روحانی: فصل جدیدی در روابط ایران با جهان آغاز شده است
۱۳۹۴ مهر ۶, دوشنبه
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، هشتمین سخنران هفتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود. او در آغاز سخنان خود به فاجعه مرگبار مراسم حج امسال (۱۳۹۴) اشاره کرد و از مسئولان دولت عربستان سعودی خواست که شرایط لازم را برای بررسی مستقل و دقیقِ علل و عوامل این فاجعه و روش‌های پیشگیری از تکرار آن در آینده فراهم کنند.
متن کامل سخنرانی حسن روحانی در سازمان ملل متحد هم‌زمان با سخنرانی او در رسانه‌های ایران منتشر شد. گزاره‌های زیر بخش‌هایی از اظهارات حسن روحانی است.
• من به نمایندگی از سوی ملت بزرگی سخن می‌گویم که امروز در غم از دست دادن هزاران زائر مسلمان و صدها نفر از هموطنان خود به سوگ نشسته است.
• افکار عمومی خواستار آن است که مسئولان دولت عربستان سعودی بی‌درنگ، به مسئولیت بین‌المللی خود در تأمین دسترسی کنسولی فوری برای شناسایی سریع و بازگرداندن بدون تأخیر اجساد مطهر عمل کنند. همچنین ضروری است شرایط لازم را برای بررسی مستقل و دقیقِ علل و عوامل این فاجعه و روش‌های پیشگیری از تکرار آن، در آینده فراهم کنند.
• من به نمایندگی از ملتی سخن می‌گویم که دو سال قبل بار دیگر به تعامل سازنده با جهان رأی داد و اینک با افتخار می‌توانم اعلام کنم که "امروز فصل جدیدی در روابط ایران با جهان آغاز شده است".
• دو سال پیش، مردم ایران در یک انتخابات توأم با رقابت به برنامه‌ای رأی دادند که ضمن حفظ حقوق، منافع و امنیت ملی، خواستار تحکیم صلح، و گفتگوی سازنده با جهان بود. این اراده ملی با یک برنامه دقیق و روشن دیپلماتیک در "برنامه جامع اقدام مشترک" میان جمهوری اسلامی ایران و ۶ قدرت جهانی متجلی شد که بلافاصله پس از توافق، با تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد به یک سند بین‌المللی بَدَل گردید.
• این سند از نظر حقوق بین‌الملل، سازه استواری است که برای اولین بار در تاریخ ملل، دو طرف، به جای مذاکره پس از جنگ برای دستیابی به صلح، پیش از مخاصمه، به مصالحه دست یافتند.
• نکته کلیدی در موفقیت گفت‌وگو، این واقعیت است که هر بازیگری در نظام بین‌الملل که در پی خواسته‌های حداکثری باشد و جایگاهی برای طرف مقابل خود باز نکند نمی‌تواند سخن از صلح، ثبات و توسعه یافتگی بزند. همانگونه که در تجارت و فعالیت اقتصادی، باید منافع طرفین در نظر گرفته شود، در سیاست نیز چند جانبه‌گرایی و بازی‌های برد برد، باید مبنا واقع شود.
• سازمان ملل متحد برای تضمین صلح و امنیت جهانی پس از دو جنگ جهانی به وجود آمد، اگرچه متأسفانه در اکثر موارد این نهاد مهم بین‌المللی، موفق یا مؤثر نبوده است. اما این بار باید گفت که سازمان ملل تصمیم درستی گرفت.
• ما با وجود آن که به تصویب قطعنامه‌های ناعادلانه علیه جمهوری اسلامی ایران و تحریم ملت و دولت ایران در اثر سوءتفاهمات و بعضاً دشمنی‌های آشکار برخی کشورها معترضیم اما بنا به آن ضرب‌المثل قدیمی ایرانی، معتقدیم که هرجا که جلوی ضرر گرفته شود، منفعت است. امروز همان روزی است که جلوی ضرر گرفته شده است.
• قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت با وجود برخی کاستی‌های جدی، تحولی مهم و مبنایی برای لغو قطعنامه‌های تحریم علیه ایران بود.
• ما عملکرد شورای امنیت در گذشته را غیرمنصفانه می‌دانیم و تاکید می‌کنیم که ایران به دلیل فتوای مهم رهبری و نیز دکترین دفاعی خود هرگز قصدِ تولید سلاح هسته‌ای را نداشته و بنابراین قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران ناعادلانه و غیرقانونی بوده‌اند.
• تحریم‌های شورای امنیت و نیز تحریم‌های یکجانبه برخی از کشورها بر اساس توهمات و اتهامات بی‌پایه اِعمال شدند و شرایط سختی را به مردم ما تحمیل کردند.
