خداحافظی از فیس بوک؛ شمشیری دولبه برای کاربر؟

کمتر کسی در جوامع مدرن است که از شبکه‌های اجتماعی، به ویژه فیس‌بوک، دوری کند. استفاده‌ی پیوسته از شبکه‌های اجتماعی و حس در دسترس بودن به طور مداوم برای برخی‌ها استرس‌زا است.

روزنامه اتریشی "استاندارد" روز یکشنبه (۸ آوریل / ۱۹ فروردین) در گزارشی به نتایج تحقیقی پرداخته که پژوهشگران دانشگاه کوینزلند در استرالیا و دانشگاه کاتولیک این کشور در ارتباط با دوری جستن از شبکه‌های اجتماعی انجام داده‌اند.

حاصل پژوهش‌های آنان در "نشریه علمی، روانشناسی، اجتماعی" انتشار یافته است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به باور کارشناسان کسانی که از فعالیت‌های خود در شبکه‌های اجتماعی گوناگون احساس استرس می‌کنند، می‌توانند با فاصله گرفتن از این شبکه‌ها فرصتی برای استراحت به خود بدهند. برنامه‌های ویژه‌ای برای "ترک اعتیاد" وجود دارد که تأثیری تعیین‌کننده بر دستگاه درون‌ریز بدن دارند.

پژوهشگران استرالیایی در جریان تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که فعالیت در شبکه‌های اجتماعی بر میزان تولید هورمون کورتیزول تأثیرگذار است. این هورمون نقش‌های مختلفی در بدن ایفا می‌کند، از جمله بر میزان التهاب و استرس تأثیر می‌گذارد.

دوری مطلق یا به‌عبارتی "سم‌زدایی" از شبکه‌های اجتماعی اگر چه از میزان استرس می‌کاهد، اما عوارض دیگری دارد و به شمشیری دولبه می‌ماند. فاصله‌گیری مطلق از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند تأثیری منفی بر میزان و حس خشنودی و خوشبختی فرد بگذارد.

پژوهشگران استرالیایی در طی تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که فاصله‌گیری موقت از فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی بیشتر سودمند است تا خداحافظی همیشگی از این شبکه‌ها.

به گفته‌ی اریک ونمن (Eric Vanman)، رئیس این تیم تحقیقاتی، "یک کاربر معمولی فیس‌بوک همواره تحت فشار حجم عظیم اطلاعات در شبکه‌ها قرار دارد و مرخصی‌ای کوتاه از فیس‌بوک می‌تواند در چنین مواردی تاثیری مثبت به همراه داشته باشد".

پژوهشگران برای تحقیقات خود رفتارهای ۱۳۸ نفر را آزمایشو در ارتباط با استفاده از شبکه‌های اجتماعی بررسی کردند. نیمی از آنان می‌بایست برای مدتی از شبکه‌های اجتماعی دوری می‌کردند و نیمی‌ دیگر مانند گذشته به استفاده از شبکه‌های اجتماعی ادامه می‌دادند.

نتایج دوگانه

اریک ونمن و همکاران پژوهشگرش اذعان می‌کند که شمار ۱۳۸ نفر در مقایسه با حدود ۲ میلیارد کاربری که فیس‌بوک در جهان دارد، رقم بزرگی نیست و نمی‌تواند نتیجه‌ای دقیق به دست دهد، اما می‌تواند نمایانگر یک روند باشد.

بیشتر بخوانید: با کاستن از زمان وب‌گردی، می‌توانید سالی ۲۰۰ کتاب بخوانید

پژوهشگران برای نمونه به تغییر درخور توجه میزان تولید هورمون کورتیزول در بزاق کاربران پی بردند که نمایانگر کاهش استرس، دست کم از لحاظ جسمی و بیولوژیکی است.

محققان در عین حال متوجه شدند که دوری مطلق از فیس‌بوک الزاما با بهبود و آسایش روحی آنان همراه نبود. برای نمونه بسیاری از آنان گفتند که حس خشنودی آنان در فاز استفاده از فیس‌بوک بیشتر بوده است تا در فاز فاصله‌گیری از شبکه‌های اجتماعی.

این دسته از کاربران تصریح کردند که از زندگی خود راضی نیستند و فقط انتظار آن را می‌کشند که فعالیت خود در شبکه‌های اجتماعی را از سر گیرند. به عبارتی دیگر، جدایی از فیس‌بوک از لحاظ جسمی بر بدن تأثیری مثبت دارد، اما از لحاظ روحی نه چندان.

به گفته‌ی اریک ونمن هنوز روشن نیست که از این نتایج دوگانه چه استنباطی می‌توان داشت. او معتقد است که باید پژوهش‌های آتی نشان دهد که استفاده‌ی فعالانه و پیگیر از شبکه‌های اجتماعی در درازمدت چه تاثیری بر انسان‌ها می‌تواند داشته باشد، هر چه باشد چند سالی بیش از عمر این شبکه‌ها نمی‌گذرد.