مناقشه‌ی هستهای؛ دوگانگی در ارتباط با سیاست‌های خارجی؟
۱۳۸۷ فروردین ۱۸, یکشنبه
با تصویب سومین قطعنامه‌ی تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه فعالیت‌های هستهای ایران، جمهوری اسلامی بار دیگر صدور چنین قطعنامه‌هایی را غیرقانونی خواند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تنها مرجع صاحب صلاحیت برای رسیدگی به این موضوع عنوان کرد. در قطعنامه‌ی ۱۸۰۳ که با رأی مثبت ۱۴ عضو و رأی ممتنع اندونزی به تصویب شورای امنیت رسید، کشورهای موسوم به ۵+۱ (پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان) اعلام آمادگی کرده‌اند، برای حل مناقشه هستهای ایران از راه‌های دیپلماتیک، تدابیر قابل توجه و ملموس بیشتری اتخاذ کنند. خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده‌ی گروه ۵+۱ اظهار داشته، اروپا آماده است به شرط تعلیق غنی‌سازی اورانیوم با ارائه‌ی مشوق‌های جدید به مذاکره با ایران ادامه دهد.
ادامه مذاکره هستهای « تنها با آژانس»
رئیس جمهور، محمود احمدی‌نژاد، شانزدهم اسفند ماه، در واکنش به صدور قطعنامه‌ی اخیر شورای امنیت اعلام کرد «از این پس مذاکرات ما درباره مسائل هستهای تنها در آژانس صورت می‌گیرد و ما با هیچ کسی درباره مسائل هستهای گفت‌وگو نمی‌کنیم.» او می‌افزاید «این‌که عده‌ای بیرون از آژانس بخواهند درباره مساله هستهای ایران مذاکره کنند، برای ما قابل پذیرش نیست.» تهران تازه‌ترین گزارش محمد البرادعی مدیرکل آژانس در رابطه با پرونده‌ی ایران را مثبت ارزیابی می‌کند و معتقد است این گزارش نشان می‌دهد جمهوری اسلامی همه‌ی ابهام‌ها در مورد صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ایش را برطرف کرده. عدم تمایل به ادامه‌ی مذاکره با اروپا در حالی ابراز می‌شود که خاویر سولانا در فراهم کردن مقدمات تهیه‌ی این گزارش یکی از طرف‌های اصلی گفت‌وگو بوده است.
چند روز پس از سخنان محمود احمدی‌نژاد، وزیر امور خارجه، منوچهر متکی اعلام کرد در صورتی‌که مذاکره در چهارچوب مشخصی انجام شود و نتایج قابل توجه و موثری داشته باشد، تهران آماده است مذاکرات با سولانا را از سرگیرد. روز جمعه، ۱۶ فروردین رئیس جمهور در گفت‌وگو با خبرگزاری کیودو ژاپن در پاسخ به این پرسش که «آیا ایران در مذاکرات با کشورهای اروپایی پیش شرطی را قبول می‌کند؟» اظهار داشت «اگر بنا بر پیش شرط باشد، ایران باید پیش شرط بگذارد.» او می‌افزاید «بسته‌های گذشته اروپا فاقد محتوا بود و امروز نیز بدون درک شرایط جدید نمی‌توانند پیشنهاد سازنده‌ای ارایه کنند.» احمدی‌نژاد با ابراز امیدواری به این که «اروپایی‌ها شرایط جدید را درک کنند» تاکید می‌کند «باید بدانند آنها به ایران نیاز دارند، و ما هیچ نیازی به آنها نداریم.»
دوگانگی در سیاست خارجی؟
در حالی که ناظران بعضی از اظهارات مقامات ایران را به معنای باز گذاشتن درِ مذاکرات با اروپا تلقی می‌کنند، روز شنبه، هفدهم فروردین، سخنگوی دولت در یک نشست خبری بار دیگر آژانس را «مرکز اصلی بحث درباره‌ی موضوع هستهای» عنوان کرد. غلامحسین الهام اظهار داشت «این‌که بخواهیم به جای مذاکره با آژانس، با برخی کشورها که خود مجهز به کلاهک هستهای هستند، مذاکره کنیم، غیر قابل قبول است.» او در مورد اختلاف نظر میان وزارت امور خارجه و دولت بر سر مذاکره با اروپا تاکید می‌کند «وزارت خارجه جزئی از دولت است و هیچ دوگانگی‌ای در ارتباط با سیاست‌های خارجی وجود ندارد.» به گفته‌ی الهام «سیاست‌ها از طرف دولت تبیین شده و به وسیله‌ی وزارت خارجه اجرا می‌شود.» سخنگوی دولت مذاکره با اروپا را تضعیف آژانس خوانده و می‌افزاید «ما این را قبول نداریم که در قالب مذاکره بیاییم بخش‌های دیگر یا چند کشور خاص را جایگزین نهادهای حقوقی مثل آژانس کنیم.»