پاِيگاه رادارِی"قبله" و پیامد استفاده از آن برای ایران و منطقه

بر اساس توافقنامه‌ی سال ۲۰۰۲ میلادی میان روسِيه و دولت آذرباِيجان پايگاه “قبله“ برای مدت ۱۰ سال در اجاره‌ی روس‌ها قرار گرفت. مقامات روسیه به آمریکا پیشنهاد می‌کنند که از این پایگاه به طور مشترک استفاده کنند.

در صورت موافقت دولت آمریکا با این پیشنهاد، ایران و منطقه با چه پیامدهايی روبرو خواهند شد؟ بخش فارسی دویچه وله پیرامون این موضوع مصاحبه ای با "دالغا خاتین اوغلو"، تحلیل‌گر خبرگزاری ترند نیوز Trendnews و مدیر بخش فارسی این خبرگزاری، انجام داد.

دویچه وله: اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه‌ی روسیه، از دولت آذربایجان درخواست کرد که قرارداد اجاره‌ی پایگاه “قبله“ را تمدید کند. آیا آذربایجان با این درخواست موافقت کرد؟

دالغا خاتین اوغلو: آذربایجان تا سال ۲۰۱۲ مهلت دارد که نسبت به این قضیه موضع خود را مشخص کند. سال ۲۰۰۲ معاهده‌ی استفاده از رادار “قبله“ بین آذربایجان و روسیه با اجاره‌ی ۷ میلیون دلار سالانه امضا شد. پس از مسئله‌ی استقرار سپر ضد موشکی در لهستان و چک اهمیت پایگاه رادار “قبله“ برای آذربایجان بیشتر شد. با وجود این، من فکر نمی‌کنم که آذربایجان این پایگاه را به کشور دیگری غیر از روسیه اجاره بدهد.

ولی روسیه به دولت آمریکا پیشنهاد کرده، به طور مشترک از این پایگاه استفاده کنند. مقامات روسیه همچنین گفته‌اند که پيشنهاد مسکو، به عنوان جايگزين سپر دفاع موشکی آمريکا در اروپای شرقی، هنوز به قوت خود باقی است. موضع دولت آذربایجان در مورد این مسئله چگونه است؟

موضع آذربایجان موضع مبهمی است. یعنی بطور دقیق اعلام نمی‌کند که آیا رادار “قبله“ را اجاره خواهد داد یا خیر؟ آیا “قبله“ را در اختیار آمریکا و روسیه قرار خواهد داد یا خیر؟ موضع دولت آذربایجان را اگر بخواهیم دقیقتر تعریف بکنیم، این است که آذربایجان قصد دارد در مذاکرات مربوط به “قبله“ شرکت کند. سفیر آمریکا در روسیه هم در مصاحبه با یک روزنامه‌ی روسی گفت که مذاکرات رادار “قبله“ بین باراک اوباما و دیمتری مدودیف انجام خواهد شد. فکر نمی‌کنم اگر روسیه و آمریکا بر سر استفاده‌ی مشترک از رادار “قبله“ به تفاهم برسند، دولت آذربایجان مشکلی ایجاد بکند، زیرا آذربایجان منافع دو قطب، یعنی آمریکا و روسیه را در نظر دارد. به دلیل عدم حضور آذربایجان است که دولت این کشور بطور قطعی اعلام نمی‌کند که آیا “قبله“ را در اختیار آنها قرار خواهد داد یا خیر؟

اگر آمریکا و روسیه به توافق برسند و از رادار “قبله“ به طور مشترک استفاده کنند، این چه پیامدهایی برای ایران خواهد داشت؟

با توجه به اینکه رادار “قبله“ مناطق وسیعی را، حتی خارج از مرزهای ایران، رصد میکند، از لحاظ امنیتی می‌تواند مشکل ساز باشد. منتهی اگر از رادار “قبله“ استفاده بشود، این استفاده بر علیه راکت ها و اقدامات احتمالی ایران است، و ایران اگر نخواهد جنگی را شروع کند، برای این کشور مشکل ساز نخواهد بود. مسئله‌ی استقرار سپر ضد موشکی در لهستان و چک هم به نوعی حل خواهد شد.

به نظر شما، این مسئله روی مناسبات جمهوری آذربایجان و ایران چه تاثیری خواهد گذاشت؟

اگر آذربایجان رادار “قبله“ را در اختیار آمریکا قرار بدهد، ایران مخالفت خود را با این طرح نشان خواهد داد. منتهی آمریکا در جمهوری آذربایجان پایگاههای نظامی هم دارد و به همین خاطر، این بدتر از آن حالتی نخواهد بود که رادار “قبله“ را در اختیار آمریکا قرار بدهد. ایران ناراضی خواهد بود، اما فکر نکنم که روابط دیپلماتیک خود با آذربایجان را بر سر مسئله‌ی رادار قبله مخدوش بکند.