نسل جوان آلمان در سراشیب اعتیاد به اینترنت

اعتیاد به اینترنت بین جوانان آلمانی، به یک مسئله‌ی حاد اجتماعی بدل شده است. تازه‌ترین گزارش "دفتر مرکزی بررسی اعتیاد و مواد مخدر آلمان" نشان می‌دهد که بیش از ۵۶۰ هزار نفر که به گروه سنی بین ۱۴ تا ۶۴ سال تعلق دارند، به اینترنت معتادند. در این گزارش هم‌چنین آمده است که بیش از ۲/۵ میلیون آلمانی از پیامدهای استفاده‌ی بیمارگونه از اینترنت رنج می‌برند.

اعتیادی مانند دیگر اعتیادها

به گفته‌ی میشائیل برنر، رییس کلینک روان‌‌‌‌‌درمانی "راین ـ یورا"، اغلب این افراد همان نشانه‌های بیمارگونه‌ی ترک وابستگی به الکل و هرویین را هنگام ترک بیماری اعتیاد به اینترنت از خود نشان می‌دهند.

برنر می‌گوید: «پیوندهای اجتماعی بسیاری از این افراد، از آن‌جا که اغلب وقت خود را پای رایانه می‌گذرانند، از هم می‌گسلد. این بیماران ولی قادر نیستند از تعداد ساعت‌هایی که به بازی در اینترنت مشغولند، بکاهند.»

به نظر رییس بخش روان‌درمانی کودکان و جوانان بیمارستان هانوفر، تعداد ساعات استفاده از اینترنت، به تنهایی نشاندهنده‌ی وابستگی کاربر به رایانه نیست: «اگر سرگرم شدن در اینترنت، به غیبت از مدرسه و گسستن روابط اجتماعی این افراد منتهی شود، در آن صورت وقت‌گذرانی در دنیای مجازی، مسئله‌ساز است.»

اثرات منفی

پیامدهای اعتیاد به اینترنت، مانند سایر اعتیادها، با ناهنجاری‌های روانی بسیاری همراه است. گوشه‌گیری، افسردگی، تنهایی و اضطراب از جمله‌ی این اثرات منفی است. این معتادان می‌کوشند، نیازهای خود را که در زندگی عادی قادر به تأمین آن‌ها نیستد، در اینترنت برآورده کنند.

به نظر ولفگانگ داو که در بخش درمان بیماری‌های ناشی از اعتیاد در کلینک شهر بن کار می‌کند، اغلب کسانی که از افسردگی رنج می‌برند، به اینترنت پناه می‌برند و این امر خود به وابستگی آنان به استفاده از رایانه می‌انجامد. گریز از فشارها و دشواری‌های اجتماعی و مقابله با بدخلقی، به گفته‌ی این روان‌پزشک، از دلایل دیگر استفاده‌ی بیمارگونه از اینترنت است.

در آلمان بیش از نیمی از معتادان به اینترنت، یعنی ۲۵۰ هزار تن به گروه سنی بین ۱۴ تا ۲۴ سال تعلق دارند. شمار معتادان مذکر در این میان، بیش از بیماران مونث است.

این امر، به گفته‌ی ولفگانگ داو، در اعتیادهای دیگر نیز دیده می‌شود: «مردها اغلب، به‌جز بیماران مبتلا به اختلال تغذیه، بیش از زنان به اعتیاد روی می‌آورند.» کارشناسان معتقدند که زنان به‌طورکلی برای رویایی با مشکلات روزمره‌، روابط اجتماعی خود را گسترش می‌دهند. به نظر ولفگانگ داو، پناه‌بردن مردان به اعتیاد «ظاهراً ژنتیک است».

زنان ولی هنگاهی که به اعتیاد رو می‌آورند، حتی "وظایف مادری" خود را فراموش می‌کنند. کریستف مولر، رییس نخستین بخش درمانی معتادان اینترنتی در بیمارستانی در هانوفر، می‌گوید: «بسیاری از این مادران با مسئله‌ی مراقبت و مواظبت از فرزندان خود با سهل‌‌انگاری روبرو می‌شوند، چون می‌خواهند در اینترنت بازی کنند.»

ترک اعتیاد

اعتیاد به اینترنت در آلمان تا کنون از سوی شرکت‌های بیمه‌ و نهادهای درمانی، به عنوان "بیماری" به رسمیت شناخته نشده است. در نتیجه، هزینه‌ی درمانی پیامدهای منفی آن به عهده‌ی شخص معتاد است.

بخش اورژانس کلینک وابسته به دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه ماینس، نخستین مرکزی بود که در سال ۲۰۰۸ اقدام به درمان بیمارانی کرد که از اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای رنج می‌بردند. این بخش‌ها، در حال حاضر در سایر شهرهای دیگر نیز دایر شده است. در این بخش‌ها، بیماران راه استفاده‌ی درست و منطقی از اینترنت را فرامی‌گیرند و می‌کوشند با آموختن سرگرمی‌های دیگر، به تدریج به جریان عادی زندگی روزمره بازگردند و سرانجام به انجام وظایف شغلی خود بپردازند.

اعتیاد دوباره

به نظر میشائیل برنر، احتمال بازگشت وابستگی به اینترنت، مثل اغلب اعتیادهای دیگر، همیشه وجود دارد، چون به گفته‌ی وی «در قرن ۲۱، نمی‌توان نه در محل کار و نه در خانه از رایانه و اینترنت صرفنظر کرد.»

کریستف مولر به پدر و مادرها توصیه می‌کند، کامپیوتر را از فهرست مبلمان و وسایل اتاق فرزندان خود حذف کنند و در این رابطه می‌گوید: «بچه‌ها برای تکامل شخصیت و عواطف خود، نیاز به تجربه‌های گوناگون در محیط‌های آزاد و واقعی دارند.»

به نظر مولر، این امر و صرفنظر کردن از وسایل ارتباط گروهی، چندان ساده نیست، چون «بزرگ‌ترها هم سرمشق‌های خوبی نیستند. امروزه کمتر اتفاق می‌افتد که هنگام دیدن یک نمایش یا اپرا، تلفن دستی یکی از تماشاگران زنگ نزند.»