چگونه مواد منفجره وارد پیجرهای حزب‌الله شدند؟
۱۴۰۳ شهریور ۲۹, پنجشنبه
صحنه بیشتر شبیه به فیلم‌های جاسوسی است: بعدازظهر سه‌شنبه ۱۷ سپتامبر (۲۷ شهریور) زنگ صدها پیجر اعضای حزب‌الله در سراسر لبنان به صدا درمی‌آید. دارنده پیجر اما به جای دریافت پیام از سوی رهبر خود، با یک انفجار روبه‌رو می‌شود.
روزنامه نیویورک تامیز می‌نویسد، مردم لبنان مبهوت از این حمله سازماندهی شده، در زندگی روزمره خود، هنگام خرید یا رانندگی، غافلگیر شدند. در اثر انفجارها نزدیک به سه هزار نفر مجروح و دست‌کم ۱۲ نفر کشته شدند. و این همه ماجرا نیست: روز بعد، دستگاه‌های بی‌سیم مانند واکی تاکی نیز منفجر شدند. این انفجار نیز صدها مجروح و حدود ۲۵ کشته برجای گذاشت. هم‌اکنون هرج‌ومرج غریبی بر لبنان حاکم است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
اسرائیل نه تایید و نه رد کرده که عامل انفجارها بوده است. اما یک چیز واضح است: برنامه‌ریزی و انجام چنین اقدامی به منابع عظیمی نیاز دارد که به طور آشکار تنها اسرائیل از آن برخوردار است.
روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز با ۱۲ مقام فعلی و سابق دفاعی و اطلاعاتی که در جریان این حمله قرار گرفتند، گفت‌وگو کرده است. آنها می‌خواهند ناشناس بمانند، اما از یک عملیات مخفی پیچیده اسرائیل گزارش می‌دهند که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بود.
جاسوس‌ها "در دستان حزب‌الله"
اسرائیل و شبه‌نظامیان حزب‌الله ده‌ها سال است که در لبنان با یکدیگر در جنگ به سر می‌برند و از آغاز جنگ غزه تقریباً هر روز نبردهایی در منطقه مرزی در جریان بوده است.
بیشتر بخوانید: رایزنی غرب درباره خاورمیانه؛ احتمال حمله اسرائیل به لبنان
حزب‌الله اگرچه دارای زرادخانه بزرگی از تسلیحات است که ازجمله توسط ایران تأمین مالی شده، اما در گذشته قادر به رقابت و مقابله با سطح پیشرفته فناوری اسرائیل نبوده است. فرماندهان بلندپایه حزب‌الله چندین بار در کشور خود هدف حمله قرار گرفتند و حسن نصرالله، رهبر این شبه‌نظامیان شیعه در یک سخنرانی تلویزیونی در ماه فوریه دلیل این تلفات را برای هوادارانش این‌گونه توضیح داده بود: «از من می‌پرسی که این جاسوس کجاست؟ من به شما می‌گویم: جاسوس تلفنی است که در دست شماست، در دست همسرتان و در دست بچه‌هایتان است.»
بر اساس گزارش نیویورک تایمز، نصرالله آلترناتیو امن را در دستگاه‌هایی دید که فناوری آنها در واقع یادگار هزاره گذشته است؛ "پیجرها". از طریق این دستگاه‌های مخابراتی کوچک تنها می‌توان پیام‌هایی مانند "اس‌ام‌اس" ارسال کرد و توانایی بیش از این ندارند. واقعیت این است که پیجرها به طور کلی محبوبیت زیادی در میان گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامی دارند، زیرا نسبت به تلفن‌های هوشمند از یک مزیت برخوردارند و آن اینکه نمی‌توان آنها را شناسایی کرد. نصرالله نیز می‌خواست از این مزیت استفاده کند و بدین گونه از قرار معلوم در تله افتاد.
چه کسی پشت شرکت مستقر در مجارستان است؟
به گفته منابعی که نیویورک تایمز به آنها اشاره می‌کند، اسرائیل سال‌ها پیش یک شرکت پوششی را تاسیس کرده بود که به عنوان یک تولیدکننده بین‌المللی پیجر معرفی می‌شد: شرکت مشاوره بی‌ای‌سی (BAC). این شرکت مستقر در مجارستان، از سال ۲۰۲۲ به ثبت رسیده و دارای مجوز از یک تولیدکننده تایوانی برای تولید و فروش پیجر با برند تولیدکننده است.
بیشتر بخوانید: وزیر دفاع اسرائیل مرحله جدیدی از جنگ را اعلام کرد
بر اساس تحقیقات دو شبکه آلمانی آر‌تی‌ال و ان‌تی‌وی، مدیرعامل ادعایی شرکت، زنی ۴۹ ساله از مجارستان است که رزومه چشمگیری در شبکه لینکدین با سمت‌هایی در اتحادیه اروپا و یونسکو ارائه داده، اما هیچ مدرک دیگری برای این موضوع وجود ندارد. او خودش به فرستنده آمریکایی ان‌بی‌سی نیوز گفته که تولیدکننده پیجر نیست و فقط نقش یک واسط را دارد.
