حضور بیش از یک و نیم میلیون "اتباع خارجی غیرمجاز" در ایران
۱۳۹۷ تیر ۲۵, دوشنبه
سعید بیات، مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی استان تهران، روز دوشنبه (۲۵ تیر/ ۱۶ ژوئیه) با اشاره به جمعیت حدودا سه میلیون نفری "اتباع بیگانه" در ایران گفت، نیمی از این افراد که اکثرا افغان هستند، به شکل مجاز و نیم دیگر به شکل "غیرمجاز" در ایران زندگی می‌کنند. او تصریح کرد که بیش از یک سوم این تعداد، یعنی "در مجموع حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر مهاجر مجاز و غیرمجاز" تنها در تهران هستند.
هم‌زمان با سعید بیات اما نماینده کرمان در مجلس شورای اسلامی ضمن تأیید حضور سه میلیون اتباع خارجی در ایران، گفت که "دو سوم" این افراد "به شکل غیرقانونی" در ایران زندگی می‌کنند.
مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی استان تهران در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا گفت: «بزرگترین باری که حضور این مهاجران به استان تهران وارد می‌کنند بار اقتصادی است». به گفته آقای بیات، این مهاجران "فرصت‌های شغلی" در پایتخت ایران را اشغال می‌کنند.
این مقام مسئول افزوده است که نه تنها کارفرمایان از نیروی کار خارجی استفاده می‌کنند، بلکه "برخی نهادهای دولتی یا شهرداری‌ها" نیز "کارگران خارجی و حتی کارگران غیرمجاز" را به کار می‌گیرند که به گفته او «این موضوع سفره ایرانی را کوچک می‌کند و باعث می‌شود که همین رمق باقی‌مانده در حوزه اشتغال کشور کمتر شود و از بین برود».
سعید بیات همچنین با اشاره به استفاده کارگران خارجی از "همه زیرساخت‌ها و سرانه‌های کشور که برای آنها یارانه پرداخت می‌شود مانند آموزش، درمان و حمل و نقل"، مدعی شده است که "سالانه حدود ۸۶۰ میلیارد تومان هزینه دانش‌آموزان اتباع بیگانه می‌شود". او تأکید کرده است که نیروی انتظامی به طور میانگین روزانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر از اتباع خارجی را برای بازگرداندن به کشورشان به "اردوگاه مراقبتی تهران" تحویل می‌دهد.
به گفته مدیرکل امور اتباع و مهاجران خارجی استان تهران، پناهجویان کشورهای همسایه ایران برخلاف گذشته "در حال حاضر به پناهندگان جویای کار یا اقتصادی تبدیل شده و در حقیقت افرادی هستند که به کشور ما به امید کسب درآمد یا به دست آوردن شغل بهتر می‌آیند".
سعید بیات در ادامه همچنین از ورود کودکان کار توسط باندهای قاچاق انسان از بنگلادش و پاکستان به ایران خبر داده و گفته است: «این افراد متاسفانه در قبال معادل سه میلیون تومان در سال از خانواده‌‌هایشان اجاره می‌شوند و به مدت یک سال در دیگر کشورها به عنوان متکدی به کار گرفته می‌شوند. متاسفانه پدیده قاچاق انسان در همه کشورها وجود دارد». آقای بیات ضمن اعلام این خبر، نسبت به "ورود گسترده مهاجران بنگلادشی در سال‌های آینده به کشور" هشدار داده است.
این مقام مسئول ایرانی در حالی از ورود کارگران خارجی و عمدتا افغان به ایران برای "شغل بهتر" خبر می‌دهد که هفته گذشته گزارش‌هایی از خروج هزاران کارگر افغان از ایران به دلیل کاهش ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی منتشر شده بود.
این گزارش‌ها از یک‌سو از رونق خرید و فروش دلار توسط شهروندان افغان و ورود روزانه "سه میلیون دلار" از افغانستان به ایران خبر می‌دادند و از سوی دیگر عنوان می‌کردند که زندگی در ایران برای "ده‌ها و شاید صدها هزار" شهروند افغانستان در ایران دیگر مقرون به صرفه نیست. گفته شده بود که رشد شدید قیمت دلار در ایران باعث افت شدید ارزش تبدیل ریال به "افغانی" (واحد پول افغانستان) شده و به همین دلیل کارگران افغان به شکل وسیعی ایران را به مقصد ترکیه یا امارات ترک کرده‌اند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
هم‌زمان با سعید بیات، محمدمهدی زاهدی، نماینده کرمان در مجلس نیز از حضور به گفته او "دو میلیون اتباع بیگانه غیرمجاز" در ایران اتنقاد کرد و گفت که وزارتخانه‌های کشور، امور خارجه و کار و رفاه اجتماعی "هیچ‌گونه اتحاد و همبستگی برای مقابله با این پدیده ندارند و در این رابطه ضعف اساسی وجود دارد".
نماینده کرمان در مجلس با تاکید بر اینکه "دستگاه‌های مسئول باید به صورت جدی مانع از ورود غیرقانونی اتباع بیگانه به کشور شوند"، گفت: «در مورد اتباع مسائل سیاسی، امنیتی و اقتصادی وجود دارد که برخورد با آنها را سخت کرده است، در حالی که اغلب کشورها این افراد را به زندان محکوم کرده و حتی زیر شکنجه قرار می‌دهند، اما ما با رأفت اسلامی با این افراد مدارا می‌کنیم و حتی فرزندان این افراد از حق تحصیل و امکانات آموزشی برخوردار هستند». او افزوده است: «متاسفانه به طور روزانه شاهد یک تصادف در استان به دلیل قاچاق اتباع بیگانه هستیم».
برخلاف اظهارات محمدمهدی زاهدی، سوءرفتار با مهاجران افغان در ایران بارها موضوع گزارش رسانه‌ها بوده و تصاویر و ویدئوهای بسیاری نیز از این نوع رفتارها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. برای نمونه کمتر از دو سال پیش گروهی از مهاجران افغان تحت عنوان "مکشوفات کلانتری‌های شیراز" در قفسی به نمایش گذاشته شدند. همان هنگام سایت "شبکه اطلاع‌رسانی افغان" این اقدام را "به دور از شأن و منزلت انسانی و اسلامی" توصیف کرده بود. رسانه‌های ایران آذرماه ۱۳۹۳ نیز ویدئویی را منتشر کردند که در آن یک افسر نیروی انتظامی با گروهی پناهجوی افغان برخوردهایی به شدت تحقیرآمیز می‌کند و آنها را به شکلی غیرقابل توصیف مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد.
طبق گزارش مرکز آمار ایران در خرداد ماه ۹۶ افغان‌ها با حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر، بزرگترین جمعیت مهاجر در ایران را تشکیل می‌دهند. آنها که عمدتا در استان‌های تهران، خراسان رضوی و قم زندگی می‌کنند، بیشتر به کارهای سخت و توان‌فرسا مشـغول‌اند.