ظریف از ثبت کانال مالی اروپا در "آینده نزدیک" خبر داد
۱۳۹۷ آذر ۱۴, چهارشنبه
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه ۱۴ آذر (پنجم دسامبر) در حاشیه جلسه هیأت دولت گفت که کانال مالی ویژه اروپا برای انجام معاملات با ایران به زودی ثبت خواهد شد.
ظریف در جمع خبرنگاران در ارتباط با همکاری اروپا و ایران در حوزه برجام گفت: «خبرهایی که هفته گذشته در سفرهایمان به بروکسل و ژنو شنیدیم این است که توافق‌های نهایی انجام شده و در آینده نزدیک شاهد ثبت SPV (ساز و کار مالی) خواهیم بود.»
به گزارش ایسنا، وزیر خارجه ایران افزود: «با توجه به اینکه آمریکایی‌ها به محظ اطلاع پیدا کردن از هر تحولی می‌خواهند مانع اجرای آن شوند، اروپایی‌ها می‌خواهند این مرحله را به صورت محرمانه دنبال کنند تا به نتیجه برسند. بنابراین خودشان این مرحله را ادامه می‌دهند و وقتی به نتیجه رسیدند اعلام می‌کنند.»
اتحادیه اروپا اعلام کرده است که برای نجات توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی موسوم به برجام، در پی ایجاد یک ساز و کار ویژه مالی برای تسهیل معاملات غیردلاری با ایران است. مقام‌های جمهوری اسلامی بارها نارضایتی خود را از به عقب افتادن ایجاد چنین کانالی اعلام کرده بودند.
ظریف روز گذشته نیز با تأکید بر اینکه "فروش نفت محور کانال مالی اروپا با ایران است"، گفته بود: «اروپایی‌ها قرار بود این مکانیزم را به‌عنوان اولین قدم راه‌اندازی کنند و تاکنون تلاش‌هایی هم کرده‌اند. به‌نظر احتیاط بیش از حدی از طرف اروپایی‌ها احساس می‌شود. اروپایی‌ها می‌خواهند بدون هزینه برای رفع نگرانی‌های امنیتی، صرفا از منافع برجام بهره‌مند شوند که این امکان‌پذیر نیست.»
وزیر خارجه ایران در عین حال تأکید کرده بود: «با این شرایط در مجموع به‌نظر می‌رسد اروپایی‌ها این واقعیت را درک کنند و امیدواریم در روزهای آینده خبرهای خوبی در این مورد بشنویم، زیرا از سوی اروپایی‌ها اطلاعات مقدماتی مثبتی برای ثبت کانال مالی به ما رسیده. بنابراین امیدواریم هر چه زودتر به واقعیت بپیوندد. البته بعد از آن تضمین عملی از اهمیت زیادی برخوردار است.»
ظریف همچنین افزوده بود: «اروپایی‌ها معتقدند که اجرای برجام برای امنیت آنها ضروری است، لذا آنها برای تأمین امنیت خود و اجرای برجام باید هزینه کنند.»
عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران نیز روز گذشته نسبت به ثبت و اعلام ساز و کار مالی ویژه اروپا در "آینده نزدیک" ابراز امیدواری کرده و گفته بود: «فعلا ترجیح آنها [اروپایی‌ها] این است که جزئیات بیشتری از این ساز و کار و روند آن تا وقتی که به سرانجام برسد، گفته نشود.»
عراقچی همچنین با اشاره به اهمیت تصویب لوایح مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در ایران گفته بود: «اگر بانک‌های ایرانی که اکنون تحت تحریم‌های آمریکا هستند، تحت تحریم‌های FATF نیز قرار گیرند، طبیعی است نمی‌توانند با این ساز و کار همکاری کنند، نه اینکه شرطی وجود داشته باشد، بلکه یکی از الزامات همکاری با ساز و کار اروپا و هر ساز و کار دیگری است.»
