دفاع اصغر فرهادی از حق حضور جعفر پناهی در جشنواره کن

اصغر فرهادی در نشست خبری فیلم "همه می‌دانند" در دور امسال جشنواره سینمایی کن از مقام‌های ایرانی خواست که به جعفر پناهی اجازه خروج از کشور بدهند تا او بتواند در جشنواره کن حضور یابد.

در نشست خبری که روز چهارشنبه (۹ مه برابر ١٩ اردیبهشت) برگزار شد، اصغر فرهادی گفت: «هنوز به نظرم وقت هست. دلم می‌خواهد پیامی به دست ما برسد که او می‌آید؛ کسانی که می‌توانند تأثیر بگذارند این کار را بکنند که او بیاید».

فرهادی گفت از این که توانسته در جشنواره شرکت کند، اما همکارش جعفر پناهی اجازه نداشته به فستیوال برود ابراز تأسف کرد و گفت: «این موضوع آزارم می‌دهد... این حق جعفر پناهی است که اینجا باشد».

در آستانه شروع جشنواره پیر لسکور، رئیس جشنواره فیلم کن و تیری فرمو، مدیر این جشنواره، در نامه‌ای مشترک خطاب به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، از او خواستند تا شرایط حضور جعفر پناهی، سینماگر سرشناس را در این فستیوال بین‌المللی فراهم کند.

رئیس و مدیر جشنواره بین‌المللی فیلم کن هم‌زمان در نامه‌ای جداگانه خطاب به وزیر امور خارجه فرانسه، از ژان−ایو لو دریان خواسته‌اند که تقاضایشان را به دست رئیس جمهوری ایران برساند و در صورت امکان از آن حمایت کند.

حدود سه هفته پیش و هنگام اعلام شرکت فیلم پناهی در جشنواره، کانون فیلمنامه‌نویسان ایران از حسن روحانی خواسته بود تا شرایط خروج جعفر پناهی از ایران برای حضور در جشنواره فیلم کن را فراهم کند.

از جعفر پناهی فیلم "سه رخ" به بخش رقابتی جشنواره بین‌المللی کن راه یافته است. این نخستین بار است که ایران با دو فیلم در بخش اصلی رقابتی جشنواره کن شرکت دارد.

بیشتر بخوانید: مسئولان جشنواره کن خطاب به روحانی: از جعفر پناهی حمایت کنید

فیلم خوبی که شاهکار نیست

فیلم "همه می‌دانند" هم افتتاحیه جشنواره کن بود و هم در دهها سینمای فرانسه به روی اکران رفت.

اصغر فرهادی به سینماگری با سیمای بین‌المللی بدل شده است، استقبال بالا از فیلم‌های او در سراسر جهان، جوایز فراوان در جشنواره‌های بین‌المللی و دو اسکار نشان داده که او در پنهان کردن گویش بومی خود و سخن گفتن به زبانی جهانی مهارت دارد.

باید تأکید کرد که لحن و نگاه او همچنان ایرانی است، اما به گونه‌ای می‌نگرد که برای شهروندان سراسر جهان آشنا و مفهوم است، حتی اگر محیط فیلم خود را به کشور دوری مانند اسپانیا برده باشد.

فیلم "همه می‌دانند" تمام رنگمایه‌های پیشین سینمای اصغر فرهادی را با خود دارد: از خانواده‌ای که می‌کوشد به رغم دردها و رازها آرامش ظاهری خود را حفظ کند (جدایی و فروشنده)، ضربه‌ای که خانواده را با بحران روبرو می‌کند (درباره الی) و زخمی دیرین که ناگهان سر باز می‌کند (گذشته).

لائورا (با نقش‌آفرینی پنلوپه کروز) زن جوانی مقیم آرژانتین، برای شرکت در عروسی یکی از خواهرانش با دو دخترش به زادگاه خود برمی‌گردد: روستایی در نزدیکی مادرید.

مهمانی عروسی با شوری گرم و دلنشین جریان می‌یابد، اما در پایان با یک فاجعه ختم می‌شود: ایرنه، دختر ۱۶ سالۀ لائورا، ناپدید می‌شود و ربایندگان برای آزاد کردن او پول مطالبه می‌کنند.

ناپدید شدن دختر، انگیزه‌های احتمالی دزدیده شدن او و تلاش برای بازیافتن او، خاطرات و زخم‌های گذشته، که سال‌های طولانی به فراموشی افتاده و به اعماق ضمیر افراد پس رانده شده است، را به سطح می‌آورد. پیوندهای پیشین لائورا، که در گذشته او را به مهاجرت از اسپانیا وا داشته با قدرت به زمان حال برمی‌گردند، آرامش و سعادت ظاهری خانواده را مختل می‌کنند.

فیلم "همه می‌دانند" با ناقوس کلیسا شروع می‌شود و بسیاری از منتقدان در فیلم تازه اصغر فرهادی، عنصری تازه یافته‌اند که در کارهای سابق او تنها به شکلی مجازی و کنایی حضور داشت: انتقاد از مذهب و ساختارهای کهنه‌ای که انسان‌ها را به شرایطی سوق می‌دهد که برای آن آمادگی ندارند.

کمتر کسی هست که فیلم را نپسندیده باشد، حرف بر سر این است که منتقدان و سینمادوستان از فرهادی یک شاهکار انتظار دارند.

یکی از مشکلاتی که در برخی از نقدها به آن اشاره شده، سرگردانی لحن فیلم میان یک فیلم اجتماعی و یک ثریلر یا فیلم پرماجرا و هیجان‌انگیز است. با ناپدید شدن دختر جوان فضائی ملتهب در فیلم پیش می‌آید که فرهادی در روایت آن مهارت کافی ندارد.

محمد حقیقت، منتقد ایرانی که فیلم را در جشنواره دیده است، می‌گوید: «فیلم آخر فرهادی روی هم رفته فیلم خوبی‌ست، اما من انتظار بیشتری داشتم.»

آقای حقیقت در گفتگو با دویچه وله (فارسی)، طول فیلم  را زیاد دانست و گفت: «اگر فیلم یک تدوینگر خوب و ماهر اروپایی داشت که می‌توانست به فیلم سروسامان بدهد و یک نیم ساعتی هم از آن کوتاه کند، فیلم خیلی بهتری می‌شد».