گشت و گذاری در ۶۰ سال تاریخ بوندس‌لیگای آلمان

بوندس‌لیگای آلمان سال ۲۰۲۳ شصت سالگی‌ خود را پشت سر گذاشته است. این لیگ به عنوان لیگ سراسری این کشور در سال ۱۹۶۳ میلادی به راه افتاد. پیش از آن پنج لیگ منطقه‌ای در آلمان وجود داشت که قهرمانان آن‌ها برای کسب عنوان قهرمانی باشگاه‌های آلمان به مصاف هم می‌رفتند.

اگر چه در سال ۱۹۳۲، یعنی پیش از روی کار آمدن رژیم نازی فلیکس لینه‌مان، رییس فدارسیون فوتبال آلمان در آن وقت، راه‌اندازی یک لیگ سراسری در این کشور را پیشنهاد کرده بود، اما فدراسیون‌های منطقه‌ای این کشور پیشنهاد او را رد کردند، تا اینکه سرانجام در دهه شصت میلادی این رویا تحقق یافت.

باید اذعان داشت که راه‌اندازی یک لیگ سراسری در آلمان در مقایسه با کشورهایی چون ایتالیا، اسپانیا و انگلیس بسیار دیر صورت گرفت و شاید هم یکی از دلایل موفقیت کم باشگاه‌های آلمانی در رقابت‌های اروپایی تا پیش از سال ۱۹۶۳ همین بوده باشد. جالب توجه آنکه تیم پرآوازه بایرن مونیخ در اولین فصل بوندس‌لیگا، جز تیم‌های دسته اول نبود.

سوت اولین دیدار بوندس‌لیگا در روز ۲۴ ماه اوت ۱۹۶۳ زده شد. ۵۸ ثانیه از به صدا درآمدن صدای سوت بازی نگذشته بود که تیمو کنتسکا (Timo Konetzka) از تیم بوروسیا دورتموند نخستین گل تاریخ بازی‌های لیگ دسته اول فوتبال آلمان را به ثمر رساند.

عنوان قهرمانی اولین فصل را که با حضور ۱۶ تیم برگزار شد، تیم اف ث کلن از آن خود کرد. در پنج فصل اول هر بار تیمی دیگر قهرمان بوندس‌لیگا شد و هیچ قهرمانی از پس دفاع از مقامش برنیامد. از سال ۱۹۶۵ تعداد تیم‌های دسته‌اولی لیگ فوتبال آلمان از ۱۶ تیم به ۱۸ تیم افزایش یافت.

دوئل غرب و جنوب در سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷

از اواخر دهه شصت تا اواخر دهه هفتاد میلادی وضعیتی فوق‌العاده در بوندس‌لیگای آلمان حاکم بود چرا که دو تیم حرف اول را در رقابت‌های آن سال‌ها می‌زدند: یکی بایرن مونیخ که تا به امروز موفق‌ترین باشگاه آلمان و یکی از معروف‌ترین باشگاه‌های دنیا محسوب می‌شود و دیگری بوروسیا مونشن گلادباخ.

بوروسیا مونشن‌گلادباخ برخلاف بایرن مونیخ، فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته و هم فتح قله اروپا را تجربه کرده و هم تلخی حضور در لیگ دسته دوم آلمان را.

در بین سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷ تیم بایرن مونیخ چهار بار عنوان قهرمانی را از آن خود کرد و بوروسیا مونشن گلادباخ نیز پنج بار این عنوان را به دست آورد. مونیخی‌ها حتی در طی سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۴ موفق شدند سه بار پیاپی قهرمان بوندس‌لیگا شوند.

ناگفته نماند که بازیکنان این دو باشگاه از جمله گونتر نتزر، فرانتس بکن‌باوئر، گرد مولر، سپ مایر و یوپ هاینکس در تیم ملی فوتبال آلمان هم حرف اول را می‌زدند. کسب عنوان قهرمانی اروپا در سال ۱۹۷۲ و عنوان قهرمانی جهان در سال ۱۹۷۴ شاهدی است بر برتری و قدرت‌نمایی فوتبال آلمان در نیمه نخست دهه هفتاد میلادی.

در حالیکه آخرین موفقیت بزرگ بوروسیا مونشن‌گلادباخ به چند دهه پیش و آخرین عنوان قهرمانی این تیم در بوندس‌لیگا به سال ۱۹۷۷ برمی‌گردد، بایرن مونیخ توانسته است، روز به روز جایگاه خود را در بوندس‌لیگا و همچنین رقابت‌های باشگاهی در اروپا استحکام بخشد.

سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۰ و حضور موفق تیم‌های شمالی

رقابت بایرن مونیخ و مونش‌گلادباخ در واقع پیکار جنوب و غرب آلمان بود. در بین سال‌ها‌ی ۱۹۷۹ و ۱۹۹۰ اما بوندس‌لیگا بیش از همه صحنه دوئل باشگاه‌های شمال و جنوب آلمان بود.

