گولن، رقیب اصلی اردوغان کیست و چه می‌خواهد؟
۱۳۹۵ تیر ۲۶, شنبه
فتح‌الله گولن در ۲۷ آوریل ۱۹۴۱ در استان ارزروم به دنیا آمد. او تا دهه ۱۹۸۰ در شهرهای گوناگون ترکیه به عنوان امام یا روحانی فعالیت می‌کرد.
فتح الله گولن کتاب‌های زیادی نوشته و در آثار خود درباره اسلام، فقه و نظام آموزشی آن بحث کرده است. او با نشر آثاری درباره عدالت اجتماعی و گفت‌وگوی ادیان پیروان بسیاری پیدا کرد.
فتح‌الله گولن از سال ۱۹۹۹ به امریکا مهاجرت کرد و از آنجا که از صحت و سلامتی کافی برخوردار نیست، عملا در ملکی در پنسیلوانیا به حالت انزوا زندگی می‌کند و کمتر در جمع ظاهر می‌شود.
او در اصل برای درمان به آمریکا رفت، اما از آنجا که در ترکیه برای او حکم تعقیب صادر شده بود، مجبور به اقامت دائمی شد.
آموزه‌های عرفانی گولن
نام فتح‌الله گولن از حدود نیم قرن پیش با انتشار برداشت خاصی از اسلام به سر زبان‌ها افتاد. او برای اسلامی تبلیغ می‌کند که بیش از سنت به عرفان تکیه دارد و بینش عرفانی خود را با مداراجویی و آموزش و معرفت و گفت‌وگو میان مذاهب در آمیخته است.
سایت خبری کانال تلویزیون یک آلمان "تاگس‌شاو" در گزارشی می‌نویسد که او دوستدار معرفت و شناخت است و به پیروان خود اندرز می‌دهد که به جای مسجد مدرسه بنا کنند و منش خود را "خدمت" می‌خواند؛ به عبارت دیگر او پیرو این ضرب‌المثل فارسی است که: «عبادت به جز خدمت خلق نیست».
او گروه خود را نیز "خدمت" نامیده و از طرفداران خود می‌خواهد که به جای عبادت مدام به همنوعان خود خدمت کنند.
فتح‌الله گولن طرفدار سرسخت جدایی دین و دولت است و از این نظر با مصطفی کمال آتاتورک، پایه‌گذار ترکیه نوین، هیچ اختلاف نظری ندارد.
بیشتر بخوانید: دستگیری گسترده هواداران فتح‌الله گولن در ترکیه
یک جنبش اجتماعی و اخلاقی
پیروان فتح‌الله گولن در بیش از صد کشور جهان بیش از هزار مدرسه تأسیس کرده‌اند. در ترکیه دهها دانشگاه، بیمارستان و مؤسسه خیریه بر پایه رهیافت‌های گولن پا گرفته‌اند.
در آلمان در شهرهایی مانند کلن، اشتوتگارت، مانهایم و برلین نیز شعبه‌های "خدمت" فعال هستند و به مستمندان یاری می‌رسانند.
در آلمان بیش از ۲۵ مدرسه و ۳۰۰ محفل درسی طبق آموزه‌های فتح‌الله گولن فعال هستند. منتقدان نگران هستند که این مدرسه‌ها به پایگاهی برای اسلام‌گرایی افراطی بدل شوند.
خصومت با حکومت اسلامگرای ترکیه
در آغاز جنبش وابسته به فتح‌الله گولن با حزب "عدالت و توسعه" به رهبری رجب طیب اردوغان مناسبات دوستانه‌ای داشت اما به تدریج به رقیبانی در عرصه سیاست داخلی تبدیل شدند.
بسیاری از تحلیلگران ریشه دشمنی دو جریان را در انحصارطلبی و اقتدارجویی رجب طیب اردوغان می‌بینند.
بیشتر بخوانید: گولن: اردوغان ترکیه را به سمت توتالیتاریسم می‌برد
حزب و دولت حاکم در ترکیه از سال ۲۰۱۳ به تعقیب آشکار هواداران و فعالان "خدمت" دست زدند و برخی از مقامات دولت بلندپایه را به اتهام همکاری با فتح‌الله گولن دستگیر کردند.
دولت ترکیه برخی از بنیادهای وابسته به پیروان گولن را به فساد مالی متهم می‌کند.
حکومت ترکیه به رهبری اردوغان، جریان وابسته به فتح‌الله گولن را متهم می‌کند که با ایجاد ساختارهای موازی دولتی در داخل دولت ترکیه تشکیل داده، برای سرنگونی حکومت تلاش می‌کند.
دولت ترکیه در جریان حملات متناوب به طرفداران فتح‌الله گولن در چند سال گذشته صدها کارمند دستگاه انتظامی و قضایی را دستگیر یا از کار بر کنار کرده است.
دولت همچنین معتقد است که طرفداران فتح‌الله گولن در رسانه‌های جمعی نفوذ کرده‌اند، لذا عده بیشماری از اصحاب رسانه را برکنار کرده یا از کار بازداشته است.
بیشتر بخوانید: افزایش فشار دولت ترکیه بر رسانه‌های منتقد
از این گذشته دولت جنبش فتح‌الله گولن را جریانی تروریستی شناخته و فعالان این گروه را به عنوان تروریست‌های خطرناک، تحت پیگرد قرار داده است. برای نمونه در سال ۲۰۱۴ سردبیر روزنامه "زمان" به همین اتهام دستگیر شد.
بیشتر بخوانید: یورش پلیس ترکیه به دفتر روزنامه "زمان"
انکار گولن
فتح‌الله گولن اتهام دخالت در کودتای اخیر ترکیه را بی‌درنگ تکذیب کرد. او گفت که خود بارها از مصیبت کودتای نظامی رنج برده و همکاری با یک کودتا را ننگ و رسوایی می‌داند.
گولن از تبعیدگاه خود در آمریکا تأکید کرد: «چنین اتهاماتی را به شدت رد می‌کنم و از خدا می‌خواهم که اوضاع ترکیه هرچه زودتر به حالت عادی برگردد».