پزشکیان: هیچ کس مسئولیت‌پذیر و پاسخ‌گو نیست
۱۳۹۷ آذر ۱۹, دوشنبه
مسعود پزشکیان، روز دوشنبه ۱۹ آذر (۱۰ دسامبر) در پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت در دانشگاه تربیت مدرس گفت: «در جامعه هیچ کس مسئولیت‌پذیر و پاسخ‌گو نیست؛ در حالی که مسئولیت‌پذیری، اجرای درست مسئولیت و پاسخ‌گویی از ارکان مهم مدیریت در هر ساختاری است.»
به گزارش خبرگزاری ایرنا، نایب اول رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان این که در ایران میلیاردها تومان به سادگی گم می‌شود یکی از علت‌های این وضعیت را ضعف در گردآوری "داده‌ها" عنوان کرد و افزود: «مدیریت بدون داده و نظارت بی‌معنا است.»
پزشکیان نقدناپذیری را از دیگر ضعف‌های مدیریت در ایران و از موانع بهتر شدن عملکرد خواند و یادآور شد که با نقد وضعیت موجود می‌توان وضعیت بهتر را تجربه کرد زیرا: «نقد به معنای آن است که همواره امکان بهتر شدن وجود دارد.»
نایب رئیس مجلس بر نقص‌هایی انگشت گذاشته که بسیاری از تحلیل‌گران، به خصوص منتقدان، آنها را از معضلات ریشه‌ای و ساختاری نظام جمهوری اسلامی ارزیابی می‌کنند؛ نقدناپذیری، مسئولیت‌گریزی و نظارت‌ناپذیری بالاترین و مقدرترین مقام کشور و نهادهای تحت فرمانش.
خامنه‌ای مصداق مسئولیت‌ناپذیری و پاسخ‌گو نبودن
رهبر جمهوری اسلامی علاوه بر اختیارات وسیعی که قانون اساسی در اختیارش گذاشته، مطابق سنتی نانوشته که از ابتدای این حکومت تا کنون ادامه دارد، هم در کار دولت و انتخاب وزیران دخالت می‌کند، هم در کار دستگاه قانون‌گذاری.
رئیس جمهوری، حسن روحانی، مرداد ماه سال گذشته هنگام معرفی وزیران پیشنهادی دولت دومش ادعا کرد که برای انتخاب آنها تحت هیچ فشاری نبوده و شایعاتی مانند این که او فهرست وزیران پیشنهادی را در هماهنگی با رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، تنظیم کرده نادرست هستند.
این ادعا در حالی مطرح شد که موضوع ارائه فهرست پیشنهادی وزیران به خامنه‌ای را شماری از نمایندگان عضو فراکسیون امید به نقل از دیدار خود با روحانی پیش از مراسم تحلیف رسانه‌ای کردند و در چند هفته‌ای که از آن می‌گذشت هیچ مقام دولتی آن را تکذیب نکرده بود.
محمود صادقی، نماینده تهران که در این دیدار حضور داشته، به نقل از روحانی گفته است: «من هم در كابینه اول و هم دوم كل لیست وزرا را خدمت رهبری برده‌‌ام و الان هم در حال رایزنی هستیم.»
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر خامنه‌ای حدود یک هفته پیش از مراسم تحلیف در یادداشتی زیر عنوان "دغدغه اصلی رهبر انقلاب اسلامی در خصوص کابینه" به صراحت از دخالت او در انتخاب وزیران سه وزارت‌خانه دفاع، اطلاعات و امور خارجه و حساسیت‌هایش درباره وزارت‌خانه‌هایی مانند علوم، آموزش و پرورش و ارشاد پرده برداشت.
حمیدرضا حاجی بابایی، عضو پیشین هیئت رئیسه مجلس، اندکی پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز سال ۸۸ گفته بود که انتخاب وزیران اطلاعات، کشور، خارجه، دفاع و فرهنگ و ارشاد اسلامی "باید با هماهنگی مستقیم رهبر معظم انقلاب باشد".
افزون بر این سابقه دخالت‌های علنی خامنه‌ای در عزل و نصب وزیران و اعضای کابینه در دولت‌های قبلی و دخالت‌های آشکار او در کار مجلس همه گواه عملکردی است که نه تنها فراقانونی است که "نظارت‌ناپدیر" هم هست.
اختیارات بیکران، نظارت در حد حفاظت
اختیارات فراقانونی "ولی فقیه" از دوران نخستین رهبر جمهوری اسلامی، روح‌الله خمینی، پایه‌گذاری شده است. او معتقد بود آنچه در قانون اساسی آمده تنها بخشی از اختیارات ولایت فقیه است. خمینی می‌گفت: «حكومت كه شعبه‌ای از ولایت مطلقه رسول‌الله است یكی از احكام اولیه اسلام است و مقدم بر تمام احكام فرعیه حتی نماز و روزه و حج است.»
تنها نهادی که مطابق شرح وظایف و اختیاراتش ممکن بود اندک نظارتی بر عملکرد رهبر و نهادهای تحت فرمانش اعمال کند مجلس خبرگان رهبری است که تصمیم‌گیرندگان اصلی آن سال‌هاست در این زمینه از خود سلب مسئولیت کرده‌اند. رئیس پیشین این مجلس، محمدرضا مهدوی کنی، و رئیس کنونی آن، احمد جنتی، ادعا کرده‌اند که وظیفه اصلی مجلس خبرگان نه نظارت که حفاظت از رهبری است.
بر این اساس مشخص‌ترین مصداق سخن نایب رئیس مجلس مبنی بر این که "در جامعه هیچ کس مسئولیت‌پذیر و پاسخ‌گو نیست" در راس هرم قدرت در جمهوری اسلامی قرار دارد و نهادهای تحت فرمانش، از جمله نیروهای نظامی نیز در سایه اقتدار او از نظارت می‌گریزند و از پذیرش مسئولیت اقداماتشان، از جمله "مهندسی انتخابات" که منتقدان به آنها نسبت می‌دهند سرباز می‌زنند.
توسعه کمی آموزش عالی
پزشکیان در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از توجه بیش از حد به توسعه کمی مراکز آموزش عالی، می‌پرسد: «چرا باید ۲۷۰۰ دانشگاه داشته باشیم، در حالی که جامعه پذیرای دانش آموختگان دانشگاهی نیست؟»
نایب رئیس مجلس با طرح این پرسش که این نیروی انسانی برای چه نهادهایی تربیت می‌شوند، گفت: «نتیجه توسعه کمی این مراکز آموزشی بدون پشتوانه شغلی، اتلاف زمان، هزینه و در نهایت افسردگی جوانان خواهد بود.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بزرگترین مرکز آموزش عالی در ایران، که بیش از یک سوم کل دانشجویان کشور در آن مشغول تحصیل هستند و تا چندی پیش پایگاه اکبر هاشمی رفسنجانی و حامیان و نزدیکانش محسوب می‌شد، از چند سال قبل مرحله به مرحله به تسخیر نزدیکان خامنه‌ای درآمد.
با مرگ رفسنجانی در دی ماه ۹۵، علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل خامنه‌ای، ریاست هیئت امنای دانشگاه آزاد را بر عهده گرفت و با کنار گذاشتن بستگان و نزدیکان او تیم خود را بر این مجموعه مسلط کرد. با این ترتیب بزرگترین مجموعه آموزشی ایران نیز رفته رفته به زیر مجموعه‌ای از دفتر رهبری تبدیل می‌شود و مانند دیگر مجموعه‌های مشابه نظارت بر عملکرد آن دشوار خواهد شد.