دونالد ترامپ، ترزا می و سرنوشت اروپا

روز جمعه ۲۷ ژانویه، ترامپ با نخستین مهمان بلندپایه خارجی خود دیدار خواهد کرد، با ترزا می. این موضوع که نخست وزیر بریتانیا در شمار نخستین مهمانان کاخ سفید باشد، پدیده جدیدی نیست. دو کشور هم به لحاظ سنتی و تاریخی به هم پیوند خورده‌اند و هم کمابیش سیاست و رویکرد مشابهی در برابر حوادث و رویدادهای مهم جهان دارند.

این رویکرد مشترک باعث پیوندی خاص بین آمریکا و بریتانیا می‌شود. اما اهمیت دیدار ترزا می و دونالد ترامپ برای بریتانیا بیشتر از اهمیتی است که واشنگتن برای این دیدار قائل است.

ترامپ نه تنها آشکارا از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا حمایت کرده بود، بلکه حتی موفقیت خود در کارزار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را به نوعی با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مقایسه کرده و آن را "برکسیت" به سبک آمریکایی نامیده بود. از جانب دیگر، ترزا می با وظیفه کلان مدیریت خروج از اتحادیه اروپا روبه‌روست و همین به دیدار او با ترامپ اهمیتی ویژه می‌بخشد.

منافع مشترک

جیمز گولدگایر، کارشناس سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در مصاحبه با دویچه وله گفته است: «به نظر من هر دو کشور تمایل زیادی دارند تا این دیدار موفقیت آمیز از کار در آید.» حتی اگر در این دیدار به موضوعات اساسی هم نپردازند، باز هم می‌توان انتظار داشت که موفقیت این دیدار برای هر دو طرف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. گولدگایر می‌گوید: «این دیدار بازتابگر مناسبات ویژه این دو کشور با یکدیگر است.»

بیشتر بخوانید: ریاست جمهوری ترامپ و نگرانی‌های تازه در اروپا و آلمان

از آنجا که از شروع رسمی کار ترامپ تنها یک هفته می‌گذرد، می‌توان انتظار داشت که تصمیمات مشخصی در این دیدار اتخاذ نشود. اما می‌توان انتظار داشت که ترزا می موضوع توافق بر سر ایجاد مناسبات تجارت آزاد با آمریکا را در این دیدار طرح کند و این موضوعی است که ترامپ هم نسبت به آن رویکرد مثبتی دارد.

کاهش درد و رنج خروج از اتحادیه اروپا

دن رایتر، استاد علوم سیاسی دانشگاه اِموری در آتلانتا در این باره می‌گوید: «اگر ترزا می موفق شود در زمینه تجارت آزاد با آمریکا به توافق برسد، می‌تواند از فشارهای ناشی از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بکاهد.» طبیعی است که آمریکا شریک اصلی مناسبات بازرگانی و اقتصادی بریتانیا است و از همین رو برای بریتانیا دستیابی به توافق مربوط به تجارت آزاد بین دو کشور از اهمیت بسیاری برخوردار است.

حتی اگر دستیابی به چنین توافقی سال‌ها زمان ببرد نیز چندان اهمیتی ندارد چرا که طبق مقررات، بریتانیا پیش از خروج قطعی از اتحادیه اروپا نمی‌تواند وارد شراکت‌ تجاری با کشورهای دیگر بشود. این مقررات  از سوی اتحادیه اروپا تعیین شده است.

تئودور بروماند، کارشناس مناسبات انگلیس و آمریکا در بنیاد هریتج می‌گوید: «این دیدار هم از اهمیت نمادین برخوردار است و هم از اهمیت واقعی.»

آیا اتحادیه اروپا بی اهمیت است؟

بروماند بر این باور است که آمریکا سیاست خود را احتمالا در قبال اتحادیه اروپا تغییر خواهد داد. اینکه ترامپ در چنین شرایطی به استقبال از دیدار با نخست وزیر بریتانیا می‌رود، می‌تواند نشانه آشکار تغییر رویکرد آمریکا در قبال اتحادیه اروپا باشد. این دیدار حکایت از اهمیتی دارد که آمریکا برای بریتانیا قائل است و بیانگر سیاستی است که ترامپ در مورد اتحادیه اروپا در پیش گرفته است.

بیشتر بخوانید: نخست وزیر بریتانیا از اظهارات جانسون درباره ایران و عربستان فاصله گرفت

دیدار ترامپ با ترزا می در عین حال حامل پیامی برای اتحادیه اروپاست. فصل جدید مناسبات بین دو کشور آمریکا و بریتانیا حکایت از چرخشی دارد که آمریکا در مناسبات خارجی خود در پیش گرفته است. ایالات متحده آمریکا بر آن است تا مناسبات خود را با کشورهای دیگر به شکل جدیدی تنظیم و هماهنگ کند. همین دیدار به وضوح نشان می‌دهد که ترامپ برای روند جهانی‌ شدن مورد نظر اتحادیه اروپا اهمیت و ارزشی قائل نیست و با رهبرانی همدل است که جهان بینی او را تایید می‌کنند.

پرسش کلیدی این است که آیا ترامپ در رویکرد خود نسبت به اتحادیه اروپا تجدید نظر خواهد کرد یا اینکه به سیاست حمایت از کشورهایی که خواهان خروج از اتحادیه اروپا هستند ادامه خواهد داد. به باور گولدگایر: «اگر ترامپ چنین سیاستی در پیش بگیرد، هم به زیان اروپا خواهد بود و هم به زیان ایالات متحده آمریکا.»