1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

دستگیری عبدالله شهبازی و پدیده‌ی افشاگری در جمهوری اسلامی

میترا شجاعی۱۳۸۷ خرداد ۳۱, جمعه

عبدالله شهبازی، یکی از بنیانگذاران „مرکز پژوهش‌های سیاسی وزارت اطلاعات“ که برخی مقامات حکومتی را به رانت‌خواری متهم کرده بود، عصر پنجشنبه پس از یک روز بازداشت، با قید وثیقه‌ی ۱۰۰ میلیون تومانی آزاد شد.

https://p.dw.com/p/ENQz
عکس: Flickr/joshstaiger

دادستان شیراز روز چهارشنبه، ۲۹ خرداد اعلام کرد که عبدالله شهبازی به اتهام نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی بازداشت شده‌است.

شهبازی چندی پیش در وبلاگش یک سری افشاگری‌ در مورد زمین‌های کشاورزی منطقه فارس کرد و نام کسانی را که به گفته‌ی وی از "زمین‌خواران بزرگ" هستند فاش ساخت.

این افشاگری‌ها چندی بعد در کتابی به نام "زمین و انباشت ثروت: تکوین الیگارشی جدید در ایران امروز" به چاپ رسید.

وی در نوشته‌های خود از کسانی چون هاشمی رفسنجانی، علی فلاحیان، امامی کاشانی، آیت‌الله یزدی و حائری شیرازی نام برده و آنان را به فساد مالی، رانت‌خواری و زمین‌خواری متهم کرده است.

شهبازی هم‌چنین دست به انتشار اسنادی زد که مشخص می‌ساخت تنها در یک مورد معامله زمین در استان فارس، قرار بوده ۷۰۰ میلیارد تومان تحت عنوان تأمین مالی مجمع جهانی اهل بیت به این سازمان برسد که از این مبلغ فقط ۱۷ میلیارد تومان نصیب این مجمع شده.

عبدالله شهبازی کیست؟

او متولد سال ۱۳۳۴ در شهر شیراز است. پدرش حبیب‌الله شهبازی، رئیس طایفه کوهمره‌سرخی بود که در جریان شورش سال ۱۳۴۲ عشایر جنوب دستگیر و سپس تیرباران شد.

شهبازی در جوانی به حزب توده پیوست و تا کادر رهبری نیز راه یافت. وی در جریان دستگیری رهبران حزب توده در سال‌های ۱۳۶۱ و ۶۲ توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی دستگیر شد ولی به خاطر هم‌کاری‌های گسترده با نیروهای امنیتی و نیز دستخط پدرش خطاب به آیت‌الله خمینی در سال ۱۳۴۲ آزاد شد.

حسین باستانی، روزنامه‌نگار مقیم فرانسه در مورد فعالیت‌های امنیتی شهبازی چنین می‌گوید:

«ایشان جزو توابینی بوده که به‌طور جدی همکاری کرده و به اصطلاح پذیرفته هم شده است. حتا در حلقه‌های خیلی درونی نظام جمهوری اسلامی ایران در این حد که خوب به هرحال در سال ۶۷ ایشان در تاسیس موسسه‌ی مطالعات پژوهش‌های سیاسی وزارت اطلاعات نقشی جدی داشته است و عملا یک دهه این موسسه را اداره کرده یا حداقل جزو اداره‌کنندگان ارشد بوده است. یا در سال ۷۴ ایشان اسمش به‌عنوان معاون پژوهشی مرکز اسناد بنیاد مستضعفان و جانبازان که آن هم یک مرکز مطالعات تاریخ معاصر با نزدیکی ویژه به نهادهای امنیتی و مشخصا وزارت اطلاعات محسوب می‌شد، اسم ایشان در آن دیده می‌شود.»

عبدالله شهبازی علاوه بر فعالیت در مؤسسات پژوهشی وابسته به وزرات اطلاعات، همچنین ویراستار دو کتاب خاطرات فردوست و نورالدین کیانوری از اعضای کادر رهبری حزب توده، نیز هست.

ارتشبد حسین فردوست، رئیس دفتر ویژه اطلاعات محمدرضا شاه پهلوی بود که بعد از انقلاب دستگیر شد ولی به همکاری با نیروهای امنیتی در بعدی وسیع پرداخت تا جایی که گفته می‌شود پایه اولیه وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی توسط او طراحی شده. وی در سال ۱۳۶۴ در اثر سکته قلبی در زندان فوت کرد.

درست یک هفته قبل از دستگیری شهبازی، عباس پالیزدار به همین اتهام دستگیر شد. وی نیز در یک سخنرانی در دانشگاه همدان از افراد رده‌بالای نظام به عنوان رشوه‌خوار و رانت‌خوار نام برده‌بود.

پدیده‌ی افشاگری در جمهوری اسلامی

حسین باستانی "افشاگری" را یک پدیده جدید در جمهوری اسلامی می‌داند که از زمان انتخابات دور دوم شوراها در سال ۱۳۸۳ آغاز شده‌است:

«در واقع یک حرکتی‌ است که بعد از انتخابات شوراهای دوم و بعد مجلس هفتم و بعد ریاست جمهوری نهم به تدریج ادامه پیدا کرد. یک نسل جدیدی از محافظه‌کارها که ما اصطلاحا به آنها می‌گوییم "نومحافظه‌کاران" ایرانی، سرکار آمدند که به شدت معتقد هستند توانایی‌ها و شایستگی‌هایشان از نسل‌های قدیمی‌تر محافظه‌کاران بیشتر است و اینها باید مصادر کلیدی را اداره کنند. خب اینها در دوره‌ی آقای احمدی‌نژاد مخصوصا شروع کردند یک برخورد خیلی تهاجمی را با بقیه‌ی لایه‌های محافظه‌کاران که آنها را رقیب خودشان می‌دانستند، انجام دادند. یکی از ابزارهایی هم که این وسط به کرات حتا توسط شخص رییس جمهور استفاده شده، افشاگری‌یا شبه‌افشاگری است. وقتی که این روند در دولت آقای احمدی‌نژاد در واقع اوج می‌گیرد، طبیعتا تمایل به شرکت در این بازی توسط کسانی که احساس می‌کنند پشت‌گرمی دارند، مثل خود آقای شهبازی که در وب سایت‌اش حداقل ایشان ادعا می‌کرد که رابطه‌ی ویژه‌ای با حاج داود احمدی‌نژاد برادر آقای احمدی‌نژاد و رییس بازرسی ویژه‌ی ریاست جمهوری دارد، یک چنین کسانی به نظرشان می‌آید که حالا موقعی است که اینها هم وارد این بازی بشوند و دارند در چارچوب این خط کلی حرکت می‌کنند».

عبدالله شهبازی همچنین در جریان قتل‌های زنجیره‌ای در مقابل رئیس سابق خود روح‌الله حسینیان ایستاد و در حالی که بعد از دستگیری سعید امامی، حسینیان از طرفداران او بود و در همه‌جا از او به عنوان یک قربانی یاد می‌کرد، شهبازی با استناد به نقل‌قولی از آیت‌الله خامنه‌ای، سعید امامی را عامل بیگانه معرفی کرد و حتی اجداد وی را بهایی خواند.