پیمان ناتو در پی دستیابی به یک استراتژی جدید

سران کشورهای ناتو در روزهای جمعه و شنبه (۳ و ۴ آوریل) در استراسبورگ (فرانسه) و بادن بادن (آلمان) شصمین سال تاسیس پیمان نظامی ناتو را جشن می‌گیرند. بازگشت فرانسه به ناتو و افزایش اعضای این پیمان به ۲۸ کشور از جمله تغییرات جدید به حساب می‌آید. کشورهای عضو همچنین در پی انتخاب دبیرکل جدیدی برای ناتو هستند.

معرفی استراتژی جدید آمریکا در افغانستان

اوباما استراتژی جدید این کشور در افغانستان را اعلام خواهد کرد. در نشست اخیر ناتو آمریکا خواهان تبادل نظر و بحث پیرامون جنگ در افغانستان است. اوباما از متحدان اروپایی خود خواست که فعالیت‌های نظامی خود را افزایش دهند. اوباما در استراسبورگ افزود که آمریکا خواهان متحدان نیرومند اروپایی است. وی در گفتگو با سارکوزی، رییس جمهور فرانسه، بر ظرفیت نظامی بیشتر کشورهای اروپایی تاکید ورزید. اوباما افزود: «آمریکا حافظ و حامی اروپا نیست، بلکه متحد اروپاست.»

به گفته هیلاری کلینتون، آمریکا از متحدان خود درخواست مشخصی نخواهد داشت. نشست ناتو، کنفرانسی برای ارزیابی امکانات در افغانستان نیست. در نشست ناتو کشورهای عضو فرصت خواهند یافت که «به بهترین وجه‌ای سهم» خود را در افغانستان ادا کنند.

یکی از وظایف مشخص و مبرم ناتو برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان در ماه آگوست است.

خاویر سولانا پیش از برگزاری نشست ناتو یادآور شد: احتمال گسیل سربازان بیشتر از سوی کشورهای اروپایی به افغانستان بسیار کم است. وی افزود که در حال حاضر اعزام سربازان بیشتری به افغانستان برای اروپاییان اولویت چندانی ندارد. نیمی از سربازان مستقر در افغانستان از کشورهای اروپایی هستند.

با پیوستن دو کشور اورپایی آلبانی و کرواسی به ناتو، تعداد اعضای این پیمان به ۲۸ کشور خواهد رسید.

انتقاد از ماموریت ناتو در افغانستان

یاپ دهوپ سخفر دبیرکل ناتو ترازنامه‌ای منفی از ماموریت ناتو در افغانستان ارائه داد. وی همچنین بیان داشت که شکافی عمیق میان کشورهای ناتو در رابطه با روسیه وجود دارد. دبیرکل کنونی ناتو افزود، باید در نشست‌های آتی کشورهای عضو با اتخاذ تصمیمات قاطع، شورشیان را در افغانستان به عقب رانند. مبارزه با فساد دولتی و مواد مخدر از دیگر وظایف ناتو در افغانستان به شمار می‌آیند.

به دنبال جنگ قفقاز روابط ناتو و روسیه تیره شد. اما از اوایل ماه مارس شورای مشترک ناتو و روسیه دوباره کار خود را از سر گرفت. روسیه به شدت مخالف پیوستن اوکراین و گرجستان به پیمان نظامی ناتو است.

در جستجوی سیاستی جدید برای ناتو

دولت آمریکا خواهان تغییرات بنیادین در ساختار ناتو است. جیمز جونز‌، مشاور امنیتی اوباما در لندن گفت که پیمان دفاعی ناتو در آینده باید در عملیات پیشگیرانه شرکت جوید و از گسترش اختلافات جلوگیری کند. وی افزود: «ما نیازمند تجدید ناتو و تعریف دوباره‌ای از آن هستیم.»

جونز، ژنرال سابق ارتش آمریکا، اصلاحات در زمینه افزایش سرعت عملیاتی و تحرک بیشتر ناتو را ضروری دانست. به نظر مشاور امنیتی اوباما، استراتژی کنونی ناتو برخاسته از دوران جنگ سرد است و تغییر شرایط جهانی مسلماً اجرای اصلاحات درناتو را در پی خواهد داشت. به نظر جونز، پیمان نظامی ناتو باید از خود و دشمنان احتمالی اش تعریفی جدید برای افکار عمومی ارائه دهد. مشاور امنیتی اوباما افزود که ناتو از یکسو به چشم‌اندازی استراتژیک و جدید نیاز دارد و از سوی دیگر تغییر ساختارهای کنونی و مدرنیزه کردن آنها ضروری است.

ناتو در گذر زمان

ناتو از زمان تاسیس در سال ۱۹۴۹ تاکنون، چندین بار استراتژی خود را تغییر داده است. از سال ۱۹۹۱ ناتو اقدام به انتشار رسمی "برنامه استراتژیک" خود کرد. در این برنامه‌های استراتژیک بطور معمول ساختار واحدهای نظامی و برنامه دفاعی این پیمان ارائه می‌شوند.

نخستین برنامه استراتژیک ناتو در سال ۱۹۴۹ به طور اساسی در تقابل با حمله شوروی سابق شکل گرفته بود. در سال ۱۹۵۷ ناتو استراتژی "حمله شدید متقابل" را طراحی کرد. این استراتژی بر این پایه استوار بود که در صورت ورود نیروهای شوروی به کشورهای ناتو، این پیمان با سلاح اتمی به این حمله پاسخ گوید. این استراتژی در سال ۱۹۶۸ تغییرات اندکی یافت و استفاده از بمب اتمی را به عنوان پاسخی مناسب در ابهام قرار داد.

در سال ۱۹۹۱ با فروپاشی بلوک شرق، ناتو پیشنهاد همکاری به کشورهای پیمان ورشو را ارائه کرد و استراتژی خود را در جهت جذب این کشور تغییر داد.

استراتژی کنونی ناتو در سال ۱۹۹۹ مقرر شد. بر طبق این استراتژی به منظور مدیریت بحران در سطح جهانی این پیمان مجاز به حملات پیشگیرانه است. انجام عملیات نظامی برای مقابله با تروریسم و دیگر خطرات احتمالی که در خارج از مناطق کشورهای عضوبوقوع می‌پیوندند، به وظایف ناتو ابعادی جهانی می‌بخشد

انتخاب دیبرکل جدید

به گزارش رسانه‌ها، آندرس فوگ راسموسن نخست وزیر دانمارک به همکاران حزبی خود گفته است که بطور رسمی خواهان احراز پست دبیرکلی ناتو است. بدین ترتیب وی به تمام گمانه‌زنی‌ها در این زمینه پایان داد. راسموسن در میان کشورهای عضو از پشتیبانی و احترام زیادی برخوردار است. تنها ترکیه، به خاطر مواضع دولت دانمارک در خصوص تبلیغات ضد اسلامی، از انتخاب وی خشنود نیست.

رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه به پخش برنامه تلویزیونی به زبان کردی از دانمارک اعتراض کرد. بنا به گفته اردوغان این برنامه در خدمت شورشیان کرد است و دانمارک به عنوان عضو ناتو نمی‌تواند بلندگوی تروریسم در ترکیه باشد.

FW/DK