روحانی در واکنش به التهاب بازار ارز: چرا نگرانید؟

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز سه‌شنبه (۵ تیر/ ۲۶ ژوئن) در همایش سراسری قوه قضائیه که با حضور سران سه قوه و مقام‌های بلندپایه دولتی و حکومتی برگزار شده بود، از جمله به تلاطمات اخیر بازار ارز اشاره کرد و اطمینان داد که «مردم تحت هیچ شرایطی برای تأمین نیازمندی‌های ضروری و روزمره خود مشکل نخواهند داشت».

روحانی مجددا با ادعای اینکه "در شرایط پیروزی سیاسی و حقوقی هستیم" ، گفت: «اما آمریکا می‌خواهد با جنگ روانی و اقتصادی ملت ما را بشکند».

رئیس جمهوری ایران ابتدا به دفاع از تلاش‌های دولت خود برای رسیدن به توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی پرداخت و گفت، در حالی که آمریکا به دنبال امنیتی کردن پرونده هسته‌ای ایران و "مشروعیت‌زدایی" از برنامه اتمی جمهوری اسلامی بوده، «ملت، رهبری و مسئولین کشور در برابر این توطئه بزرگ نیز پیروز شدند و ما در دنیا این موضوع را به کرسی نشاندیم که پرونده هسته‌ای ایران امنیتی نیست و هیچگاه صلح و امنیت را تهدید نمی‌کند و هرگز جایگاه ایران در فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد قرار ندارد».

او در دفاع از عملکرد دولت‌های خود برای رسیدن به توافق برجام، امنیتی نبودن پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی از منظر حقوق بین‌الملل و به‌رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی اورانیوم برای ایران را "یک دستاورد بزرگ ملی" خواند و گفت که جمهوری اسلامی توانسته است رفع تحریم‌های بین‌المللی را به کرسی بنشاند و «آنچه امروز در برابر ما قرار دارد تحریم‌های یکجانبه آمریکاست که می‌خواهد آنها را فراسرزمینی کند».

عبور از "پیچ خطرناک"

روحانی افزود که ایران توانسته است با توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی در سال ۹۴ از "پیچ خطرناکی" عبور کند و حق تجارت با دنیا را "بازپس" بگیرد و کشورهای جهان را برای سرمایه‌گذاری به ایران دعوت کند. او با اشاره به تلاش اسرائیل، آمریکا و "برخی کشورهای منطقه" علیه ایران، مدعی طرح‌های مختلف "دشمنان" پس از سال ۹۴ برای "شکستن توافق هسته‌ای" شد. روحانی از خروج خودخواسته ایران از برجام، وادار کردن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عدم تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای و تلاش برای جلب رضایت اروپا جهت خروج مشترک از برجام، به عنوان "توطئه"‌های آمریکا برای فروپاشی توافق اتمی با جمهوری اسلامی یاد کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

رئیس جمهوری ایران سپس با دفاع از سیاست جمهوری اسلامی در ماندن در برجام گفت: «همه امید آمریکایی‌ها از خروج از برجام این بود که ایران نیز با فاصله اندکی از برجام خارج شود و آنها به آرزوی بزرگ‌شان برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل و قرار گرفتن این پرونده ذیل فصل ۷ منشور ملل متحد برسند و براساس آن همه کشورهای دنیا را مجاب کنند که ایران را تحریم کنند».

رئیس دولت دوازدهم سپس به اوضاع داخلی ایران پرداخت و گفت: «یک‌هزار میلیارد تومان برای تامین آب مناطق کم‌آب اختصاص دادیم، اطمینان می‌دهیم مردم در نیازمندی‌های روزانه مشکلی نخواهند داشت؛ در بسیاری از کالاهای اساسی نیازی به واردات نداریم». او همچنین در واکنش به نگرانی‌های موجود که پس از آشفتگی‌های بازار ارز و سقوط ارزش پول ملی بیش از پیش افزایش یافته، گفت: «درآمدمان نسبت به مخارج در ماه‌های اخیر افزایش یافته است، کمبود واقعی نداریم، دشمنان به دنبال نگران کردن مردم هستند».

