"دوره روحانی فرصتی است برای حل کشمکش میان ایران و غرب"
۱۳۹۲ مرداد ۲۰, یکشنبه
پاول فون مالتسان، سفیر سابق آلمان در ایران و دبیرکل فعلی جامعه سیاست خارجی آلمان، روز یکشنبه (۱۱ اوت / ۲۰ مرداد) در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فرانسه گفت، به نظر او حسن روحانی، رئیس‌جمهور جدید ایران، با اتکا به "اعتقاد درونی" خود عمل می‌کند، وقتی می‌گوید که در رابطه با مناقشه اتمی در پی رسیدن به مصالحه با غرب است. وی افزود: «وقتی روحانی وظیفه‌ای را بر عهده می‌گیرد، تمام امکانات را می‌سنجد تا به نتیجه برسد.»
حسن روحانی به عنوان سیاستمداری شناخته شده که معتقد است تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای مورد حمایت آیت‌الله علی خامنه‌ای "با اتخاذ سیاست‌های به اصطلاح تهاجمی و با رویکردهای غیرمتعارف و نابخردانه در صحنه بین‌المللی" مسبب اعمال شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران شده است.
فون مالتسان از ژوئیه ۲۰۰۲ تا اوت ۲۰۰۶ سفیر آلمان در ایران بود. او در آن دوره در مذاکراتی که با جمهوری اسلامی در مورد برنامه هسته‌ای مناقشه‌برانگیزش انجام می‌گرفت شرکت داشت. او حین این مذاکرات با حسن روحانی که در آن هنگام به عنوان رئیس شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی ریاست هیئت ایرانی مذاکره‌کننده را بر عهده داشت آشنا شد.
فون مالتسان درباره حسن روحانی که هفته گذشته (۴ اوت / ۱۳ مرداد) به عنوان رئيس‌جمهور ایران سوگند یاد کرد می‌گوید: «روحانی [سیاستمداری] محافظه‌کار است که علائق ایران را در نظر می‌گیرد. اما او انعطاف‌پذیر است، باهوش است، می‌تواند به سرعت فکر کند و مهمل نمی‌گوید.»
فرصت تصحیح ایرانی که احمدی‌نژاد معرفی می‌کرد
به نظر فون مالتسان، روحانی این فرصت را به ایران می‌دهد که از "تصویری کاملا منفی" که محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق ایران، با حمله‌های لفظی خود به اسرائيل و انکار هولوکاست از این کشور بر جای گذاشت فاصله بگیرد. به گفته سفیر سابق آلمان در ایران، مهم این است که اعتمادی که در دوره هشت ساله ریاست جمهوری احمدی‌نژاد از بین رفته، بار دیگر بوجود آید.
فون مالتسان می‌گوید، اروپایی‌ها دیدی مثبت نسبت به حسن روحانی دارند که از گذشته باقی مانده است. او یادآور می‌شود که روحانی به عنوان رئیس‌هیئت ایرانی مذاکره‌کننده، با توقف غنی‌سازی اورانیوم در اکتبر ۲۰۰۳ موافقت کرد و اجازه داد که برای مقابله با سوء‌ظن‌های موجود در مورد اهداف برنامه اتمی ایران، بازرسان بدون اعلام قبلی از تاسیسات اتمی ایران دیدن کنند.
موقعیت دشوار روحانی در برابر حملات مخالفان
این دیپلمات آلمانی می‌گوید، البته روحانی باید مراقب باشد که در ایران او را "فردی ضعیف نخوانند". فون مالتسان اشاره می‌کند به اینکه پیش از این "محافظه‌کاران" [اصولگرایان] او را سرزنش کرده بودند که در مذاکره با اروپایی‌ها از علائق ملی دفاع نکرده است.
بخصوص در آستانه انتخابات ریاست جمهوری خرداد ماه ۱۳۹۲ حمله‌هایی از سوی مخالفان نامزدی حسن روحانی، به او صورت گرفت. از جمله روزنامه کیهان در شماره روز ۸ خرداد خود به انتقاد شدید از عملکرد روحانی به عنوان رئيس هیئت ایرانی مذاکره‌کننده با غرب پرداخت و نوشت: «آقای روحانی! در معادلات بین‌المللی امروز، سهم هر کس را به اندازه اقتدارش می‌دهند و نه چانه‌زنی و التماس.»
فون مالتسان در این زمینه می‌گوید، در آن موقع "دادن امتیاز دشوار بود". وی می‌افزاید: «ایرانی‌ها برای دو سال غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کردند و واقعا هم به جز قول و قرار چیز زیادی دریافت نکردند.»
به گفته این دیپلمات آلمانی، در حال حاضر میان دو طرف بی‌اعتمادی زیادی وجود دارد: «در حال حاضر این بازی قدیمی در جریان است که هر یک از دو طرف می‌گوید طرف دیگر باید راه را نشان بدهد. مسئله این است که چگونه باید از این تنگنا درآمد.»
اروپایی‌ها برای نزدیکی تلاش کنند
به نظر فون مالتسان، هم ایرانی‌ها، هم غربی‌ها می‌توانند برای بیرون آمدن از این "تنگنا" گام‌های مؤثری بردارند، که لازم هم نیست پیش از اجرا راجع به آنها غلو شود. به نظر وی، بخصوص در مورد تحریم‌های مالی و تجاری می‌توان کارهای زیادی کرد، تحریم‌هایی که به "بحران اقتصادی‌ای بزرگ"، تورم بالا و سقوط بهای ریال در ایران انجامیده‌اند.
فون مالتسان همچنین در مورد تاثیر تحریم‌ها می‌گوید: «تاثیر نامطلوب تحریم‌ها این است که درست نیروهایی مثل سپاه پاسداران از آن بیشترین بهره را می‌برند که وسیله و راه از سر گذراندن آن را دارند، در حالی که بخش خصوصی از این همه بی‌نصیب می‌ماند.» این است که به نظر فون مالتسان، تحریم‌های مقرر علیه ایران را نمی‌توان "هوشمندانه" دانست، برعکس نتیجه تحریم‌ها نشان می‌دهد که هدفمندانه نبوده‌اند.
به نظر فون مالتسان، از آنجا که برای لغو تحریم‌ها موافقت چندباره کنگره آمریکا ضروری است، این اروپایی‌ها هستند که بایستی قدم اول را بردارند.
پیش از این نیز نظرات برخی از سیاستمداران و دیپلمات‌های غربی درباره حسن روحانی و چشم‌انداز آینده مناقشه اتمی و روابط غرب با ایران منتشر شده است. از جمله سفیر سابق فرانسه در ایران (از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵)، فرانسوا نیکولو، در شماره روز ۲۷ ژوئیه "اینترنشنال هرالد تریبیون" نوشت که "روحانی در سال ۲۰۰۳ با غرب به توافق رسید و برنامه ساخت بمب اتمی را متوقف کرد".