مناسبات تجاری ترکیه و اسرائیل؛ پول رفاقت می‌آورد
۱۳۹۶ آذر ۲۲, چهارشنبه
وقتی تصمیم دونالد ترامپ در به رسمیت شناختن اورشلیم (بیت‌المقدس) به عنوان پایتخت اسرائیل اعلام شد، رئیس جمهوری ترکیه بلافاصله گفت این موضوع برای مسلمانان"خط قرمز" محسوب میشود.
اردوغان ۵۷ کشورعضو سازمان همکاری اسلامی را به یک نشست فوقالعاده در استانبول فراخواند تا به تصمیم ترامپ واکنش جمعی نشان دهند. در پایان این اجلاس فوق العاده در استانبول، کشورهای شرکت کننده شرق اورشلیم را به عنوان پایتخت فلسطین به رسمیت شناختند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
هدف اردوغان موضع‌گیری مشترک همه کشورهای مسلمان علیه تصمیم ترامپ بود. او به عنوان اولین سخنران، ضمن نمایش نقشه فلسطین تغییرات بین سال‌های ۱۹۴۸ تاکنون را برشمرد و گفت: «در طول این سال‌ها اسرائیل وسیع‌تر و فلسطین کوچک‌تر شده است. این نشان دهنده این است که اسرائیل یک دولت تروریست و اشغالگر است.»
کریستیان براکل، مسئول بنیاد هاینریش بل در ترکیه در مصاحبه با دویچه وله می‌گوید، اردوغان تلاش می‌کند به عنوان رهبر ائتلاف کشورهای مسلمان علیه آمریکا و اسرائیل تلقی شود و مدت‌هاست که خود را ناجی مسلمانان تحت ستم نشان می‌دهد. در مسئله اورشلیم که موضوع قلبی مسلمانان است اردوغان توانست به خوبی به اهداف خود برسد. اما آیا رهبران کشورهای مسلمان همگی از او پیروی خواهند کرد؟
بیشتر بخوانید: بیانیه سازمان همکاری کشورهای اسلامی: شرق اورشلیم پایتخت فلسطین
سازمان همکاری کشورهای اسلامی قصد دارد اختلافات را کنار بگذارد. اما آنچه که باعث بیان سخنان تند اردوغان علیه آمریکا و اسرائیل شده این است که در سال ۲۰۱۹ در ترکیه انتخابات برگزار میشود و جنگ لفظی با اسرائیل وسیله و ابزار خوبی در انتخابات خواهد بود.
فراز و نشیب مناسبات ترکیه و اسرائیل
رابطه ترکیه و اسرائیل همیشه بسیار پیچیده بوده است. ترکیه نخستین کشور مسلمان است که در سال ۱۹۴۸ اسرائیل را به رسمیت شناخت. در دهه‌های اخیر مجموعه‌ای از قراردادهای اقتصادی میان دو کشور منعقد شده است.
خدیجه کاراخان، مشاور ارشد اقتصادی اردوغان در مصاحبه با دویچه وله مناسبات اقتصادی ترکیه با اسرائیل را "برد برد" توصیف می‌کند و برای هر دو طرف سودمند می‌داند. او می‌گوید ترکیه قطعات خودرو، آهن، فولاد و لوازم الکتریکی به اسرائیل صادر می‌کند و سوخت و نفت از این کشور وارد می‌کند.
بیشتر بخوانید: اردوغان اسرائیل را "حکومت تروریستی" خواند
مشاور ارشد اقتصادی اردوغان می‌گوید در سال ۲۰۱۶ تبادلات تجاری دو کشور به سقف ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو رسید و این مبادلات در ۱۰ ماه گذشته سال جاری هم ۱۴درصد رشد داشته است. اسرائیل در سال ۲۰۱۶ به ارزش یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون یورو و در ۱۰ ماهه نخست ۲۰۱۷ یک میلیارد و ۱۰۰میلیون یورو کالا به ترکیه صادر کرده است.
اما در سال‌های گذشته اختلافات سیاسی دو کشور بالا گرفت و تا آنجا رسید که مناسبات دیپلماتیک دو کشور کاهش یافت. اما در سال ۲۰۱۶ روند عادی سازی مناسبات دو کشور آغاز شد.
کریستیان براکل، مسئول بنیاد هاینریش بل در ترکیه می‌گوید: «این اتفاق غیرمنتظره نبود. چون اردوغان با وجود سخنان تندی که علیه اسرائیل بیان می‌کند اساسا یک سیاستمدار واقع‌گراست.»
"مجادله لفظی نتانیاهو و اردوغان نمایش سیاسی است"
به نظر مسئول بنیاد هاینریش بل در ترکیه جدال لفظی سران ترکیه و اسرائیل بیشتر شبیه تئاتری سیاسی است: «هروقت طرفین از دمکراسی حرف می‌زنند مثل این می‌ماند که مرغ بخواهد به پنگوئن پرواز کردن را یاد بدهد.»
به گفته براکل، نتانیاهو و اردوغان هر دو در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که علاقه‌ای به حقوق بشر و دمکراسی ندارند. هیچیک از این دو علاقه‌ای به دیگری ندارد با این وجود ضرورت‌های اقتصادی و امنیتی هر دو را مجبور کرده که با هم کنار بیایند.
روزنامه دیلی صباح ترکیه، نزدیک به دولت این کشور در اوایل دسامبر گزارش داد که یک توافقنامه همکاری بین خودروسازی ترکیه- ژاپن به نام آنادولو ایزوسو Anadolu Isuzu و یک شرکت اسرائیلی به نام Universal Trucks Israel به ارزش ۲۰ میلیون یورو امضا شده است.