مذاکرات بغداد؛ ناامیدی خوش‌بین‌ها٬ هراس بدبین‌ها
۱۳۹۱ خرداد ۴, پنجشنبه
پس از چند روز بحث و گمانه‌زنی پیرامون احتمال دستیابی سریع به راهکاری برای برون‌رفت از بحران هسته‌ای ایران٬ دور دوم مذاکرات گروه ۵+۱ با ایران روز چهارشنبه (۳ خرداد / ۲۳ مه) در بغداد برگزار شد٬ بدون هیچ نتیجه مشخص٬ قاطع و قانع‌کننده‌ای برای طرفین مذاکره یا دست‌آوردی که شگفتی ناظران سیاست بین‌الملل را برانگیزد.
در هفته‌های اخیر بارها نشانه‌های مثبتی از طرفین مذاکرات هسته‌ای دیده می‌شد. همین مساله موجب افزایش چشمگیر انتظارات از مذاکرات بغداد شد. حالا اما امیدهای بسیاری از کسانی که چشم‌انتظار گشایشی بزرگ در بحران هسته‌ای ایران بودند٬ رنگ باخته است.
گفته می‌شود در این مذاکرات٬هم ایران و هم گروه ۵+۱ بسته‌های پیشنهادی خود را ارائه کرده‌اند اما تا کنون جزئیات این پیشنهادها منتشر نشده است. این مذاکرات در روز پنجشنبه هم ادامه خواهد یافت. یکی از دیپلمات‌های غربی در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز گفت: «ایران در واکنش به پیشنهادات تلاش کرد تا دامنه بحث را گسترش دهد و به موضوعاتی بکشاند که به اعتقاد ما مسائل اساسی نیستند.»
بیشتر بخوانید: "بیم‌ها و امیدها" در روز اول مذاکرات ایران و ۱+۵
گفته می‌شود مقام‌های ایرانی در واکنش اولیه به پیشنهادهای ۵+۱ آن را «نامتوازن» دانستند. ظاهرا توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی همچنان از مطالبات اصلی قدرت‌های جهانی است. ایران اعلام کرده که منتظر «خبرهای خوب» می‌ماند. یک دیپلمات ایرانی در گفت‌وگو با "کریستین ساینس مانیتور" گفت: «قرار بود هر دو طرف گام‌های متوازن٬ متقابل و هم‌زمان بردارند٬ اما چیزی که در مذاکرات بغداد مطرح شد با توافق‌های صورت‌گرفته در مذاکرات استانبول هم‌خوانی ندارد.»
علی‌اکبر صالحی٬ وزیر امور خارجه ایران٬ خطاب به طرف‌های مذاکره با ایران هشدار داد که «سیاست‌های اعمال فشار و ایجاد هراس٬ بیهوده است و نتیجه‌ای در بر ندارد». وی از آنها خواست برای پیش‌برد گفت‌وگوها حسن نیت نشان دهند.
اگرچه مقام‌های ایرانی همواره بر بی‌نتیجه بودن فشارها و تحریم‌های جامعه جهانی علیه ایران تاکید می‌کنند٬ اما گزارش‌ها حاکی از آن است که متقاعد کردن گروه ۵+۱ به «حذف گام به گام تحریم‌ها» از اولویت‌های اصلی مذاکره‌کنندگان ایرانی است؛ تحریم‌هایی «فلج‌کننده» که جامعه جهانی تاکید کرده به موازات مذاکرات با ایران٬ همچنان ادامه خواهد داشت و تنها در صورتی کاهش خواهد یافت که پیشرفت چشمگیری در گفت‌وگوها پدید آید.
مقام‌های اسرائیلی بیش از هر کس دیگری در صحنه سیاست جهانی به این مذاکرات انتقاد و گاه اعتراض دارند و آن را «بی‌ثمر و به نفع ایران» می‌دانند. سیاست‌مداران اسرائیلی پیش از برگزاری گفت‌وگوها نیز به شدت نسبت به نتیجه‌بخش بودن آن ابراز تردید کرده بودند.
بیشتر بخوانید: بسته پیشنهادی ایران به گروه ۱+۵ در مذاکرات بغداد
ایهود باراک٬ وزیر دفاع اسرائیل، گفت: «قدرت‌های جهانی باید آن‌قدر اعمال فشار کنند که ایران همه فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند٬ در غیر این صورت اسرائیل همچنان همه گزینه‌ها را باز نگه خواهد داشت تا چنین هدفی را محقق کند.» اشاره ایهود باراک به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران است که در ماه‌های اخیر بارها مقام‌های اسرائیلی بر ضرورت انجام آن تاکید کرده‌اند. اسرائیل مصرانه مخالف غنی‌سازی اورانیوم در ایران است.
تونی کارون٬ ستون‌نویس مجله "تایم"٬ کسانی که چشم‌انتظار تحولی شگرف در مذاکرات بغداد بودند را به خوش‌بین‌هایی تشبیه می‌کند که انتظار داشتند به محض عرضه عمومی سهام فیس‌بوک در بازارهای بورس جهان٬ارزش آن جهشی بی‌سابقه داشته باشد. به اعتقاد او حالا هر دو گروه ناامید شده‌اند. او می‌گوید هم در ماجرای سهام فیس‌بوک و هم در مذاکرات هسته‌ای با ایران٬ نتایج مورد انتظار احتمالا در طول زمان ظاهر خواهند شد و نباید به کوتاه‌مدت امید بست.