به گفته این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی: «اگر تحریم‌های FATF بازگردد و بانک‌های ایرانی قفل شوند، ممکن است بانک‌های ما نه تنها با اروپا، بلکه با روسیه و چین نیز نتوانند همکاری کنند و این به عنوان اقتضای همکاری بین‌المللی برای بانک‌های ما وجود دارد.»
تصویب لوایح چهارگانه مرتبط با FATF برای خروج قطعی ایران از "لیست سیاه" گروه ویژه اقدام مالی و تسهیل مبادلات بین‌المللی بانکی جمهوری اسلامی ضروری است. اتحادیه اروپا نیز اجرایی شدن لوایح مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در ایران را از الزامات همکاری با جمهوری اسلامی برای نجات برجام عنوان کرده است. ایجاد "استانداردهای بین‌المللی" برای مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در جهان یکی از وظایف اصلی گروه ویژه اقدام مالی است.
"موضوع CFT برطرف شد"
اظهارات محمدجواد ظریف در مورد برقرار شدن قریب‌الوقوع کانال مالی اروپا برای معاملات غیردلاری با ایران هم‌زمان بود با اصلاح بخشی از "ایرادات" شورای نگهبان به لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) در مجلس شورای اسلامی. این لایحه یکی از لوایح چهارگانه مرتبط با FATF در ایران است. مجلس برای تأمین نظر شورای نگهبان بخشی از لایحه الحاق ایران به CFT را اصلاح کرد و بخش دیگر آن برای "بررسی بیشتر" به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع داد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
از موضعگیری امروز ظریف در این خصوص چنین برمی‌آید که پافشاری مجلس بر بخشی از مصوبه پیشین خود، تأثیر تعیین‌کننده‌ای در تأیید نهایی این لایحه توسط شورای نگهبان نخواهد داشت. وزیر خارجه ایران گفت: «موضوع مهم ایراد اصلی شورای نگهبان به تعریف اقدامات تروریستی بود که فکر می‌کنم با اصلاحی که در مجلس صورت گرفت این موضوع برطرف شد.»
"قطعنامه ۲۲۳۱ محدودکننده فعالیت‌های موشکی نیست"
محمدجواد ظریف در بخش دیگری از سخنان امروزش به بحث‌ها پیرامون برنامه موشکی ایران نیز پرداخت و گفت: «واضح است که آمریکایی‌ها هم در دولت گذشته و هم در دولت فعلی اعلام کردند که نه برجام و نه قطعنامه ۲۲۳۱ فعالیت موشکی ایران را محدود نمی‌کند.»
وزیر خارجه ایران در عین حال افزود: «ما اصلا برنامه سلاح هسته‌ای نداریم، موشکی را هم برای حمل سلاح هسته‌ای طراحی نمی‌کنیم. موشک‌های جمهوری اسلامی با توجه به اینکه نقطه‌زن هستند فقط برای سلاح متعارف طراحی شده‌اند.»
ظریف اتهام‌های اخیر آمریکا علیه ایران در رابطه با آزمایش احتمالی موشکی جمهوری اسلامی را "پوششی" برای "نقض تعهدات" این کشور در برابر برجام دانست و گفت: «ما بر توان دفاعی خود همواره تاکید کرده و اعلام کردیم سیاست ما بازدارندگی و تدافعی است و سابقه ما این موضوع را نشان داده است. کشورهایی که درباره توان دفاعی جمهوری اسلامی اظهار نظر می‌کنند سلاح را به منطقه ما سرازیر کردند و باعث ناامنی در منطقه شدند؛ این کشورها نمی‌توانند از جمهوری اسلامی بخواهند توان نظامی نداشته باشد.»
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، شنبه گذشته اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی یک موشک میان‌برد بالستیک را آزمایش کرده که می‌تواند نه تنها تمامی منطقه خاورمیانه، بلکه بخش‌هایی از اروپا را نیز هدف قرار دهد. مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون بدون تایید یا تکذیب این ادعا، تنها اعلام کرده‌اند که آزمایش موشکی از سوی ایران ناقض هیچ‌یک از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل نیست.
