احمدی‌نژادی‌ها و «اصولگرایی منهای روحانیت»
۱۳۸۹ تیر ۲۱, دوشنبه
در چند ماه اخیر اکثریت چهره‌های مذهبی و سیاسی اصولگرا در مورد لزوم سخت‌گیری‌های بیشتر درباره رعایت حجاب و نحوه پوشش جوانان در جامعه سخن گفته‌اند. طرح‌هایی نیز در سطح شهرها توسط نیروی انتظامی و شبه نظامیان بسیج اجرا شده است.
از تریبون‌های نماز جمعه شهرهای مختلف، هر هفته سخنان تندی در لزوم سخت‌گیری و افزایش برخوردها با افراد «بد حجاب» شنیده می‌شود. رسانه‌های حکومتی نیز در این‌باره برنامه های مختلفی را تدارک دیده اند.
اما اظهارات محمود احمدی نژاد در این مورد تعجب و انتقاد بسیاری از حامیانش در میان اصولگرایان را در پی داشت. وی در یک برنامه زنده تلویزیونی نسبت به برخوردهای انتظامی با جوانان انتقاد کرد و گفت با این شیوه برخوردها مخالف است.
وی در پاسخ به سوال مجری تلویزیون دولتی در مورد راه اندازی "گشت نسبت" و جریمه نقدی برای افراد بدحجاب، گفت: «این موارد هیچ ربطی به دولت ندارد و دولت واقعا در آنها هیچ دخالتی ندارد و ما این موارد را توهین می‌دانیم که از یک زن و مرد در خیابان سؤال شود که چه نسبتی با هم دارید.»
احمدی نژاد افزود: «امیدوارم این برخوردها در جامعه وجود نداشته باشد و نیازی به تذکر جدی من نداشته باشید چون این موارد در شان جامعه ما نیست.»
اما این سخنان با واکنش‌های تند بسیاری از اصولگرایان روبرو شد. سید احمد خاتمی خطیب نماز جمعه تهران با بیان اینکه «این فرمایشات رییس‌جمهور برای من سخن تازه‌ای نبود» یادآور شد: «بنده در طول این پنج سال دو دیدار خصوصی با ایشان داشتم که همین سخنان را فرمود. برادرانه به رییس‌جمهور محترم می‌گویم که خطر تساهل و تسامح فرهنگی کمتر از تساهل و تسامح سیاسی نیست.»
ظهور "گفتمانی جدید"؟
سید مرتضی نبوی، مدیرمسوول روزنامه رسالت در واکنش به اظهارات اخیر احمدی نژاد این ماجرا را فراتر از اختلاف نظر در "شیوه عمل" می‌داند و از ظهور "گفتمانی جدید" در میان اصولگرایان سخن می‌گوید.
نبوی در مصاحبه با «هفته‌نامه پنجره» در مورد مبانی نظری بخشی از «حامیان احمدی‌نژاد» مدعی است: «این جریانی است که خود را اصولگرا می‌داند، به ولایت آقا امام زمان (عج) اعتقاد دارد لکن به نظر می‌آید که به نقش روحانیت در تاریخ تشیع و در جریان انقلاب خیلی اعتنایی ندارد.»
وی با اشاره به اینکه "این افراد" با توجه به مشروعیتی که کسب کرده‌اند در پی حذف و ضد انقلاب خواندن دیگر اصولگرایان هستند، تصریح می‌کند: «این جریان حرکات تفریطی هم دارد و ارزش‌های مسلم اسلامی را مثل امر حجاب، که در قرآن صراحتا به آن تأکید شده، مورد تسامح قرار می‌دهد.»
مرتضی نبوی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با هشدار به جوانان اصولگرای حامی احمدی‌نژاد، می‌افزاید: «در دام این‌ها نیفتید. این یک جریانی است که انحرافش از حالا پیداست.»
تاکید احمدی نژاد بر سخنان پیشین
اما به نظر می‌رسد که این واکنش‌ها و هشدارها تاثیری در دیدگاه محمود احمدی‌نژاد نداشته است. وی در تازه ترین اظهار نظر خود در جمع روسای دفاتر نمایندگی رهبری ایران در دانشگاه‌ها از برخی سخت‌گیری‌ها انتقاد کرد.
