آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • افسانه نوابی
افسانه نوابی با نام اصلی پیکر سلطان در سال ۱۳۲۹ در کابل زاده شد و خیلی زود با وجود مخالفت خانواده به شهرت رسید. نام او در ۱۴ سالگی با اجرای آهنگی به نام "من مست بهار حسنت" در افغانستان بر سر زبان‌ها افتاد.
پیکر سلطان در ابتدا با نام هنری جلوه مشغول به خواندن شد اما از آنجا که خانواده متوجه این موضوع شدند تا چندین سال اجازه خواندن نداشت.
او پس از ازدواج با محمد اسماعیل نوابی، از آنجا که همسرش مشوق او برای انجام کارهای هنری بود، به رادیو بازگشت. این بار نام هنری افسانه برای او انتخاب شد. خود در مصاحبه‌ای درباره انتخاب این نام گفته بود: «در رادیو، استاد خیال یا زلاند بود که نام افسانه را برایم انتخاب کرد.»
استاد حفیظ الله خیال اما چه نام افسانه را برای او انتخاب کرده باشد چه نه، در موفقیت پیکرسلطان نقش مهمی داشت زیرا قطعه "حال که دیوانه شدم می‌روی" را بر روی شعری از خانجان مقبل آهنگسازی کرد و افسانه با خواندن آن به چنان شهرتی رسید که تا سال‌ها این ترانه را خوانندگان بسیاری در ایران و تاجیکستان نیز بازخوانی می‌کردند. برای مثال در ایران، سلی، خواننده قدیمی آلبومی به این نام در سبک پاپ منتشر کرد که شامل ۱۱ قطعه بود.
نام افسانه نوابی در تاریخ هنر افغانستان از این نظر نیز دارای اهمیت است که او کار خوانندگی را زمانی انجام می‌داد که در این کشور مخالفت‌های بسیاری با خوانندگی زنان وجود داشت و او از زنان سنت‌شکنی بود که با شجاعت وارد این صحنه شد.
در سال ۱۳۷۵ اما با سیطره طالبان بر افغانستان عملا فرصت هر گونه فعالیتی از زنان خواننده گرفته شد و افسانه نوابی نیز مانند بسیاری از هنرمندان دیگر مجبور به ترک وطن شد.
او به آلمان رفت و فعایت هنری‌اش در سال‌هایی که در این کشور زندگی کرد، تنها محدود به خواندن در برخی محافل هنری افغان‌های ساکن این کشور شد و اثر جدیدی تولید نکرد.
پیکر سلطان ۲۴ اسفند ۱۳۹۹ در آلمان بر اثر سرطان درگذشت.
طاهر زهیر، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ وقت افغانستان پس از درگذشت نوابی گفته بود: «درگذشت افسانه یک ضایع بسیار سنگین و جبران ناپذیر برای جامعه هنری افغانستان به‌حساب می‌آید.»
پادکست این هفته را بشنوید و مثل همیشه برای رساندن نظرها، پیشنهادها و انتقادهای خود از طریق ایمیل [email protected] با ما تماس بگیرید.
در پادکست‌های هفتگی ترانه‌ها و آهنگ‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم که کمتر شنیده‌اید. اگر "دیروزی" هستید با آواهای امروزی و اگر "امروزی" هستید با آواهای دیروزی بیشتر آشنا می‌شوید.