نبرد برای فتح ’افغانستان‌های کوچک‘ در پاکستان
۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۱, دوشنبه
در بامداد دوشنبه (۱۱ مه / ۲۱ اردیبشهت) در یک پست بازرسی در نزدیکی شهر "دره آدم خیل" در شمال غربی پاکستان اتوموبیلی حاوی بمب منفجر شد و بنابر خبر خبرگزاری فرانسه ۱۰ نفر را کشت. این عمل تروریستی به صورت انتحاری صورت گرفت. این شیوه‌ی عمل، نشان‌دهنده‌ی عزم جزم جهادگران برای مقابله با حملات اخیر ارتش پاکستان است.
جنگ برای بقا
به نظر می‌رسد که ارتش پاکستان هم، عزمش را برای سرکوب طالبان جزم کرده است. ۱۵۰ هزار سرباز به شمال غربی کشور اعزام شده‌اند تا در این منطقه قدرت دولتی را مستقر سازند.
یوسف رضا گیلانی نخست‌وزیر پاکستان گفته است که جنگ آغاز شده، جنگ برای بقای کشور است. به گفته‌ی او ارتش مصمم است، جنگ را تا آخر پیش برد و آن را هر چه زودتر به پایان برساند.
در این مورد که جنگ به زودی به پایان رسد، شک جدی وجود دارد. ارتش پاکستان، ارتشی است که هویت و برنامه‌اش، آمادگی برای پیشبرد جنگی کلاسیک با هندوستان است. اکنون بایستی با چریکهای خودی و جهادگران افغان و عرب و ازبک مقابله کند، جنگاورانی که مصمم، بی‌رحم و پرتحرک‌اند و از همدلی گروهی از ارتشیان نیز برخوردارند. تعداد جهادگران دره‌ی سوات حدود ۵ هزار تن برآورد می‌شود.
در پاکستان می‌گویند که پشتیبانی‌ای که زمانی ارتش و سازمان امنیت کشور از طالبان افغان کرده، نبایستی این تصور را ایجاد کند که طالبان پاکستانی نیز مورد علاقه‌ی گروهی از مقامات بالای نظامی و امنیتی هستند. این ادعایی است که این روزها محک خواهد خورد. روشن شده است که اینک ابتکار عمل در دست نیروهایی است که بر آن‌‌اند کار طالبان را، دست کم تا حد پایان دادن به حاکمیت منطقه‌ای آنان، بسازند.
چرا اکنون؟
لشکرکشی علیه جهادگران در پاکستان تا کنون بی‌سابقه نبوده است. بویژه هرگاه رئیس جمهور کشور، − حال هر که می‌خواهد باشد − بخواهد به غرب سفر کند، فرمان حمله‌ای را صادر می‌کند تا بتواند ادعا کند دولت پاکستان در برابر نیروهای جهادی منفعل نیست.
هفته‌ی گذشته آصف‌علی زرداری در واشنگتن بود، برای رای‌زنی‌ای که حامد کرزای رئیس جمهور افغانستان نیز در آن حضور داشت. طرح حمله به دره‌ی سوات، که از روز پنج‌شنبه‌ی گذشته آغاز شد، می‌بایست پیشتر آماده شده باشد. بنابر این آصف‌علی زرداری در اجلاس سه‌جانبه به عنوان کسی که اهل عمل است، حضور داشته است.
هنوز دقیقا معلوم نیست که چه شد دولت از حرف به عمل رسید، مگر تا همین چند هفته‌ی پیش مشغول مذاکره با طالبان دره‌ی سوات و معامله با آنان نبودند، معامله‌ی شریعت در ازای صلح؟
روزنامه‌ی آلمانی "فرانکفورتر آلگماینه" در گزارشی در مورد پاکستان می‌نویسد که دولت این کشور خواست، از طریق مذاکره به اصطلاح حجت را تمام کند و نشان دهد که چاره‌ای جز لشکرکشی نداشته است. اکنون گویا ارتش با تردید کمتری علیه شریعت‌خواهان خودی می‌جنگد.
"افغانستان‌های کوچک"
"نیویورک تایمز" در گزارشی در مورد فعالیت‌های "القاعده" در پاکستان می‌نویسد که دولت آمریکا وضعیت پاکستان را به دقت زیر نظر دارد. بنابر نوشته‌ی این روزنامه، تحلیل‌گران در واشنگتن به این نتیجه رسیده‌اند، اینکه طالبان قدرت مرکزی را در پاکستان به دست آورند، امری نامحتمل است. خود طالبان نیز چنین هدفی را برای خود مقرر نکرده‌اند. هدف آنان حاکمیت منطقه‌ای است. آنان می‌خواستند دره‌ی سوات را به یک "افغانستان کوچک" تبدیل کرده و بعد به همین‌سان افغانستان‌های طالبانی کوچک دیگری را تأسیس کنند.
دولت پاکستان، که تا مرز به رسمیت‌شناسی "افغانستان کوچک" دره‌ی سوات پیش رفته بود، سرانجام به خود آمد و به دفاع از یکپارچگی قدرت پرداخت.
قربانیان: مردم عادی
در هر حال، این مردم عادی‌اند که قربانی می‌شوند. آنان ستم دیدند وقتی که دولت اختیار دره‌ی سوات را به دست طالبان پیرو مولانا فضل‌الله داد، و باز اینک که دولت به جنگ با طالبان پرداخته، ستم می‌بینند.
بیش از نیم میلیون تن آواره شده‌اند. امکان دارد تعداد آنان تا یک میلیون و سی‌صد هزار تن برسد. شیرازه‌ی زندگی در شمال غربی کشور گسسته شده است. اسلام‌آباد و راولپندی ظرفیت پذیرش توده‌ی انبوه آوارگان را ندارند. به نظر نمی‌رسد که وضع در پاکستان به این زودی‌ها آرام شود.
RN/KG