آیا پایان مذاکره ترکیه با کردها فرا رسیده است؟
۱۳۹۴ اردیبهشت ۱۱, جمعه
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز چهارشنبه (۲۹ آوریل/ ۹ اردیبهشت) مذاکره با کردها را رد کرد و گفت که "با تروریست‌های (وابسته به حزب پ ک ک) مذاکره نخواهد کرد". وی همچنین تاکید کرد که در کشورش "مسئله کرد" وجود ندارد.
نمایندگان مشهور کرد در ترکیه از جمله صلاح الدین دمیرتاش، رئیس حزب دموکراتیک خلقها و نماینده دیاربکر در پارلمان ترکیه، پروین بولدان و ادریس بالوکن، روسای فراکسیون حزب دموکراتیک خلقها به این موضع‌گیری اعتراض کردند. کردها میگویند رئیس جمهور ترکیه با این سخنان مذاکرات را "بیاساس" کرده است.
در سالهای اخیر حل مشکلات کردها در ترکیه اولویت سیاست داخلی دولت این کشور بوده است. پس از روی کارآمدن اردوغان مذاکرات صلح با تشکیل "هیئت ناظر در روند مذاکرات" آغاز شد. کردهای ترکیه در صحنه سیاسی این کشور نیز نقش مهم و فعالی را برعهده گرفتند. برای نخستین بار ۳۶ نماینده کرد به پارلمان ترکیه راه یافتند. این نمایندگان آزادانه از دولت و سران ترکیه انتقاد و خواستههایشان را مطرح میکنند.
اکنون ترکیه در آستانه انتخابات سرنوشت ساز پارلمانی ژوئن ۲۰۱۵ قرار گرفته است. صحبتهای اردوغان درباره کردها به گفته کارشناسان ترک بیشتر برای بدست آوردن آرا ملی‌گراهای ترکیه بوده است. با وجود این بعد از صحبتهای اردوغان بیم آن میرود که روند مذاکرات با کردها با موانع جدی روبرو شود.
روزنامههای ترکیه سخنان اردوغان را جدی نگرفتند
از طرفی هم سخنان اردوغان در داخل کشور جدی تلقی نشده است و حتی روزنامه "زمان" که مواضعی انتقادی به مواضع اردوغان دارد به نقل از روزنامه "حریت" صحبتهای رئیس جمهور ترکیه را نقل کرده است. روزنامه زمان (۲۹ آوریل/ ۹ اردیبهشت) نوشته است: «اردوغان طرح گشایش دموکراتیک را به پایان رساند و همه را تهدید کرد.»
در عین حال همین روزنامه با گذاشتن ویدیوی سخنرانی اردوغان یادآور میشود، پیش از این نیز اردوغان (۱۵ مارس/ ۲۶ فروردین) چنین مطلبی را به زبان آورده بود.
"زمان" در مطلبی به قلم ملیح گاسگار نوشته است: «رجب طیب اردوغان که در سال ۲۰۰۵ در دیاربکر گفته بود در این کشور مسئله کرد وجود دارد و برای حل مسئله در دوره نخست وزیریاش با پ ک ک مذاکره را آغاز کرده بود در روزهای اخیر سخنان جالبی بر زبان می‌آورد. وی که در شهرهای با روحیه ملیگرایی چاناق قلعه و بالیکسیر خطاب به مردم سخنرانی می‌کرد، گفت کدام مسئله کردی؟ دیگر چنین چیزی وجود ندارد. برادر من، چه کمبودی داری؟ آیا تو به عنوان یک کرد در این کشور به مقام ریاست جمهوری رسیدی؟ آری. آیا نخست وزیر شدی؟ بله. آیا در کابینه وزیر داشتی؟ بله. آیا در بالاترین نهادهای دولتی مدیران کرد داریم؟ بلی شما حتی در ارتش هم حضور دارید. ما چه چیزی داریم که شما ندارید؟»
روزنامه زمان تاکید میکند اردوغان کسانی را که میگویند مسئله و معضل کردها در ترکیه وجود دارد متهم به ایجاد تبعیض نمود.
هشدار کردها به دولت ترکیه
روزنامه حریت هم روز پنجشنبه (۳۰ آوریل/ ۱۰ اردیبهشت) سخنان سری ثریا اوندور، نماینده حزب دموکراتیک خلقها در مجلس ملی ترکیه و سخنگوی "هیئت ایمرالی" را منشتر کرده است که اعتقاد دارد مذاکرات صلح با کردها در ترکیه به پایان راه رسیده است و دولت داوود اواغلو باید تکلیف را یکسره کند. وی افزود: «اگر آنها بر مذاکرات صلح اصرار دارند باید یک هیئت بررسی و یک مجمع مستقل را ایجاد کنند.» به نوشته حریت، اوندر خواستار آن شده است که رئیس جمهور ترکیه در چارچوب وظایف قانونی خود صحبت کند.
اوندر همچنین گفت: «ما خواهان تداوم سفرها به جزیره ایمرالی و دیدار با عبدالله اوجالان هستیم. ما هزار بار هم که شده به جزیره خواهیم رفت ولی اگر مذاکرات جدی و مستقیم با هیئت حکومتی آغاز نشود، خود و افکار عمومی را آلت دست حکومت نخواهیم کرد. برای آخرین بار به حکومت ترکیه هشدار می دهیم که ترک کردن میز مذاکرات صلح به نفع هیچکس نخواهد بود.»
اما با توجه به اوضاع کنونی ترکیه و کردهای این کشور درباره "خاتمه یا ادامه مذاکرات صلح" چه تصمیمی اتخاذ خواهد شد؟
یک کارشناس امور کردها در ترکیه به این پرسش دویچه وله چنین پاسخ میدهد: «نزدیک شدن انتخابات پارلمانی ترکیه باعث شده است اردوغان چنین صحبت کند. هدف او از بیان این سخنان صرفا برای کسب آرا ملی‌گراهای ترکیه بوده است. به رغم سخنان اردوغان مذاکرات ادامه خواهد داشت، چرا که تقریبا هر دو طرف در بحبوجه انتخابات نگاهشان به مسئله کردها، مسئله‌ای تبلیغاتی است.»
در همین رابطه روزنامه "صباح" ترکیه خبر داده است که اردوغان روز شنبه (۲ مه/ ۱۲ اردیبهشت) به دیاربکر و باتمان، بزرگترین شهرهای کردنشین ترکیه سفر میکند. با توجه به حساسیتهایی که در رابطه با "مسئله کرد" به وجود آمده، محافل سیاسی ترکیه اکنون منتظرند ببینند رئیس جمهور در مقابل کردهای کشورش چه توضیحاتی میدهد.