روایت روحانی از دور زدن تحریم‌ها، آبان ۹۸ و سفر به نیویورک
۱۴۰۱ شهریور ۱۴, دوشنبه
اخیرا کتابی با نام "بدون دود و آتش و خون" نوشته بهداد مهرجو و ولی خلیلی منتشر شده که شرح تلاش‌های دولت روحانی برای دور زدن تحریم‌ها پس از خروج ترامپ از برجام است؛ آن چیزی که در این کتاب با عنوان "جنگ اقتصادی" از آن نام برده شده است.
سایت جماران بخشی از این کتاب را که مربوط به سخنان حسن روحانی، رئیس جمهوری پیشین ایران در جلسه‌ای با حضور چند تن از وزرا در آخرین ماه‌های کاری دولت روحانی و چندماهی مانده به انتخابات ۱۴۰۰ در کاخ سعدآباد است، منتشر کرده است.
روحانی در این جلسه درباره مقطع زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، می‌گوید: «وقتی ترامپ جنگ اقتصادی را شروع کرد، اختلاف نظر اساسی در دولت وجود داشت که آیا با این وضعیت می‌توان کشور را اداره کرد یا نه؟ حتی عده‌ای از وزرا پیشنهاد کردند که استعفای دسته‌جمعی بدهیم. می‌گفتند در این وضعیت باید کسانی با تمام اختیارات بیایند و دولت را بگیرند وگرنه شرایط برای اداره کشور مساعد نیست. به من گفتند برو با رهبری صحبت کن. گفتم این راهکار عملی نیست.»
او اما در ادامه تصریح می‌کند که اگر دولت استعفا دهد "رهبری تنها می‌شود".
مطالب بیشتر درباره برجام را اینجابخوانید
۱۵ روزی که ماه‌ها ادامه یافت
روحانی می‌گوید پس از خروج آمریکا از برجام، تصمیم اولیه این بوده که ایران هم از برجام خارج شود. در جلسه اضطراری که همان روز برگزار می‌شود، مقرر می‌شود که ایران ۱۵ روز دیگر از برجام خارج شود اما شب اعلام می‌کنند که برای خروج از برجام چند هفته وقت لازم دارند.
البته این اتفاق نیفتاد و به جای آن یک سال بعد ایران شروع به خروج گام به گام از تعهدات برجامی‌اش کرد.
به اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
ترامپ پس از خروج از برجام گفته بود که قصد دارد فروش نفت ایران را به صفر برساند، اما به گفته روحانی "هیچوقت این اتفاق رخ نداد". او می‌گوید کمیته‌ای بیرون از وزارت نفت برای فروش نفت شکل گرفت و گاه به صورت روزانه در مورد شیوه‌های فروش نفت تصمیم می‌گرفتند.
روحانی می‌گوید: «نفت فروختند. سالم هم فروختند و از دلش یک فساد مثل بابک زنجانی بیرون نیامد.»
بابک زنجانی، سرمایه‌داری بود که در دولت احمدی‌نژاد با دور زدن تحریم‌ها نفت ایران را به فروش می‌رساند. او در دی ماه ۱۳۹۲ دستگیر و به اتهام "اخلال در نظام اقتصادی کشور، کلاهبرداری از شرکت ملی نفت، بانک مسکن و تامین اجتماعی، پولشویی، جعل ۲۴ فقره سند و صورت‌حساب بانکی، جعل حواله‌های ارزی و دستور انتقال بین بانک‌ها"، مفسد فی‌الارض شناخته و به اعدام محکوم شد. وزارت نفت که ۸۶۰۰ میلیارد تومان از بابک زنجانی طلب دارد، شاکی اصلی اوست.
مطالب بیشتر درباره بابک زنجانی را اینجابخوانید
افزایش ناگهانی قیمت بنزین
در بخشی از این جلسه، روحانی به ماجرای افزایش ناگهانی قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸ نیز اشاره می‌کند؛ ماجرایی که منجر به اعتراضات گسترده خیابانی و کشته شدن حداقل ۳۰۰ معترض در عرض یک هفته شد.
روحانی که همان زمان هم ادعا کرده بود که از افزایش قیمت بنزین خبر نداشته و از تلویزیون آن را شنیده است، در این جلسه نیز ادعایش را تکرار کرده و می‌گوید: «برای سفر استانی به کرمانشاه رفته بودم. به من خبر دادند که خبرگزاری فارس اعلام کرده که آخر هفته قرار است بنزین گران شود. مردم به خیابان ریختند، صف تشکیل شد، پمپ بنزین آتش زدند. درحالی که در آن مقطع اصلا قصد این کار را نداشتیم.»
روحانی می‌گوید عده‌ای تصمیم داشتند "دولت را زمین بزنند". او می‌گوید: «بازجویی‌های آنها موجود است که می‌گویند از چه کسانی دستور گرفته بودند.»
