"مبادله زندانی و دریافت مطالبات ایران از آمریکا منتفی شد"
۱۴۰۰ مرداد ۱۲, سه‌شنبه
سایت نورنیوز در گزارشی با شرح فرآیند مذاکرات ایران و آمریکا و بریتانیا برای مبادله زندانیان دو تابعیتی، واشنگتن را به "عهدشکنی" و به هم زدن توافق‌ها و بازپرداخت طلب ۷میلیارد دلاری ایران متهم کرده است. این رسانه به نقل از یک مقام مطلع می‌نویسد: «پس از توقف گفتوگوهای وین و دور ششم مذاکرات، آمریکا یک باره بر خلاف ادعاهای اولیه خود مبنی بر جدا بودن مسائل سیاسی فیمابین از موضوع تبادل زندانیان، و این استدلال که پرداخت طلب ۷ میلیارد دلاری به ایران فرصت تنفس میدهد و انگیزه تهران را برای تداوم حضور در مذاکرات احیای برجام کاهش میدهد، توافق شکل گرفته را بر هم زد.»
در گزارش مربوطه آمده که اواخر دوره ریاست جمهوری اوباما و مستقل از مذاکرات هسته‌ای، گفت‌وگوهایی بین تهران و واشنگتن در خصوص تبادل زندانیان دو طرف شکل گرفت که به آزادی ۴ زندانی دو تابعیتی ایرانی آمریکایی و۷ زندانی ایرانی منجر شد.
پرداخت نقدی و چمدانی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیارد دلاری آمریکا به موضوع خریدهای تسلیحاتی ایران نسبت داده شده است. نور نیوز می‌نویسد آن زمان حکم استرداد ۱۱ ایرانی متهم به دور زدن تحریم‌ها هم لغو شد.
نور نیوز می‌نویسد پس از این تبادلات موفق، بریتانیا هم در خصوص آزادی نازنین زاغری به ازای پرداخت طلب مربوط به تجهیزات نظامی به مبلغ ۳۹۰ میلیون پوند اعلام آمادگی کرد و مذاکرات تهران و لندن شروع شد: «اما دونالد ترامپ پس از روی کار آمدن، رئیس جمهور سابق آمریکا را به باج دادن به ایران متهم کرد و با انتصاب رابرت اوبراین به عنوان نماینده ویژه خود، ادعا کرد که می‌تواند تمام زندانیان آمریکایی در ایران را بدون پرداخت هیچ مبلغی آزاد کند.»
وبسایت نزدیک به شورایعالی امنیت ملی ایران، بن بست در روند مذاکرات تهران و لندن را به دوش ترامپ انداخته و گفته که در دوران ریاست جمهوری او تنها دو تبادل یک به یک بین ایران و امریکا بدون مذاکره مستقیم صورت گرفت.
نورنیوز می‌نویسد: «دخالت آمریکا در مذاکرات تبادل میان ایران و انگلیس از آن جهت بود که پس از نهایی شدن توافق دو طرف برای آزادی زاغری در ازای پرداخت بدهی ایران، ترامپ مصرانه خواستار آزادی «مراد طاهباز» جاسوس سه تابعیتی (ایرانی-انگلیسی-آمریکایی) در کنار نازنین زاغری شد که بدلیل مخالفت ایران با درخواست مطرح شده، مذاکرات آغاز شده به نتیجه منجر نشد.»
این سایت یادآوری کرده که موضوع مبادله زندانیان هیچ ارتباطی با مذاکرات احیای برجام نداشت و قصد تهران پیگیری موضوعات حقوق بشری و انسان‌دوستانه بود: «اما پس از توقف مذاکرات وین در پایان دور ششم، به یک‌باره آمریکا بر خلاف ادعاهای اولیه خود مبنی بر جدا بودن مسائل سیاسیِ فیمابین از موضوع تبادل زندانیان، مذاکرات وین را به این فرآیند گره زد و با این استدلال که پرداخت طلب ۷ میلیارد دلاری فرصت تنفس به ایران خواهد داد و انگیزه تهران برای تداوم حضور در مذاکرات احیای برجام را کاهش میدهد، توافق شکل گرفته را بر هم زد.»
