استعفا و پوزش در پی سانحه قطار؛ پدیده‌هایی کم‌سابقه در ایران
۱۳۹۵ آذر ۹, سه‌شنبه
کمیته ویژه بررسی سانحه مرگبار قطار در هفت‌خوان استان سمنان نتیجه‌ی موقت تحقیقات خود را اعلام کرد. اکبر ترکان، مسئول این کمیته درباره این حادثه دلخراش گفت: « جمع بندی بازديدها و بررسی‌ها نشان داد سيستم اتوماسيون راه‌آهن کار خود را به درستی انجام داده و اين ضايعه اسف بار از آنجا آغاز شده که سيستم به دلايلی که در دست بررسی است از حالت اتوماسيون خارج شده و به حالت دستی درآمده است.»
بیشتر بخوانید: تغییر شیفت و عامل انسانی: دلیل سانحه قطار در سمنان
اکبر ترکان به عنوان مشاور ویژه رئیس جمهور، رئیس دفتر بازرسی ویژه رئیس جمهور، رئیس اسبق شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی، مشاور معاون اول رئیس جمهور و استانداران آذربایجان شرقی و سمنان اعضای این کمیته بررسی هستند.
بنا به تحقیقات اولیه سیستم کنترل قطار در ایران که از یکی سیستم‌های هوشمند در حوزه ریلی محسوب می‌شود کار خود را به‌درستی انجام داده است.
قطار مسیر تبریز− مشهد در بامداد جمعه (۵ آذر) به دلیل نقص فنی در ۵ کیلومتری ایستگاه هفت‌خوان در استان سمنان متوقف می‌شود. سیستم کنترل نیز دو بلاک (بخشی از سیستم ایمنی) را قرمز می‌کند و چراغ برای قطارهای پشت‌همگی قرمز می‌شوند، قطار سمنان- مشهد که وارد مسیر شده بود نیز با چراغ قرمز مواجه می‌شود.
اما در حین تعویض شیفت کارکنان راه‌آهن، فردی که مسئولیت ایستگاه را برعهده می‌گیرد نه تنها به لوکوموتیوران قطار سمنان- مشهد اجازه حرکت می‌دهد، بلکه چراغ‌های قرمز را نیز خاموش می‌کند.
سرانجام در صبح جمعه (۵ آذر) در پی تصادم دو قطار با یکدیگر ۴۹ نفر جان خود را از دست دادند و شمار دیگری نیز با جراحت‌های متفاوت به بیمارستان‌ها منتقل شدند.
اقدامی "کم‌سابقه" در جمهوری اسلامی
در پی پذیرش استعفای محسن پورسیدآقایی، مدیرعامل شرکت راه‌آهن ایران، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی نیز از "مردم پوزش" خواست.
آخوندی در نامهای به خانواده بازماندگان به‌خصوص به مردم آذربایجان تسلیت گفت. در این نامه آمده است: «از آن روی که این اتفاق در حوزه مدیریت تحت نظارت اینجانب واقع شده است از خانواده‌های داغدار، آسیب‌دیدگان به‌ویژه مردم بزرگوار تبریز، اسکو، آذرشهر، مرند، مراغه و خوی که مستقیما عزیز از دست داده‌اند و یا آسیب دیده‌اند و هم‌چنین تمام مردم ایران که از این حادثه متاثر شده‌اند، پوزش می‌خواهم.»
بیشتر بخوانید: استعفای مدیرعامل شرکت راه‌آهن ایران پذیرفته شد
محسن پورسیدآقایی مدیرعامل شرکت راه‌آهن ایران نیز در متن استعفای خود ضمن اشاره به خطای عوامل انسانی گفته بود: «بنده برای عمل کردن به مسئولیت اجتماعی خود ضمن عذرخواهی از مردم شریف ایران به دلیل این حادثه تلخ رسما از مقام خود استعفا کردم.»
پوزش وزیر راه و استعفای پورسیدآقایی، مدیرعامل شرکت راه‌آهن ایران از جمله پدیده‌های کم‌سابقه‌ای است که در سال‌های گذشته در دستگاه مدیریتی جمهوری اسلامی نمونه‌ای برای آن کمتر می‌توان یافت. از آنجا که به گفته مسئولان و کمیسیون تحقیق، این سانحه ناشی از "اشتباه انسانی" بوده، استعفای پورسیدآقایی اهمیت بیشتری می‌یابد.
عملکرد مدیران در دولت‌های گذشته
خبرگزاری ایلنا در گزارشی به این "اقدام کم‌سابقه" در دستگاه مدیریتی جمهوری اسلامی اشاره کرده و می‌نویسد: «مردم ایران تا کنون شاهد این سطح از عذرخواهی از سوی مدیران و مسئولان کشور نبودند چنانکه در دو دولت گذشته که اوج سوانح ریلی، هوایی و جاده‌ای بود هیچ یک از مدیران خم به ابرو نیاوردند و حتی حمید بهبهانی، وزیر وقت راه و ترابری که پس از سقوط بوئینگ ایران‌ایر و کشته شدن ۷۸ نفر از مسافران این پرواز، کارش به استیضاح کشید، حتی در جلسه استیضاح خود حضور نیافت.»
بر اساس آمار شرکت راه‌آهن ایران در طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱ (در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد) دست‌کم ۵۴ سانحه در بخش حمل و نقل ریلی رخ داده است که در ۱۸ مورد سوانح منجر به خسارت جانی شده است.
بنا به گزارش ایلنا آمار حوادث هوایی در این دوره بسیار گسترده‌تر است. در دوره ۸ ساله ریاست جمهوری احمدی‌نژاد در مجموع ۱۲ سانحه هوایی رخ داده که شمار کشته‌شدگان آن به چند صد نفر می‌رسد.
در تمامی این موارد هیچ‌یک از مدیران یا وزیران نه تنها حاضر به قبول مسئولیت یا کناره‌گیری از پست‌های خود نشدند، بلک حتی از آسیب‌دیدگان و خانواده‌های قربانیان نیز عذرخواهی نکردند.