• توافق هسته‌ای که نمونه درخشانی از "پیروزی بر جنگ" است، توانسته سایه تخاصم و حتی جنگی دیگر و تنشی دامنه‌دار را از سر خاورمیانه دور کند، می‌تواند و باید سرآغاز دوره‌ای جدید و موجب نتایجی مثبت برای صلح و ثباتی پایدار در منطقه نیز باشد.
• از نظر ما توافق حاصله، هدف نهایی نیست، بلکه تحولی است که می‌تواند و باید مبنای دستاوردهای بیشتری باشد. با توجه به اینکه این توافق هم مبنایی عینی فراهم کرده و هم الگوی مناسبی به دست داده، می‌تواند در جهت تحولی اساسی در منطقه، عمل کند.
• سیاست ما این است که در فضای جدید، حرکت صلح جویانه خود را در منطقه، بر مبنای همان قاعده برد برد، ادامه دهیم و به نحوی عمل کنیم که همه، در منطقه و جهان از مزایای این فضای جدید بهره‌مند شوند.
• می‌توانیم از این فرصت برای توجه به آینده و اجتناب از تمرکز بر گذشته استفاده کنیم و روابط خود را با کشورهای منطقه، بویژه همسایگانمان، بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک و جمعی، بازسازی کنیم.
• متاسفانه منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به یکی از متلاطم‌ترین مناطق جهان تبدیل شده است. تداوم و تشدید چنین وضعی می‌تواند موجب سرایت تشنج به دیگر مناطق جهان شود.
• خطر بزرگ و اصلی در جهان امروز آن است که سازمان‌های تروریستی به حکومت‌های تروریستی تبدیل شوند. ما متأسفیم که قیام‌های ملی در منطقه ما توسط تروریست‌ها به انحراف کشیده شوند و به جای صندوق رأی، اسلحه و ترور سرنوشت ملت‌ها را تعیین کند.
• ما پیشنهاد می‌کنیم که مبارزه با تروریسم به یک سند و قاعده الزام‌آور بین‌المللی بدل شود و هیچ دولتی حق نداشته باشد از تروریسم به عنوان یک روش مداخله‌جویانه در امور ملت‌ها حمایت کند.
• ما آماده‌ایم که برای نابودی تروریسم و بسترسازی برای تحولات دموکراتیک در منطقه کمک کنیم و اجازه ندهیم اسلحه به ابزار تحول، بدل شود.
• ما همانگونه که در عراق و افغانستان به استقرار دموکراسی کمک کردیم آماده کمک به دموکراسی در سوریه و نیز یمن هستیم. ما از تداوم قدرت با رأی ملت و نه اسلحه حمایت می‌کنیم. ما از حکومت اکثریت با حفظ حقوق اقلیت دفاع می‌کنیم.
• من خطاب به همه دولت‌ها و ملت‌ها می‌گویم: ما گذشته را فراموش نمی‌کنیم اما نمی‌خواهیم در گذشته بمانیم. ما جنگ و تحریم را از یاد نمی‌بریم، اما به صلح و توسعه فکر می‌کنیم.
• برای آنکه آینده‌ای صلح آمیز بسازیم باید از گذشته‌های تلخ عبرت بیاموزیم ما می‌دانیم که تنها راه حفظ و تداوم صلح، توسعه است. صلح بدون توسعه تنها یک زنگ تفریح است تا انبارهای خشم و کینه انباشته شود.
• ایرانِ پس از "برجام" آمادگی دارد نشان دهد که راه عملی امنیت و ثبات، توسعه در سایه تعامل اقتصادی است.
• من برای مقابله با جهل، دیکتاتوری، فقر، فساد، تروریسم و خشونت، و مقابله با اثرات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی آن، جهان و بویژه کشورهای منطقه را به تدوین یک "برنامه جامع اقدام مشترک" برای این مبارزه و ایجاد "جبهه متحد مبارزه با افراط‌گرایی و خشونت" دعوت می‌کنم.
• جبهه‌ای که باید از طریق گفت‌وگو، حرکتی جمعی و جهانی برای حل جدّی معضلات منطقه‌ای ایجاد نماید؛ از کشتار مردم بیگناه و بمباران غیر نظامیان، و ترویج خشونت و انسان‌کشی جلوگیری نماید؛ و با حمایت از حکومت‌های مرکزی مستقر، ثبات را فراهم نماید و بالاخره پس از ایجاد آرامش و ثبات، دموکراسی و حکومت مردم‌سالار را در خاورمیانه برقرار نماید.