گزارش عنوان می‌کند که لندن خواهان تحویل مراد طاهباز به سفارت سوییس بود اما پس از استنکاف آمریکا از اجرای مفاد توافق، ایران با این اقدام مخالفت کرد.
یک توافق و چند تکذیب
دو هفته قبل، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته بود که تهران آماده مبادله ۱۰ زندانی با آمریکا و بریتانیاست. سخنگوی دولت هم در ماه فروردین گفته بود که ایران حاضر است همه زندانیان را مبادله کند و اگر تا کنون چنین نشده، ناشی از عدم آمادگی آمریکا بوده است. شبکه تلویزیونی المیادین لبنان هم پیش از این خبر توافق طرفین برای مبادله چهار زندانی و پرداخت هفت میلیارد دلار را داده بود اما سخنگوی وزارت خارجه آمریکا چنین توافقی را تکذیب کرد.
چهار هفته قبل، رابرت مالی نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران در مصاحبه با بخش فارسی صدای آمریکا خبر داده بود که تلاش برای آزادی شهروندان آمریکایی که در ایران زندانی هستند جریان دارد. او گفت: «در این زمینه پیشرفت‌هایی حاصل شده است. آنها به خانه می‌آیند.»
در ادامه گزارش "نورنیوز" آمده که پس از روی کار آمدن بایدن، کاخ سفید با تکیه بر اولویت پرونده‌های حقوق بشری بر موضوعات سیاسی، خواهان از سرگیری مذاکرات تبادل زندانیان شد و لندن هم درخواست کرد که مذاکرات آزاد سازی نازنین زاغری در قبال پرداخت بدهی‌های تسلیحاتی شروع شود: «با پذیرش ایران، گفتوگوهای غیرمستقیم پیرامون تبادل ۴ زندانی ایرانی در قبال ۴ آمریکایی به علاوه پرداخت ۷ میلیارد دلار از مطالبات بلوکه شده و مذاکره با انگلیس برای آزادی زاغری شروع و تا توافق نهایی ادامه یافت.»
نور نیوز بر هم خوردن موضوع را ناشی از "رفتار مزورانه آمریکا" خوانده و اولویت اصلی دولت آمریکا را "پیگیری اهداف سیاسی" دانسته است
یک مقام مطلع که نامش مشخص نیست، به «نورنیوز» گفته است: گرچه ایران قبلا با اهداف حقوق بشری انسان‌دوستانه از موضع خود در خصوص «تبادل همه زندانیان ایرانی با همه زندانیان آمریکایی» کوتاه آمده و حاضر به تبادل‌های موردی شده بود، ولی اکنون با رفتار کثیف و تداوم عهدشکنی دولت بایدن، دیگر هیچ انگیزه‌ای از سوی ایران برای تداوم این روند وجود ندارد و لذا موضوع تبادل به شکل کنونی را به طور کلی از دستور کار خود خارج خواهد کرد»
باقر نمازی، سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی، چهار زندانی دوتابعیتی ایرانی آمریکایی هستند که تهران در صدد بوده آنها را با چهار ایرانی متهم به دور زدن تحریم‌ها آزاد کند.
شبکه تلویزیونی المیادین، رسانه لبنانی وابسته به جمهوری اسلامی ایران، روز یکشنبه، ۱۲ اردیبهشت خبر داده بود که آمریکا قصد دارد «چهار ایرانی» بازداشتی در خاک آن کشور و «هفت میلیارد دلار» از دارایی‌های مسدود شده ایران را آزاد کند.
نازنین زاغری و انوشه آشوری، شهروندان ایرانی-بریتانیایی، جمشید شارمهد، شهروند ایرانی-آلمانی، احمدرضا جلالی پژوهشگر ایرانی- سوئدی، مسعود مصاحب شهروند اتریشی-آلمانی و کامران قادری شهروند ایرانی-اتریشی، زندانیان دو تابعیتی دیگری هستند که به اتهام مشترک "جاسوسی" در ایران زندانی شده‌اند.