نقش کم‌رنگ داروها در درمان بیماری ایدز · گفت‌وگویی با دکتر آرش اعلایی
۱۳۸۶ تیر ۱۷, یکشنبه
همانطور که مسئولان وزارت بهداشت و درمان اعلام کردند، این داروی گیاهی که آیمد نام دارد یک داروی تکمیلی است. یعنی دارویی که باید در کنار داروهای دیگر مصرف شود.
متاسفانه درمان بیماری ایدز به حدی پیچیده است که مصرف یک دارو به هیچ وجه برای بیمار کافی نیست. دکتر آرش اعلایی متخصص ایدز و اعتیاد در گفت‌وگویی با «سرنخ» در مورد نقش داروها در درمان بیماری ایدز سخن گفته است.
دویچه وله: به چه دلیل برای بیماری ایدز یک مجموعه دارو تجویز می‌شود؟ روشی که استفاده از مکانیسم چند دارویی نامیده می‌شود و گاهی تا شانزده هفده قرص، در طول روز می‌رسد؟
آرش اعلایی: «به این دلیل اینکه، چون اولین تجربه تک دارویی بود، دیدند که ویروس‌ها به سرعت نسبت به دارو مقاوم می‌شوند. در مکانیسم چند دارویی اثر هر دارو به صورت خاص است. گروهی از داروها از طریق ایجاد اختلال از مکانیسم قندی، گروهی از طریق ایجاد اختلال از مکانیسم غیر قندی و گروهی از طریق ایجاد اختلال در سیستم پروتئینی عمل می‌کنند.»
آیا تا به حال از این روش برای بیماری دیگری استفاده شده است؟ یعنی با روش چند دارویی بیماری ریشه‌کن شود؟
«ما این تجربه را در زمینه درمان بیماری سل داشته‌ایم. سال‌ها پیش وقتی که داروی سل کشف شد، اول یک دارو بود. که بعد وقتی که مایکوباکتریوم، یعنی عامل بیماری سل مقاوم شد، از ترکیبات مختلف دارویی استفاده شد که روش موفقی بود و در روند ریشه کردن کردن بیماری موثر بوده است.»
یعنی به دلیل مقاوم شدن ویروس است که نمی‌شود با دارو این بیماری را درمان کرد؟
«یک به دلیل مقاوم شدن ویروس است و دوم اینکه، دارو به ویروس دسترسی ندارد. ویروس درون گلبولهای سفید است، بخشی از سلولهای میزبان شده. در نتیجه با دارو ما فقط می‌توانیم بیماری را تا حدی کنترل کنیم و از تکثیر بیشتر ویروس جلوگیری کنیم.»
تمام داروهایی که باید در این مجموعه دارویی تجویز شوند در ایران در درسترس قرار دارند؟
«سه دسته از این داروها در ایران در دسترس هستند. یک سری از این داروها درون کشور تولید می‌شوند و یک سری از کشورهای خارج خریداری می‌شود.»
کیفیت داروها چگونه است؟
«کیفیت داروهایی که درون ایران تولید می‌شود، از نظر وزارت بهداشت مورد تأیید بوده‌اند. منتهی ما باید این را بدانیم برای سنجش کیفیت داروها، بهتر این است که داروها از طریق سازمان‌های بین‌المللی هم تاییدیه مضاعف داشته باشند. آن دسته از داروهایی که از خارج خریداری می‌شود مسلما تأیید‌شده بین‌المللی است.»
در ایران دارویی تولید می‌شود که از نظر کیفیت در سطح استاندارهای بین‌المللی باشد؟
«داروهایی که مکانیسم اثرشان تأیید شده جهانی شده باشد، بله. دو داروی اصلی که در پروتکل جهانی مبارزه با بیماری ایدز هستند، لامی‌وودین و زایدوودین تولید داخل ایران هستند.»
بر اساس طرحی که از سه سال پیش توسط سازمان بهداشت جهانی و صندوق جهانی مبارزه با سه بیماری ایدز، سل و مالاریا آغاز شده برای هر کشور بودجه خاصی در نظر گرفته شد. سهم ایران چقدر بوده است؟
«حدود پانزده میلیون و هفتصد هزار دلار، برای پنج سال به ایران تعلق گرفته شد.»
مصاحبه‌گر: شبنم نوریان