بایرن مونیخ و اشتوتگارت از تیم‌های جنوب آلمان بودند که توانستند در این سال‌ها موفق باشند و تیم‌های هامبورگ و وردر برمن نیز از تیم‌های شمال این کشور بودند که در چند فصل قله بوندس‌لیگا را فتح کردند.

در دهه هشتاد میلادی تماشاگران کمتری جذب استادیوم‌ها می‌شدند و محبوبیت فوتبال در آلمان نیز رو به کاهش گذاشت. یکی از دلایل مهم این روند منفی، انتقال چند ستاره بزرگ فوتبال آلمان به باشگاه‌های خارجی به ویژه در ایتالیا بود.

جنجالی‌ترین نقل و انتقال آن زمان پیوستن کارل هاینتس رومنیگه از بایرن مونیخ به اینتر میلان در سال ۱۹۸۴ بود. میلانی‌ها برای به خدمت درآوردن این مهاجم موطلایی آلمانی ده و نیم میلیون مارک (معادل پنج و نیم میلیون یورو) به حساب بایرن مونیخ واریز کردند.

دهه ۹۰ میلادی و وحدت دو آلمان

آغاز دهه نود میلادی برای آلمان و آلمانی‌ها خوش یمن بود. یکی آنکه تیم ملی فوتبال آلمان توانست در مسابقات جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا به عنوان قهرمانی جهان دست یابد و دیگر آنکه در همان دوران وحدت دو آلمان صورت گرفت.

در سال ۱۹۹۱ فدراسیون‌های فوتبال آلمان غربی و آلمان شرقی سابق به هم پیوستند. در اولین فصل بوندس‌لیگا که بعد از وحدت دو آلمان برگزار شد، تیم‌های دینامو درسدن و هانزا روستوک از آلمان شرقی سابق هم در کنار ۱۸ تیم بوندس‌لیگا قرار گرفتند. این تنها باری بود که رقابت‌های بوندس‌لیگا با شرکت ۲۰ تیم برگزار شد.

در دهه نود میلادی مجموعا پنج تیم مختلف توانستند عنوان قهرمانی بوندس‌لیگا را به دست آورند. اگر چه بایرن مونیخ در آن دهه حضوری برجسته داشت، اما باید به درخشش بوروسیا دورتموند نیز اشاره کرد که در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ دو بار پیاپی قهرمان بوندس‌لیگا شد و از آن گذشته در سال ۱۹۹۷ عنوان قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا و قهرمانی باشگاه‌های جهان را از آن خود کرد.

یکی از رکوردهای جالب دهه نود میلادی را باشگاه کایزرزلاوترن به جای گذاشت. این تیم در سال ۱۹۹۷ تحت هدایت اتو رهاگل، سرمربی موفق آلمانی از لیگ دسته دوم به دسته اول صعود کرد و بلافاصله نیز به عنوان قهرمانی بوندس‌لیگا دست یافت.

بایرن مونیخ، یکه‌تاز قرن بیست و یکم

با شروع قرن بیست و یکم، محبوبیت فوتبال در آلمان دوباره رو به افزایش گذاشت. در سال‌های اخیر باز هم بایرن مونیخ بوده که در لیگ دسته اول آلمان حرف اول را می‌زده و می‌زند.

این تیم در فصل گذشته (۲۳-۲۰۲۲) توانست برای یازدهمین بار پیاپی قهرمان بوندس‌لیگا شود. پپ گواردیولا، سرمربی صاحبنام اسپانیایی در بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ هدایت بایرن مونیخ را برعهده داشت و سه فصل پیاپی قهرمان بوندس‌لیگا شد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بایرن مونیخ از سال ۲۰۰۰ به این سو ۱۸ بار طعم قهرمانی بوندس‌لیگا را چشیده و تنها در مواردی معدود بود که تیم‌های دیگر توانسته‌اند گوی سبقت را از این  تیم صاحبنام بربایند، از جمله وردر برمن، اشتوتگارت، لفسبورگ و بوروسیا دورتموند.

بوروسیا دورتموند در رقابت‌های دو دهه گذشته استثنایی بزرگ محسوب می‌شود و تنها تیمی بوده که توانسته عرصه را تا اندازه‌ای بر بایرن مونیخ تنگ کند. زردپوش‌های دورتموند در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ موفق شدند، دو بار پیاپی به قهرمانی بوندس‌لیگا دست یابد.

سرمربی دورتموند در آن دوران یورگن کلوپ بود که اکنون چندین سالی است، هدایت تیم لیورپول را برعهده دارد.

دورتموندی‌ها در فصل (۲۳-۲۰۲۲) ناکامی تلخی را تجربه کردند و با آنکه در هفته آخر فصل صدرنشین بودند، نتوانستند از مقام اول دفاع کنند و در واپسین دقایق عنوان قهرمانی را به بایرن مونیخ واگذار کردند.

بایرن مونیخ در فصل جاری نیز مدعی شماره یک محسوب می‌شود و با خرید ستاره‌ای چون هری کین، خط حمله خود را تقویت کرده تا همچنان یکه‌تاز میدان بوندس‌لیگا باشد.