ظریف: امضای پروتکل الحاقی جزو خطوط قرمز ما نیست
۱۳۹۴ خرداد ۱۶, شنبه
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در راه بازگشت از سفر یک روزه خود به مسکو مطابق وعده‌ای که به خبرنگاران داده بود با نمایندگان رسانه‌هایی که او را همراهی می‌کردند گفت‌وگو کرد.
یکی از مسائل مطرح شده در این گفت‌وگوها موضوع پذیرش پروتکل الحاقی است که درباره پیامدهای آن بحث‌ها و انتقادهای زیادی درگرفته است.
برخی از رسانه‌ها، از جمله خبرگزاری فارس و روزنامه اعتماد، شنبه ۱۶ خرداد، گزارشی از مصاحبه خبرنگاران خود با ظریف را منتشر کرده‌اند.
پروتکل الحاقی در سال ۱۹۹۷ ضمیمه پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) شد و با پذیرش آن، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امکان بازرسی‌های گسترده‌تر از تاسیسات هسته‌ای و فعالیت‌های مرتبط را خواهد داشت.
توافق فقط با اجرای پروتکل الحاقی
سرپرست مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران به خبرگزاری فارس گفته که امضای پروتکل الحاقی جزو خطوط قرمز تعیین‌شده برای مذاکرات نبوده اما این کار نیازمند مصوبه مجلس شورای اسلامی است.
ایران مهرماه سال ۸۲ در جریان مذاکرات هسته‌ای با سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) به صورت داوطلبانه و برای آنچه "اعتمادسازی" عنوان شده اجرای پروتکل الحاقی را پذیرفت.
پس از ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت و صدور قطعنامه‌های تحریمی، اکثریت نمایندگان مجلس طرحی را به تصویب رساندند که دولت وقت را موظف می‌کرد اجرای این پروتکل را متوقف کند.
به گزارش اعتماد، ظریف در گفت‌وگو با این روزنامه نیز به صراحت اعلام کرده که بدون پذیرش پروتکل الحاقی دست یافتن به توافق جامع هسته‌ای امکان‌پذیر نخواهد بود.
دو بند از پروتکل که کشور امضاءکننده را ملزم به فراهم کردن امکان دسترسی آژانس به اطلاعات مربوط به "فعالیت‌ها و مشخصات اشخاص حقیقی و حقوقی" و بازرسی یا نمونه‌برداری از "هر مکان تعیین شده توسط آژانس" می‌کند، در ایران با حساسیت‌های زیادی روبروست.
بیشتر بخوانید: بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ در لوزان
مخالفت خامنه‌ای، اصرار آمریکا
رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، سی‌ام اردیبهشت گفت: «باز در مذاکرات حرف‌های تازه‌ای می‌زنند، در مورد بازرسی‌ها ما گفتیم که اجازه نمی‌دهیم از هیچ‌یک از مراکز نظامی هیچ‌گونه بازرسی از سوی بیگانگان انجام شود، می‌گویند اجازه مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای باید داده شود این یعنی بازجویی.»
این سخنان که از سوی شماری از فرماندهان نظامی و نمایندگان مجلس نیز تکرار شده بلافاصله با واکنش آمریکا روبرو شد که بر انجام چنین بازرسی‌هایی پافشاری می‌کنند.
ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به سخنان خامنه‌ای تأکید کرده که بازرسی از تأسیسات نظامی بخش مهمی از هرگونه توافق با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور خواهد بود.
علاء‌الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پیشتر مدعی شده است که در صورت تصویب امضای پروتکل الحاقی، بخش‌های مربوط به بازدید از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای از آن "مستثنی خواهد شد".
ظاهرا با توجه به چنین سخنانی است که محمد جواد ظریف به اعتماد گفت: «به هیچ عنوان گلچین كردن بخش‌هایی از پروتكل توسط ما امكان‌پذیر نیست. كما اینكه اگر شما این اختیار را داشته باشید طرف‌های شما هم این اختیار را خواهند داشت اقدامات مشابهی انجام دهند.»
بیشتر بخوانید: جمهوری اسلامی در دام خودساخته مناقشه هسته‌ای
دسترسی به جای بازرسی
رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران خاطر نشان کرد، اهمیت پروتكل الحاقی صرفا در این نیست كه یك خواسته طرف مقابل است، بلکه این پروتكل جزو سازوكارهای بین‌المللی است و در حال حاضر ١٢٤ كشور آن را اجرا می‌كنند.
بر اساس تفاهم‌نامه لوزان، ایران متعهد شده به منظور "شفافیت و اعتمادسازی" در فعالیت‌هایش ابتدا به صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا کند تا در ادامه و طبق یک جدول زمانی مشخص، امضای آن در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد.
ظریف در بخش دیگری از گفت‌وگو با اعتماد نگرانی از لو رفتن "اسرار هسته‌ای" را ناموجه خوانده و می‌افزاید: «پروتكل الحاقی یك سازوكار مذاكره شده بین‌المللی است و در واقع در داخل خودش سازوكارها و تضمین‌هایی دارد كه اجازه نمی‌دهد از كشورهایی كه آن را پذیرفته‌اند سوءاستفاده شود.»
در حالی که خامنه‌ای با "هرگونه بازرسی" از مراکز نظامی مخالفت کرده، عباس عراقچی، از مذاکره‌کنندگان ارشد ایران، این کار را "دسترسی مدیریت شده" خوانده و گفته است: «از نظر ما دسترسی مدیریت شده به معنای بازدید یا بازرسی نیست و در همین قالب ما در حال تنظیم قواعدی بر مبنای پروتکل الحاقی در صورت دستیابی به توافق نهایی هستیم.»