"منتفی" شدن استیضاح
محمدجواد ظریف در روزهای گذشته با چالش‌های شدیدی مواجه بود. سخنان ظریف در مورد "واقعیت" پولشویی گسترده در ایران واکنش شدید تندروها را برانگیخته و او را تا آستانه استیضاح در مجلس پیش برده بود. از سوی دیگر، سخنان اخیرش درباره مقاومت در برابر تحریم‌ها، هشتگ "دوام می‌آوریم" را در توییتر داغ کرده و موجی از حملات را متوجه او کرده بود. کاربران شبکه‌های اجتماعی به شدت به او به خاطر نادیده گرفتن وضعیت مردم تاخته بودند.
امضا‌کنندگان طرح استیضاح وزیر خارجه ایران، ۱۱ مورد را به عنوان دلایل استیضاح مطرح کرده بودند که مهم‌ترین آنها "اظهارات و اتخاذ مواضع ناصواب از جمله اتهام پولشویی به جمهوری اسلامی، عدم استفاده از فرصت‌هایی که مقاومت در منطقه فراهم نمود و به کارگیری افراد نامطمئن در مذاکرات حساس و مهم" بود.
ظریف حدود سه هفته پیش در مصاحبه‌ای ویدیویی با "خبرآنلاین"، با اشاره به "فضاسازی‌ها" علیه لوایح مرتبط با FATF، پولشویی در ایران را "یک واقعیت" خوانده بود که به گفته او "خیلی‌ها" از آن "نفع می‌برند". وزیر خارجه ایران افزوده بود: «کسانی که گردش مالی یکی از معاملا‌تشان ۳۰ هزار میلیارد تومان است، آن قدر توان مالی دارند که مبلغی برابر با کل بودجه وزارت خارجه را صرف یک مورد فضاسازی کنند. مجموع بودجه وزارت خارجه ١١٠٠ میلیارد تومان، یعنی کمتر از بودجه برخی دستگاه‌های فرهنگی است که با بعضی ارگان‌های قدرتمند کشور ارتباط دارند و ما نمی توانیم با آن فضاسازی مقابله کنیم.»
این اظهارات با موجی از حملات تندروها مواجه شد. آنها سخنان ظریف را "تهمتی بزرگ به نظام" و "بازی در زمین دشمن" خواندند. صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه نیز سخنان ظریف را به "خنجری در قلب نظام" تشبیه کرد. دولت و وزارت خارجه اما از سخنان ظریف حمایت کرده و با اشاره به "واقعیت" پولشویی در ایران، آن را موضع خود خواندند.
اما به نظر می‌رسد که هشدار بسیاری از مقام‌ها و چهره‌های دولتی و حکومتی نسبت به "پیامدهای خطرناک" استیضاح ظریف "در شرایط کنونی" کشانده شدن پای وزیر خارجه ایران به مجلس را منتفی کرده باشد. از جمله ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، گفته بود: «این اقدام‌ها دردسر دارد، باید نسبت به عملکرد وزیران انتقاد و از آنان سوال کرد اما استیضاح در شرایطی که مقابل دشمنی به ظاهر قوی هستیم، به صلاح نیست.»
امروز هم‌زمان با تصویب "اصلاح" لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم در مجلس شورای اسلامی و نیز اعلام ثبت کانال مالی اروپا در "آینده نزدیک" از سوی وزیر خارجه ایران، بسیاری از خبرگزاری‌های داخلی از پس گرفتن شماری از امضاها و "منتفی" شدن استیضاح ظریف خبر دادند.
ظریف اما خود اظهار بی‌اطلاعی کرده و گفته است: «اگر تصمیم گرفتند استیضاح را ادامه دهند، حتما در خدمتشان خواهم بود و اگر تصمیم گرفتند منتفی‌اش کنند حتما به تصمیم آنها احترام می گذاریم.»