ادامه‌ی سیر نزولی بهای نفت در بازارهای جهانی
۱۳۸۷ شهریور ۱۶, شنبه
بهای نفت در بازارهای جهانی در حال رسیدن به مرز ۱۰۰ دلار و یا حتی کمتر از آن است. روز جمعه (۵ سپتامبر / ۱۵ شهریور) قیمت هر بشکه نفت به کمتر از ۱۰۷ دلار رسید. دو ماه پیش این قیمت ۱۴۵ دلار بود. میانگین بهای نفت اوپک نیز به زیر ۱۰۳ دلار سقوط کرده است.
در این میان کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که روند سقوط بهای نفت ادامه خواهد یافت. یک کارشناس "انستیتوی اقتصاد جهانی" در شهر هامبورگ آلمان می‌گوید، ما این امر را امکانپذیر می‌دانیم که بهای نفت درهمین سال جاری میلادی، به زیر ۱۰۰ دلار در هر بشکه کاهش پیدا کند.
انستیتوی اقتصاد جهانی در هامبورگ پیش‌بینی می‌کند که در درازمدت بهای نفت به سطح حدود ۸۵ دلار برسد. مدیر سابق شرکت نفتی بریتیش پترولیوم در آلمان به روزنامه‌ی "دی ولت" گفته است کاهش بهای نفت تا سطح ۴۰ دلار در بشکه نیز امکانپذیر است.
دلایل کاهش قیمت
انستیتوی اقتصاد جهانی در هامبورگ معتقد است در حال حاضر تقویت ارزش دلار بیشترین فشار را بر قیمت جهانی نفت وارد می‌آورد. مدیر سابق بریتیش پترولیوم در آلمان اما دلیل خوش‌بینی خود بر ادامه‌ی کاهش قیمت نفت را با پایین بودن بهای تولید نفت توضیح میدهد. او می‌گوید، بهای تولید هر بشکه همانند آغاز دهه‌ی جاری، زیر ۲۰ دلار برای هر بشکه است. علاوه‌بر این بازار جهانی به قدر کافی از نفت اشباع است و کمبودی در این زمینه احساس نمی‌شود.
اما آهنگ ادامه‌دار کاهش بهای نفت، دلایل دیگری نیز دارد. از جمله کندی آهنگ رشد اقتصادی در دو کشور مصرف‌کننده‌‌ی عمده‌ی نفت در جهان، یعنی ایالات متحده آمریکا و چین. هم‌اکنون تقاضا برای نفت هم در چین و هم در ایالات متحده‌ی آمریکا کاهش پیدا کرده است. در روزهای اخیر نیز پایان نسبتاً آرام توفان گوستاو که مهمترین میادین استخراج نفت آمریکا در مسیر آن قرار داشت، بازار نفت را از هیجان انداخته و به کاهش قیمت آن کمک کرده است.
نگرانی ایران
ایران که از تولیدکنندگان مهم نفت در جهان است، نگران ادامه‌ی کاهش بهای نفت است. وزیر نفت ایران می‌گوید: «تداوم روند نزولی قیمت نفت به ضرر تولیدکنندگان خواهد بود.» به گفته غلامحسین نوذری وزیر نفت، «ایران به دنبال آن است که بازارهای جهانی نفت، به قیمت‌های عادلانه برسد.»
ایران خواستار آن شده است که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) میزان عرضه نفت توسط اعضا را کنترل کند. وزیر نفت ایران می‌گوید، «برخی از اعضای اوپک درحال عرضه مازاد نفت به بازار هستند که بالاتر از سهمیه تعیین‌شده برای آن‌هاست.» غلامحسین نوذری از اوپک خواسته است، این موضوع را در دستور کار اجلاس آتی اوپک قرار دهد. نشست آتی وزیران نفت اوپک سه‌شنبه آینده (۹ سپتامبر / ۱۹ شهریور) در مقر دبیرخانه این سازمان در وین برگزار می‌شود.
به برکت افزایش بی‌سابقه‌ی بهای نفت، ایران در دو سال اخیر درآمد هنگفتی بدست آورده است. این درآمدهای کلان اما هزینههای دولتی را نیز به شدت بالا برده است. بنابر آمارها، دولت احمدی‌نژاد، طی سه سال نخست زمامداری‌اش، ۱۳۴میلیارد دلار درآمد نفتی هزینه کرده است. بخش بزرگی از این هزینه‌ها، صرف واردات شده است. حجم واردات ایران در سال ۱۳۸۶ بیش از ۵۶ میلیارد دلار بود که دو برابر واردات کشور در سال ۱۳۸۲ است. اکنون مقام‌های ایران نگران آنند که ادامه‌ی کاهش بهای نفت، اقتصاد وابسته به واردات کشور را زیر فشار قرار دهد. برخی کارشناسان عقیده دارند، اگر بهای نفت زیر ۱۰۰ دلار سقوط کند، دولت ایران در تامین هزینههای جاری خود دچار تنگناهای جدی خواهد شد.