "اعتماد"، محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور در امور برنامه‌ریزی و بودجه، روز سه‌شنبه (۱۹ آذر) در مجلس به نمایندگان گفت: «به علت كسری بودجه دولت تصمیم دارد كه در سال آینده اولویت‌بندی ویژه‌ای را در بودجه ۹۳ اتخاذ كند.»
او همچنین گفت: «دولت جهت مدیریت صحیح بودجه در نظر گرفته است تا حد امكان از پروژه‌های غیرضروری و هزینه‌بر منصرف شده یا در صورت امكان از پیمانكاران و شركت‌های خصوصی برای اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام دولت پیشین بهره بگیرد.»
"اعتماد" نوشته است: «مجلسی كه تا پیش از دولت روحانی در مقابل طعنه‌های متعدد احمدی‌نژاد سكوت كرده و آن را به هر بهانه و طریقی توجیه می‌كرد، این‌بار به جای سكوت از گزینه استعفا استفاده كرد. گزینه‌ای كه اگرچه جدی و قطعی نخواهد بود ولی یك تهدید جدی برای دولت و دوگانگی بزرگ در شعار تعاملی مجلس برشمرده می‌شود.»
درخواست برای عزل ظریف
هم‌زمان با بحث بودجه در مجلس، فشار نمایندگان اصول‌گرا علیه وزیران دولت نیز ادامه دارد. براساس گزارش رسانه‌ها در کمتر از دو هفته گذشته بیش از ۱۲ وزیر جهت ادای توضیحات به مجلس فراخوانده شده‌اند.
بیشترین فشارها در حال حاضر بر وزیران امور خارجه و آموزش عالی است. ۱۸ تن از نمایندگان در نامه‌ای، گفته‌های محمدجواد ظریف در دانشگاه تهران را "وادادگی، پایمالی عزت كشور و همچنین ضعیف شمردن تجهیزات نظامی جمهوری اسلامی" توصیف کرده و از حسن روحانی، رئیس‌جمهور، خواستار بركناری او شده‌اند.
همچنین در جلسه روز سه‌شنبه (۱۹ آذر/۱۰ دسامبر) مجلس ۵۳ نماینده نسبت به اظهارات ظریف در دانشگاه "تذکر" داده‌اند.
ظریف ۱۶ آذرماه در دانشگاه تهران و در پاسخ به سوالات مشترك نمایندگان بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی مستقل و جامعه اسلامی دانشجویان كه انتقاداتی به توافقنامه ژنو داشتند، گفته بود: «غربی‌ها از چهار تا تانك و موشك ما نمی‌ترسند بلكه از مردم ایران می‌ترسند. آیا شما فكر می‌كنید كه امریكا نمی‌تواند سیستم دفاعی ما را از كار بیندازد؟ واقعا شما فكر می‌كنید كه امریكا از سیستم نظامی ما می‌ترسد.»
سؤال ۱۲ نماینده از وزیر علوم
رضا فرجی دانا یكی دیگر از وزرایی است كه بارها در چند هفته اخیر مورد انتقاد مجلس قرار گرفته است. بهانه این انتقادها بازگشت تعدادی از دانشجویان موسوم به "ستاره‌دار" به تحصیل پس از آغاز فعالیت دولت جدید است.
به نوشته روزنامه "اعتماد"، اعضای كمیسیون آموزش مجلس با بازگشت دانشجویان ستاره‌دار به دانشگاه مخالف‌اند. آنها همچنین به‌شدت به انتصاب توفیقی و میلی‌منفرد در وزارت علوم معترض هستند.
چندی پیش دو وزیر اطلاعات و علوم در کمیسیون آموزش مجلس حاضر شدند و در این باره توضیح دادند. اما این توضیحات باعث اقناع كمیسیون نشد و تصمیم بر این شد که هر دو وزارتخانه، استعلامی از وضعیت دانشجویان ستاره‌دار به این كمیسیون ارائه كنند و بر اساس این استعلام‌ها نمایندگان تصمیم نهایی را درباره نحوه بازگشت دانشجویان ستاره‌دار و همچنین طرح سؤال ملی از وزیر علوم را اعلام كنند.
اما بنابر گزارش "اعتماد"، اعضای كمیسیون آموزش مجلس تصمیم دیگری اتخاذ كردند. آنان بر خلاف قول و قرارهایی كه با وزیر علوم در جلسه غیرعلنی داشتند، تا دریافت این استعلام‌ها صبر نكرده و روز گذشته طرح سؤال ملی از وزیر علوم درباره وضعیت ۴۰۰ تن از دانشجویان ستاره‌دار را به هیات رئیسه مجلس ارائه كردند.