آینده سیاسی عراق چگونه خواهد بود؟
۱۴۰۱ شهریور ۹, چهارشنبه
از پنجمین دور انتخابات پارلمانی عراق، کە یک سال زودتر از موعد و با هدف جلب رضایت معترضان خیابانی برگزار شد ١١ ماه می‌گذرد. نه تنها احزاب و جریان‌ها، موفق به تشکیل دولت نشدەاند، بلکه تنش‌های سیاسی به اوج خود رسیده و این کشور تا یک قدمی جنگ داخلی پیش رفته است.
روز دوشنبه منطقه سبز کە امنیتی‌ترین منطقه بغداد محسوب می‌شود و پارلمان، وزارت‌خانە‌ها و سفارت‌های خارجی در آن قرار دارند، صحنه درگیری شبه نظامیان شیعه و نیروهای دولتی بود.
مقتدی صدر با به دست آوردن ٧٣ کرسی، در حالی کە خود را برنده انتخابات پارلمانی می‌دید، پس از ماه‌ها بن‌بست سیاسی در تشکیل دولت شکست خورد. او سرانجام در یک سخنرانی اعلام کرد کە به طور کلی از سیاست کنار می‌رود.
گرچە اولین‌بار نبود که صدر چنین تصمیمی می‌گرفت، اما هوادارانش کە هفتە‌ها بود به وضعیت سیاسی عراق اعتراض داشتند، وارد منطقه سبز شدند و به ساختمان‌های دولتی حمله کردند.
به اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
در نتیجه این درگیریها بیش از سی نفر کشتە و صدها نفر زخمی شدند.
نهایتا روز سه‌شنبه صدر در یک سخنرانی دیگر خشونت‌ها را محکوم کرد و از هوادارانش خواست ظرف یک ساعت از منطقه سبز خارج شوند و به اعتراضات و درگیریها پایان دهند.
به گفتە رسانه‌های داخلی عراق، اکنون فضای شهر به حالت عادی بازگشتە است.
آیا جرقه جنگ داخلی زدە شدە است؟
درگیریها تنها به منطقه سبز محدود نبود. در خارج از این محدودە هم صدری‌ها در مقابل ساختمان‌های دولتی چادر زده بودند. رسانه‌های محلی گزارش‌های زیادی از درگیری‌های کوچک و پراکنده منتشر کردەاند.
حامیان صدر همچنین دفاتر شبه نظامیان و احزاب سیاسی متحد جمهوری اسلامی را نیز به آتش کشیدند. آنها پوسترهای قاسم سلیمانی را پایین آوردند.
سوران عمر نمایند پارلمان عراق در گفت‌وگو با دویچه‌وله فارسی وضعیت عراق کنونی را متشنج توصیف می‌کند و خطر داخلی را منتفی نمی‌داند. او می‌گوید: «عراق به تغییری اساسی نیاز دارد. در حال حاضر نیروهای غیر نظامی زیادی در کشور وجود دارند کە دولت مرکزی کنترلی روی آنها ندارد. این نیروها تحت فرمان احزاب، جریان‌ها و طوایف هستند و این موضوع وضعیت عراق را بسیار پیچیده کردە است.»
آیندە سیاسی به کجا می‌رود؟
پس از بروز خشونت‌های صورت گرفتە، بسیاری این سوال را طرح می‌کنند کە آیا می‌شود با برگزاری انتخابات زودرس خطر جنگ داخلی را برطرف کرد؟
اوایل ماه اوت، صدر از دادگاه عالی عراق خواست تا پارلمان فعلی را منحل و انتخابات جدید برگزار کند. دادگاه اما گفت که صلاحیت اتخاذ این تصمیم را ندارد و عدم پذیرش آن یکی از دلایلی بود کە صدری‌ها به خیابان آمدند.
سوران عمر، در باره یک انتخابات زود هنگام دیگر خوش‌بین نیست. او می‌گوید: «فقر، بی‌کاری، فساد و وجود نیروهای غیر نظامی بخشی از هویت سیستم حکمرانی عراق جدید هستند. این سیستم شکست خوردە است و هر بار اعتماد مردم بە دمکراسی در این کشور بیشتر کاهش می‌یابد. در صورت برگزاری انتخابات زود رس هم تضمینی برای پایان اختلافات و مشکلات نیست.»
او می‌افزاید: «عراق به یک سیستم سیاسی کارآمد نیاز دارد کە بە دور از طایفەگری و وابستگی، و براساس مبانی حقوق بشری و دمکراسی قدرت را به دست بگیرد.»
نقش ایران در آشفته بازار عراق چیست؟
یک روز پس از برگزاری دور پنجم انتخابات پارلمانی عراق، رسانه‌های عراقی گزارش دادند کە اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس وارد این کشور شدە است. گفتە می‌شد کە سفر او برای رایزنی با جریان‌های شیعه و نزدیک کردن آنها به هم بودە است. اما چرا جمهوری اسلامی موفق نبود؟
به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
سوران عمر، نماینده پارلمان عراق در این‌بارە می‌گوید: «برای اولین بار پس سقوط صدام، دولت‌های غربی به ویژه آمریکا دخالتی در رویدادهای سیاسی اخیر نداشتەاند. به نوعی توپ در میدان ایران بود. اما به دلیل اختلافات بین شیعه‌ها، ایران موفق نشد کە آنچنان کە می‌خواهد نقش خود را بازی کند. به نظر من آنچه کە تا کنون روی دادە است به سود ایران نبودە است.»
عمر در ادامه عنوان می‌کند: «صدر همیشە سعی کردە کە جایگاه خود را به عنوان مرکزیت شیعه در عراق تحکیم کند. از همین جهت او با ایران مشکلی ندارد، اما با هواداران ایران در عراق مشکل دارد و نمی‌خواهد با آنها در سیاست سهیم باشد.»
سوران عمر معتفد است که "صدر شخصیتی غیر قابل پیش‌بینی دارد"، و از دید او همین مسئلە پیش‌بینی رویدادهای آینده را مشکل کردە است.