جنگ پنهان ایران و عربستان سعودی در یمن

درحالی‌که دولت یمن در نبرد علیه شورشیان شیعی از کمک‌های‌ مالی و نظامی عربستان سعودی برخوردار است، ایران نیز از مخالفان حوثی حکومت مرکزی حمایت می‌کند. روزنامه معتبر آلمانی "دی تسایت" در تحلیلی به بررسی منازعه نیمه‌پنهان- نیمه‌آشکار عربستان سعودی و ایران در منطقه پرداخته است.

در مقاله تحلیلی "دی تسایت" آمده است، که در حال حاضر جنگی چریکی در شمال یمن و در همسایگی عربستان سعودی‌، میان ستیزه‌جویان حوثی و نیروهای مرکزی در جریان است، که تاکنون تلفات انسانی چشمگیری را در پی داشته است. عربستان سعودی در پی عبور شورشیان حوثی از نوار مرزی و ورود به خاک این کشور، مستقیماَ دست به بمباران مناطق شیعیان زد. حوثیان پیرو مذهب شیعه زیدی هستند، و به طور تقریبی یک‌سوم جمعیت یمن را شامل می‌شوند. اکثریت مردم یمن سنی و شافعی مذهب‌اند. جالب توجه اینکه علی عبدالله صالح، رئیس‌‌جمهور یمن، نیز خود شیعی مذهب است.

به نوشته "دی تسایت" جنگ داخلی در شمال یمن، "ِجنگی نیابتی" و به ظاهر در غیاب دو قدرت منطقه‌ای یعنی ایران و عربستان سعودی در جریان است. گرچه حضور هواپیماهای جنگنده‌ و توپخانه‌ی عربستان سعودی به سود حکومت مرکزی یمن در این درگیری‌ها پنهان نیست، اما ایران هر گونه دخالت در منازعات داخلی یمن را تکذیب می‌کند.

به تازگی مقامات نظامی یمن با توقیف یک کشتی، موفق به دست‌گیری پنج قاچاقچی ایرانی و مقدار متنابهی سلاح شدند. مقامات نظامی یمن مدعی‌اند، که شورشیان مجهز به سلاح‌های ایرانی هستند. به تخمین کارشناسان نظامی در یمن حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون قبضه تفنگ‌ خوددکار موجود است. این درحالی است که یمن تنها ۲۰ میلیون نفر جمعیت دارد.

اتحادیه عرب در اکتبر امسال کوشید، که نقش میانجی را میان شورشیان حوثی و نیروهای دولتی بازی کند، اما توفیقی در این راه نداشت. در ماه‌های گذشته مشاجرات لفظی میان ایران و عربستان سعودی بالا گرفت و بار دیگر مقابله وهابیان سعودی و شیعیان حاکم بر ایران را بیش از پیش آشکار ساخت. عربستان سعودی‌، ایران را به تاسیس جریانی شبیه به "حزب‌الله" در کشور یمن متهم می‌کند.

نقش القاعده در درگیری‌های یمن

هر دو سو، یعنی دولت مرکزی و شورشیان، طرف دیگر را متهم به همکاری با شبکه تروریستی القاعده می‌کنند. همانگونه که برخی کشورهای عربی، جمهوری اسلامی را متهم به همکاری با القاعده و پناه دادن به اعضای آن در ایران می‌کنند، ارتش یمن نیز مدعی است، که میان شورشیان حوثی و القاعده همدستی و هماهنگی وجود دارد. اما در مقابل جنگجویان شیعی مدعی‌اند، که القاعده همسو با دولت مرکزی مشغول به نبرد با آنان است.

به گزارش "دی‌تسایت" جنگ داخلی در یمن بازتاب چندانی در رسانه‌های غربی نداشته و از جمله نزاع‌های فراموش‌شده‌ در خاورمیانه به حساب می‌آید. با این وجود دولت آمریکا می‌کوشد در چارچوب مبارزه علیه تروریسم جهانی، از تبدیل یمن به افغانستانی دوم جلوگیری کند. بارک اوباما ضمن افزایش کمک‌های نظامی آمریکا به یمن، به دولت این کشور اطمینان داد، که « امنیت یمن ضروری و همچون امنیت آمریکا به حساب می‌آید.»

در حقیقت دولت یمن همزمان علیه شورشیان حوثی در شمال و علیه نیروهای القاعده در جنوب و شرق این کشور می‌جنگد، بدین لحاظ ثبات در یمن برای دولت آمریکا از اهمیت زیادی برخوردار است.

صالح، رئیس‌جمهور یمن، در سفری به مسکو در فوریه ۲۰۰۹ موفق به عقد قراردادی شد، که به موجب آن دولت روسیه موظف به ارسال تسلیحات سنگین نظامی، نظیر تانک، هلی‌کوپتر و هواپیماهای جنگنده به یمن شده است. حجم این قرارداد بالغ بر یک میلیارد دلار است.

قربانیان جنگ

به نظر کارشناسان سیاسی منطقه، شورشیان حوثی حدود ۱۰ هزار جنگجو در اختیار دارند. ساخت تونل‌های زیرزمینی و انبار سلاح و مهمات در محل‌های امن، این امکان را برای شورشیان فراهم کرده است، که از حملات هوایی تا حدودی مصون باشند. همانند بسیاری از جنگ‌های خاورمیانه، در یمن نیز نبردهای داخلی رنگ و لعابی مذهبی داشت. شیعیان تا سال ۱۹۶۲ بر مناطق شمالی یمن تسلط داشتند، اما در پی لشکرکشی مصر و برخی دیگر از کشورهای عربی به حکومت محلی شیعیان پایان داده شد.

به نوشته "دی تسایت" تاکنون ده‌ها هزار یمنی از مناطق جنگی فرار کرده و در سرزمین خود آواره شده‌اند. به تخمین سازمان ملل متحد حدود ۵۵ هزار کودک در میان آوارگان به چشم می‌خورد. آمار دقیقی در مورد کشته‌شدگان و مجروحان وجود ندارد.

دولت یمن از ورود خبرنگاران خارجی به مناطق جنگی جلوگیری می‌کند، اما به گفته تحلیل‌گران نظامی دولت‌های آمریکا و بریتانیا بیم دارند، که جنگ پنهان ایران و عربستان سعودی، سبب گسترش نبردها در یمن شود.