به گفته منابع نیویورک تایمز، پیجرهای شرکت پوششی "بی‌ای‌سی" توسط ماموران سرویس مخفی اسرائیل تولید می‌شوند. بنابراین، این شرکت بخشی از یک شبکه مبهم از دو شرکت پوششی دیگر است. شرکت ساختگی "بی‌ای‌سی" برای استتار خود، مشتریان عادی را نیز می‌پذیرفته و پیجرهای معمولی را به آنها می‌فروخته است. در این میان اما فقط یک مشتری برایش مهم بوده است: حزب‌الله لبنان. به گفته منابع نیویورک تایمز، باتری‌های پیجرهای در نظر گرفته شده برای شبه‌نظامیان حزب‌الله با مواد منفجره "پی‌ای‌تی‌ان" (PETN) بسته شده بودند.
بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره جنگ در خاورمیانه
برای اینکه بتوان انفجارهایی مانند آنچه در لبنان رخ داد ایجاد کرد، حتی مقدار کمی از مواد منفجره مانند "پی‌ای‌تی‌ان" کافی است. سابرینا واهلر، شیمیدان آلمانی، به روزنامه "فرانکفورتر آلگماینه" می‌گوید: «فکر می‌کنم که پنج گرم کافی باشد.» او می‌افزاید، در آزمایشگاه‌ها بالاترین حد مواد منفجره حساس، به دلایل ایمنی دو دهم گرم تعیین شده است: «اما همین نیز برای از دست دادن بخشی از انگشت شما کافی است.»
در صورتی که مواد منفجره نصب شود، انفجار آن از راه دور از نظر فنی امکان‌پذیر است. واهلر می‌گوید این کار با استفاده از یک تکانه الکتریکی که مثلا باتری پیجر می‌تواند ایجاد کند، صورت می‌گیرد: «احتمالا به یک ماده منفجره اولیه نیاز است، به عنوان مثال یک چاشنی کوچک که به صورت الکتریکی فعال شده و سپس ماده منفجره را منفجر می‌کند.»
الزام داشتن پیجر برای اعضای حزب‌الله
"نیویورک تایمز" همچنین گزارش می‌دهد که اولین پیجرها از شرکت پوششی "بی‌ای‌سی" در تابستان ۲۰۲۲ به لبنان تحویل داده شدند، اگرچه در ابتدا شمار آنها اندک بوده‌اند. در سال جاری اما حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، تلفن‌های همراه را در جلسات اعضای شبه‌نظامی ممنوع کرد. علاوه بر این، او دستور داد که امور داخلی فقط از طریق پیجر رتق‌وفتق شود. بنابراین مردان حزب‌الله باید همیشه چنین وسیله‌ای را با خود حمل می‌کردند.
پیش از این گزارش‌هایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه اسرائیل قادر به جاسوسی از کاربران تلفن همراه از طریق میکروفون و دوربین و حتی سرویس‌های پیام‌رسان رمزگذاری‌شده است.
بیشتر بخوانید: انفجار بی‌سیم‌های دستی حزب‌الله لبنان، پس از پیجرها
بر اساس گزارش نیویورک تایمز، در نتیجه شرکت پوششی "بی‌ای‌سی" تولید پیجرهای بسته‌بندی شده با مواد منفجره را به شدت افزایش داد. در تابستان سال جاری هزاران دستگاه پیجر وارد لبنان و میان اعضای حزب‌الله توزیع شدند.
مقامات اطلاعاتی به نیویورک تایمز می‌گویند، این تصور برای شبه‌نظامیان ایجاد شده بود که با داشتن پیجر در امان هستند غافل از اینکه اسرائیل "دکمه‌هایی" در اختیار دارد که می‌توان آنها را در هر زمانی فعال کرد و فقط باید در انتظار زمان مناسب می‌بودند.
"اقدامات فعال" اسرائیل
حالا به نظر می‌آید که زمان فعال کردن این "دکمه‌ها" فرارسیده است. یکشنبه گذشته ۱۵ سپتامبر (۲۵ شهریور) بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هدف جدیدی از جنگ را اعلام کرد. او گفت می‌خواهد دست به "اقدامات فعالی" بزند تا حدود ۷۰هزار اسرائیلی تخلیه شده از شمال این کشور بتوانند به خانه‌های خود بازگردند. این امر مستلزم "تغییر اساسی در وضعیت امنیتی" است، زیرا راکت‌هایی از لبنان همچنان هر روز به سمت منطقه مرزی سرازیر می‌شوند.
مقامات اطلاعاتی اسرائیل به نیویورک تایمز گفته‌اند روز سه‌شنبه ۱۷ سپتامبر این کشور دکمه را فشار داد. پیجرها به گونه‌ای تنظیم شده بودند که به نظر می‌رسید اعضای حزب‌الله پیامی از رهبر ارشد خود دریافت کرده‌اند. در عرض چند ثانیه موجی از انفجارها سراسر کشور را درنوردید.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اما انفجار دستگاه‌های بی‌سیم دستی در یک روز بعد، معمایی ایجاد کرده است. طبق گزارش‌ها، "واکی تاکی"ها توسط شرکت ژاپنی "آی‌کام" (Icom) ساخته شده‌اند. آی‌کام اما می‌گوید تولید این دستگاه‌ها از ده سال پیش متوقف شده و از آن زمان دیگر دستگاه‌های "واکی تاکی" تحویل داده نشده‌اند. این امکان وجود دارد که این دستگاه‌ها به طور غیرقانونی توزیع شده باشند. شرکت "آی‌کام" در گذشته هشدار داده بود که محصولات تقلبی، به ویژه مدل‌هایی که دیگر تولید نمی‌شوند، در بازار در گردش هستند.