آیا وزیر زن از دنیای مجازی به دنیای واقعی قدم می‌گذارد؟
۱۳۹۶ مرداد ۵, پنجشنبه
ترکیب کابینه دوازدهم و البته حضور زنان در دولت جدید حسن روحانی از اندکی پس از انتخابات اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶ به یکی از موضوعات اصلی در فضای مجازی تبدیل شد. هر چه تاریخ تحلیف روحانی در مجلس – چهاردهم مرداد – نزدیکتر می‌شود، بر گمانه‌زنی‌ها و واکنش‌ها در این باره افزوده می‌شود.
البته تنها موضوع انتخاب وزیر زن در فضای مجازی و واقعی مطرح نیست، بلکه انتخاب شهردار زن برای تهران هم از جمله خواسته‌های بخشی از کاربران است.
همزمان در رسانه‌های رسمی هم گمانه‌زنی‌ها درباره حضور وزیر زن در کابینه ادامه دارد. ورود ۱۸ نماینده زن به مجلس و حضور ۶ زن در شورای شهر تهران از مواردی هستند که گفته می‌شود از بهبود وضعیت حضور زنان در عرصه‌های سیاسی در ایران حکایت می‌کنند.
برخی منابع اما در روزهای اخیر حضور وزیر زن در دولت دوازدهم جمهوری اسلامی را منتفی دانسته‌اند. از جمله خبرگزاری تسنیم، نزدیک به نهادهای امنیتی، به نقل از سهیلا جلودارزاده، نماینده تهران در مجلس، روز ۲۴ تیر نوشت که دولت دوازدهم "طبق شنیده‌ها" وزیر زن ندارد و حضور زنان در دولت جدید روحانی در سطح معاون وزیر خواهد بود.
این در حالی است که معاون امور زنان و خانواده حسن روحانی هفته‌ها پیش از آن در گفت‌وگو با "خبرآنلاین" پیش‌بینی کرده بود که دو یا سه وزیر زن برای کسب رأی اعتماد به مجلس معرفی شوند.
شهیندخت مولاوردی برای این پیش‌بینی به "تجربه‌ی دولت یازدهم" و "تفاوتی که شرایط شروع کار دولت دوازدهم با دولت یازدهم دارد" تکیه کرده بود.
"اعمال فشار بر حسن روحانی"
واکنش‌ها در فضای مجازی به موضوع حضور وزیر زن در کابینه‌ی جدید مختلف‌اند: گروهی از کاربران حضور زنان در این سطح مدیریتی را جزو حقوق زنان می‌دانند، عده‌ای دیگر آن را بازتاب نیمی از جمعیت کشور در دولت برمی‌شمرند، دسته‌ای معرفی وزیر زن را به پایبندی روحانی به وعده‌های انتخاباتی تعبیر می‌کنند و برخی هم آن را "نشانه‌ای از مقاومت روحانی در برابر فشارها" می‌بینند.
در این میان بازار حدس و گمان و اخبار تأییدنشده هم داغ است؛ به‌ویژه درباره‌ی "فشار بر روحانی درباره ترکیب کابینه".
رؤسای جمهوری در ایران "طبق سنت رایج" دست‌کم وزرای "وزارتخانه‌های حساس" را با نظر علی خامنه‌ای انتخاب می‌کنند. هاشمی رفسنجانی در زمان نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ گفته بود: «در دوره‌های قبل، کابینه را با نظر رهبری تشکیل می‌دادم و خوشبختانه با خط ایشان اعضای کابینه تایید شده‌اند. این بار هم کابینه‌ام هرچه که باشد با هماهنگی رهبری تشکیل خواهد شد».
گفته می‌شود حسن روحانی قصد دارد همه اعضای دولت دوازدهم را "با هماهنگی" با آیت‌الله خامنه‌ای انتخاب کند؛ موضوعی که اخیرا با واکنش نمایندگان مجلس روبه‌رو شد.
علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس، به "فام نیوز" (پایگاه خبری "فراکسیون امید" مجلس شورای اسلامی) گفته بود: «روش ایشان که قبل از ارائه اسامی کابینه پیشنهادی به مجلس، اعلام می‌کنند که این اسامی خدمت مقام رهبری ارائه شده، کار درستی نیست و باعث می‌شود امکان اظهار نظر درباره این گزینه‌ها محدود شود». او همچنین انتخاب عبدالرضا رحمانی فضلی به عنوان وزیر کشور را "نتیجه یک معامله" خوانده بود که "این بار نباید تکرار شود".
غلامرضا حیدری، عضو فراکسیون "امید" مجلس هم گفته بود اگر برخی نمایندگان بخواهند با وزیران پیشنهادی مخالفت کنند، «توجیه و بازتاب این عمل دربرابر تایید رهبری چه خواهد بود؟»
در فضای مجازی "هماهنگی کابینه با رهبر" یکی از دلایل غیبت زنان در دولت جدید برشمرده می‌شود. کاربران طرفدار این نظریه می‌گویند، چنین تصمیمی با وعده‌های روحانی در تضاد است و در نهایت سبب کاهش محبوبیت او می‌شود.
شایسته‌سالاری یا بهانه‌جویی؟
موضوع دیگری که در پیوند با حضور زنان در کابینه دولت جدید حسن روحانی مطرح می‌شود، تأکید بر "شایسته‌سالاری صرف نظر از جنسیت" است. مخالفان بر این نظرند که چنین مسائلی فقط در ارتباط با مدیریت زنان مطرح می‌شوند.
نکته‌ی دیگر پوشش اجباری در عرف سیاسی جمهوری اسلامی برای زنان است. به عبارت دیگر بسیاری از زنان با وجود تخصص لازم، به دلیل سبک زندگی یا پوشش خود اساسا از تصدی پست‌های دولتی باز می‌مانند.
به هر حال حضور وزیر زن در عمر نزدیک به ۴ دهه‌ای جمهوری اسلامی یک استثنا بوده است. تنها در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد یک وزیر زن حضور داشته است: مرضیه وحید دستجردی در قامت وزیر بهداشت.
گمانه‌زنی‌ها درباره نام وزیران یا حضور وزیر زن در کابینه تا زمان معرفی فهرست نهایی کابینه پیشنهادی به مجلس همچنان ادامه خواهد داشت. هر چند بر پایه‌ی خبرها از دنیای واقعی و با وجود "لابی‌های گستره"ای که گفته می‌شود در جریان است، احتمال حضور وزیر زن در دولت دوازدهم چندان قوی نیست.
پایگاه خبری "فرارو" روز پنجشنبه (۲۷ ژوئیه/ ۵ مرداد) با انتشار آخرین اخبار از کابینه‌ی جدید نوشته بود: «فعالان زن و اصلاح‌طلبان لابی گسترده‌ای برای تحقق این موضوع انجام داده‌اند و ظاهرا این لابی‌ها هنوز ادامه دارد. شهیندخت مولاوردی نزدیک‌ترین گزینه از میان زنان به وزارت است. او یکی از گزینه‌های جدی وزارت آموزش و پرورش است. در کنار مولاوردی نام‌هایی همچون اشرف بروجردی و الهه کولایی برای وزارت مطرح شده‌اند».
این وبسایت به نقل از "برخی نمایندگان" نوشته بود که پیشنهاد وزیر زن "منتفی شده" و روحانی قصد دارد از زنان در پست معاونت و مدیرکل و پست‌های دیگر استفاده کند.
حسن روحانی خود روز سوم تیرماه گفته بود برای انتصاب زنان در "رده بالایی از مدیریت" باید "قدم به قدم گام برداشت".
خبرگزاری تسنیم که به نقل از سهیلا جلودارزاده نوشته بود وزیر زن در کابینه جدید روحانی وجود ندارد، در همان مطلب به نقل از این نماینده مجلس و البته بدون اشاره به جزئیات بیشتر، آورده بود: «گویا اراده‌ای برای انتخاب زنان در کابینه دوازدهم وجود ندارد.»