احمدی‌نژاد با اشاره به اینکه «ما دایره و محدوده را درست تنظیم نکرده‌ایم، به همین خاطر عده زیادی از همان ابتدا تصور می‌کنند خارج از دایره ارزش‌ها و آرمان‌ها قرار دارند»، افزود: «ما کراوات زدن را مسخره می‌کردیم و حتی کار کفرآمیز شد در حالی که هیچ مرجعی فتوا به حرمت کراوات نداده بود. نمی‌گویم کار خوبی است. نباید مشابه بیگانه بود و یا ما می‌دیدیم اساتید مسلمان و انقلابی‌مان از اساتیدی که مثلا ریش‌شان را تراشیده بودند فاصله می‌گرفتند، در حالی که برخی از مراجع تراشیدن ریش را فاقد اشکال می‌دانند.»
با وجود این برخورد با پوشش زنان عنوان "بدحجاب" همچنان ادامه دارد. منتقدان و موافقان این برخوردها اما در یک مورد اشتراک نظر دارند و آن نقش اصلی دولت و محمود احمدی‌نژاد است.
احمد شیرزاد نماینده اصلاح‌طلب مجلس ششم با اشاره به این که از اظهارنظر احمدی‌نژاد مخالفت جدی با برخوردها استنباط نمی‌شود، به سایت "آفتاب نیوز" گفت: «اگر این مخالفت جدی بود، حداقل باید وزارت کشور مثل دوران اصلاحات موضع مشخص در برابر برخوردهای تند در این ارتباط اتخاذ می‌کرد.»
حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی، نماینده اصولگرای مجلس هشتم نیز به سایت فرارو گفته است: «اگر برخوردها با بدحجابی در سطح جامعه از سوی دولت نیست، پس بفرمایند که چه نیرویی خارج از دولت این برخوردها را می‌کند؟»
وی همچنین می‌افزاید: «ایشان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر طرح عفاف و حجاب را، به‌عنوان رئیس‌جمهور برای اجرا به وزیر کشور ابلاغ کردند و مامورین نیروی انتظامی هم که در سطح جامعه با بدحجابی برخورد می‌کنند، ماموران وزارت کشور محسوب می‌شوند. پس چطور دولت می‌گوید که این برخوردها از سوی دولت نیست؟ اگر رئیس‌جمهور مخالف این برخوردها هستند امر کنند تا دیگر انجام نشود.»
دفاع استاد اخلاق کابینه از احمدی‌نژاد
آیت‌الله حائری شیرازی که هر هفته در جلسات هیات دولت ایران به طرح مسایل اخلاقی می‌پردازد در گفت‌وگو با «هفته‌نامه سروش» به دفاع از دیدگاه های رییس دولت دهم در مورد حجاب پرداخته است.
امام جمعه سابق شیراز معتقد است که «این مسایل، اعتقادات خود احمدی‌نژاد است». وی می‌افزاید: «احمدی‌نژاد مخالف برخورد نیست. مخالف برخورد غلط است. اینکه نیروی انتظامی زنی را بگیرد و بعد یک خیابان در حمایت آن زن در برابر نیروی انتظامی بایستد، این غلط است. احمدی‌نژاد با این مخالف است که نیروی انتظامی هو شود.»
اشاره آقای حائری به اتفاقاتی است که چند سال اخیر در پی اجرا شدن طرح‌های مبارزه با بد حجابی در شهرهای مختلف اتفاق افتاده است. در تازه‌ترین مورد، در رشت مردم شیشه‌های ماشین نیروی انتظامی را شکستند و علیه دولت شعارهایی سر دادند.
حائری شیرازی همچنین در مورد نقش و تاثیر اسفندیار رحیم مشایی بر تصمیمات رییس دولت نهم گفت: «برخی می‌گویند و می‌نویسند که کشور را در حال حاضر آقای مشایی دارد اداره می‌کند، این بزرگ‌نمایی است.»
شکاف میان دولت و مراجع تقلید
این واقعیت قابل انکار نیست که اکثریت مراجع تقلید صاحب نفوذ در ایران از عملکرد و سخنان محمود احمدی‌نژاد راضی نیستند. این مسئله حداقل دوبار در مورد اظهارات احمدی نژاد درباره حضور زنان در ورزشگاه‌ها و مسئله حجاب شکل علنی به خود گرفته است.
از سوی دیگر رییس دولت ایران نیز چندان تلاش نمی‌کند که به این مراجع تقلید بهایی بدهد و همچنان سخنانی را بیان می‌کند که ظاهرا به آن معتقد است، گرچه در عمل به شکل دیگری رفتار می‌شود.
شاید در آینده نه چندان دور این ادعای مرتضی نبوی را بتوان با دقت بیشتری دنبال کرد که آیا "احمدی نژادی‌ها" در پی حاکم کردن اصولگرایی بدون روحانیت هستند؟
مهدی محسنی
تحریریه: مصطفی ملکان