بیشتر بخوانید: بنزین؛ بحرانی خاموش از ابتدای سال ۱۴۰۰
ماجرای دیدار انجام‌نشده با ترامپ در نیویورک
مهرماه ۱۳۹۸ در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل، روحانی اعلام کرد که در این نشست شخصا حضور خواهد یافت.
او درباره آن روزها می‌گوید: «وقتی اعلام کردیم که من به نیویورک می‌روم، اعضای پنج بعلاوه یک هم آمدند. مرکل که کمتر به نیویورک سفر می‌کرد، آمد. جانسون درحالی که وسط درگیری‌های داخلی سیاسی بود، سریعا به نیویورک آمد و وزرای خارجی چین و روسیه هم در نیویورک حاضر بودند. اینجا واسطه‌گری رخ می‌داد که موضوع میان ایران و امریکا حل شود. همه چیز آماده مذاکرات مستقیم بود. طرف امریکایی هم خیلی ابراز می‌کرد که ترامپ بی‌صبرانه علاقه‌مند به دیدار است. اما احساس کردم که یکجای کار به شدت لنگ می‌زند.»
به گفته او اختلاف بر سر اعلام خبر این دیدار بوده و ترامپ اصرار داشته که پیش از دیدار، خبر آن اعلام شود ولی روحانی قبول نکرده و در نهایت قرار می‌شود در میانه دیدار خبر آن اعلام شود. این دیدار اما انجام نشد.
به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
درباره علت انجام نشدن آن روحانی می‌گوید: «پیش از جلسه بازهم تیم ما به گفت‌وگو و مشورت مشغول شدند و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که با ترامپ امکان گفت‌وگوی برابر و صادقانه وجود ندارد. طرف‌های خارجی هم این را می‌دانستند... اگر جای ترامپ، اوباما رئیس جمهور بود، قطعا به آن جلسه می‌رفتم.»
بیشتر بخوانید: روحانی: ما برای مذاکره همکاری کردیم، کاخ سفید مانع شد
"پیروزی" ایران در جنگ اقتصادی
روحانی می‌گوید که جنگ اقتصادی میان ایران و آمریکا نابرابر بوده اما "در نهایت به پیروزی ایران ختم شد".
او دلیلش برای پیروزی ایران در این جنگ را اینگونه توضیح می‌دهد: «آنها فکر می‌کردند که پس از این فشار حداکثری، در ایران هیچ چیز برای خورد و خوراک مردم پیدا نمی‌َشود. سرنوشتی بدتر از ونزوئلا یا دیگر کشورهای تحریم‌شده را برای ما تصور می‌کردند ولی در نهایت چه اتفاقی افتاد. در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، موضوع بازگشت به برجام به شعار تبلیغاتی رقیب ترامپ تبدیل شد. این حاصل ایستادگی ملت ایران است. به آنها سخت گذشته. این را قبول دارم ولی کشوری که خصمانه علیه ما اقدام کرد، آمریکا بود. ترامپ هرچه بلد بود برای نابودی ایران صرف کرد.»
بنا بر آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس، سال ۱۴۰۰ ایران از محل صادرات نفت، میعانات گازی، محصولات نفتی و گاز حدود ۲۹ تا ۳۰ میلیارد دلار درآمد داشته که نسبت به سال ۱۳۹۹ رشدی ۴۰ درصدی داشته است. آن چیزی که اما روحانی پاسخی برای آن ندارد یا به آن توجهی نکرده این است که علیرغم این رشد، وضعیت اقتصادی مردم ایران نه تنها بهتر نشده بلکه به شدت وخیم‌تر شده است.
مرکز آمار ایران روز سه‌شنبه پنجم مرداد داده‌های مربوط به شاخص قیمت‌ها و میزان تورم در تیرماه را منتشر کرد. مطابق آمار این مرکز، میزان تورم کل کشور در تیرماه امسال اندکی بیش از ۴۰ درصد بوده که برای دهک اول (فقیرترین) نزدیک ۴۵ درصد و برای دهک دهم (ثروتمندترین) نزدیک ۳۹ درصد بوده است.
فاصله تورمی این دهک‌ها به نسبت ماه خرداد هم ۱.۴ درصد بیشتر شده است. این روند نشان می‌دهد که ادامه افزایش قیمت، قشرهای آسیب‌پذیر جامعه را مدام فقیرتر می‌کند.
هادی موسوی‌نیک، معاون وزیر کار ۳۰ خرداد ماه گفته بود که در ایران ۲۶ میلیون نفر در فقر به سر می‌برند و این تعداد، هشت میلیون نفر بیش از یک دهه پیش بوده است. شمار شهروندان درگیر با فقر در ایران تا ۳۲ میلیون نفر هم برآورد می‌شود.