روحانی پیش‌تر نیز دلیل گرانی در ایران و افزایش قیمت‌ها در هفته‌های اخیر را "جنگ روانی" دانسته بود. او حدود دو هفته پیش گفته بود که "تلاطم بازار، دلیل اقتصادی ندارد" و "بیش از آنکه ریشه در واقعیت داشته باشد، ناشی از جنگ روانی است".

هشدار درباره سلب اعتماد مردم به "نظام"

حسن روحانی در بخش دیگری از سخنان امروز خود ضمن فراخواندن "رسانه‌ها، نخبگان و تریبون‌داران" به پرهیز از "تخریب، تهمت، افترا و دروغ"، به "مسئولیت سنگین قوای مختلف نظام" برای زنده نگه داشتن "امید و اعتماد" در میان مردم اشاره کرد و گفت: «اجازه ندهیم در هیچ تریبونی، تهمت و افترا و تخریب حاشیه امن داشته باشد؛ اگر می‌خواهیم نظام را حفظ کنیم این یکی از مهم‌ترین وظایف ماست». او افزود: «اگر اعتماد به قوه قضائیه از بین برود، اعتماد مردم به نظام و قوای دیگر نیز در هم خواهد شکست».

رئیس جمهوری ایران با تأکید بر اینکه "امروز نیاز به امید داریم"، خواستار برخورد دستگاه قضایی با "سیاه‌نمایی" شد و گفت: «رسیدگی به تخلفات کسانی که آشکارا درباره آینده سیاه‌نمایی کرده و تلاش می‌کنند امید مردم را از بین ببرند و در این راستا به دشمن کمک می‌کنند،‌نیازی به شکایت خصوصی ندارند».

روحانی در دیدار روز ۲۳ خرداد خود با فعالان رسانه‌ای گفته بود که نگرانی نسبت به آینده کشور "ایرادی" ندارد، اما "ناامیدی پایان ماجراست". عباس عبدی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر مسائل اجتماعی، یکی از حاضران در این دیدار بود که روز بعد طی یادداشتی در روزنامه "اعتماد" چهره متفاوتی از جامعه ایران را به نمایش گذاشت و از جمله نوشت: «نگران، ناامید، خسته؛ توصیف اجمالی از وضعیت كنونی جامعه ایران است؛ توصیفی كه شاید برخی را خوش نیاید».

حسن روحانی که با انتقادهای گسترده‌ای از سوی همه طیف‌ها، به‌خصوص اصولگرایان، بر سر عمل نکردن به وعده‌های خود و ناکارآمدی دولت‌اش مواجه است، ضمن تکرار مجدد سخنان پیشین خود گفت: «چرا امروز بعضی از مردم نسبت به آینده نگرانی دارند و ناامید هستند، آیا جنس در بازار کم شده است؟ آیا درآمدهای ارزی و ریالی ما کم شده است؟ درآمد امسال ما در سه ماهه نخست نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۰ درصد افزایش یافته و در برابر آن مخارج ما تنها ۴۴ درصد افزایش یافته و مجموع درآمد ارزی که امسال به خزانه واریز شده بیشتر از سال گذشته است».

رئیس دولت دوازدهم ادامه داد: «هیچ کمبود ملموس فیزیکی در زمینه کالاها یا ارز و ریال نداریم، پس چرا نگرانی وجود دارد؟ این همان چیزی است که اقتصاددانان آن را انتظارات تورمی توصیف می‌کنند و بنده به زبان ساده‌تر آن را سیاه‌نمایی آینده و ترساندن و نگران کردن مردم حتی بیش از واقعیت نسبت به آینده می‌نامم». او سپس مجددا وعده داد: «مردم تحت هیچ شرایطی برای تأمین نیازمندی‌های ضروری و روزمره خود مشکل نخواهند داشت». روحانی که بارها وعده تثبیت قیمت ارز را داده، این بار گفت: «ارز در بازارهایی که عده‌ای در برخی کوچه پس‌کوچه‌ها ایجاد کرده‌اند، هر قیمتی هم پیدا کند مردم مطمئن باشند که برای تأمین نیازهای روزمره‌شان ارز رسمی کافی تخصیص خواهد یافت».

استفاده از ایرانیان خارج از کشور به عنوان "سفیر و مبلغ"

روحانی سپس با بیان اینکه "احساس امنیت زمینه‌ساز ارتقاء امید و اعتماد است" به "مسئولیت سنگین" مسئولان قوه قضائیه اشاره کرد و خطاب به آنان گفت: «امروز اقتصاد کشور نیاز به یک حرکت جدی دارد و این شما هستید که بهتر از هر کسی می‌توانید فضای کسب و کار را رونق بخشید و تقویت کنید».

رئیس جمهوری ایران سپس به یکی از امکانات دستگاه قضایی برای ایجاد "احساس امنیت" در ایران اشاره کرد و گفت: «حدود ۶ میلیون ایرانی در خارج از کشور زندگی می‌کنند که بسیاری از آنها سرمایه‌های کلانی دارند که اگر فضای داخلی کشور را امن بیابند، این سرمایه‌ها را به داخل کشور منتقل می‌کنند». روحانی افزود: «حداقل می‌توانیم تدابیری اتخاذ کنیم تا این افراد هر کس که هستند بدون هیچ مشکلی برای دیدن خانواده‌شان به کشور بیایند و بازگردند. گسترش توریسم یکی از بهترین راه‌ها برای ایجاد اشتغال سریع و درآمدزایی است. اگر این حدود ۶ میلیون ایرانی سالی ۲ بار به ایران بیایند و بدون مشکل بازگردند، طبیعتا گردش مالی خوبی ایجاد شده و مشاغل زیادی نیز در زمینه توریسم ایجاد خواهد شد».

حسن روحانی تأکید کرد: «اگر می‌خواهیم آمریکایی‌ها را در تبلیغات و جنگ روانی شکست دهیم باید فضا را بازتر کنیم و اجازه دهیم ایرانی‌های خارج از کشور به راحتی به داخل سفر کنند تا در بازگشت هر کدام یک سفیر و مبلغ برای جمهوری اسلامی ایران باشند».

روحانی باز هم بر وجود "ارز کافی" در کشور تأکید کرد و اطمینان داد که «به مسئولان دستور داده‌ام هر مقدار ارز که برای تأمین کالا تخصیص می‌یابد، با ذکر جزئیات درباره میزان ارز تخصیص‌یافته و کالایی که قرار است وارد شود، در فضای مجازی منتشر شود».

التهاب در بازار ارز طی روزهای گذشته با تجمع، راهپیمایی و حتی ناآرامی‌هایی همراه شد. روز دوشنبه بخش بزرگی از بازاریان تهران در اعتراض به رکود حاکم بر بازار، نوسان بی‌سابقه نرخ ارز و کمبود مشتری ناشی از گران شدن قیمت‌ها دست از کار کشیدند و به تجمع و راهپیمایی پرداختند. نیروهای امنیتی نیز در جریان تجمع بازاریان در مقابل مجلس کوشیدند آنها را با گاز اشک‌آور پراکنده کنند. یکشنبه گذشته نیز تهران شاهد تجمع فروشندگان موبایل در پاساژ علاءالدین و چارسو بود. در این روز برخی منابع از رسیدن قیمت دلار به ۹ هزار تومان خبر داده بودند.

در صورت تشدید تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی، بازار ارز می‌تواند با نوسانات بیشتری نیز مواجه شود. به باور برخی اقتصاددان‌ها، در چنین شرایطی قیمت دلار ممکن است حتی به بالای ۱۰ هزار تومان برسد.

محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، روز گذشته درباره کمبود ارز در بازار با اشاره به اینکه منابع ارزی ایران از مصارف بیشتر است، گفته بود: «اما مشکلی که وجود دارد و در ۵ تا ۶ هفته گذشته شدت گرفت، یک اشتیاق و گرایش برای تبدیل موجودی ریال به ارز بوده است».

با توجه به اینکه بسیاری از مردم به دلیل نگرانی از وضعیت شکننده اقتصادی و پیامدهای ناشی از تحریم‌های آمریکا در تلاش برای تبدیل سرمایه‌های خود به ارز هستند، نوبخت اذعان کرد: «ما برای خدمات و کالا‌ها ارز داریم، اما اینکه بتوانیم نوعی سرمایه خارج از کشور را تأمین کنیم ارز نداریم و باید واقعیت را به مردم بگوییم این مقدار در توانایی ما نیست».