استقبال همراه با تردید عراقچی از پیوستن شش کشور به اینستکس

معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی پیوستن چند کشور اروپایی به ساز و کار مالی و تجاری موسوم به اینستکس، که قرار است مبادلات مالی و بازرگانی را به رغم تحریم‌های آمریکا تسهیل کند، "فی‌نفسه ارزشمند" توصیف کرد.

عباس عراقچی روز شنبه، نهم آذر و در آستانه سفر به چین به خبرگزاری ایرنا گفت: «هر چند کشورهای جدیدی از اتحادیه اروپا به ساز و کار اینستکس به عنوان سهامدار می‌پیوندند ارزشمند است اما کارایی این مکانیزم و ساز و کار آن بحث دیگری است.»

لارس نوردروم، سفیر اسلو در تهران روز جمعه در یک پیام توئیتری خبر داد که نروژ، سوئد، دانمارک، فنلاند، بلژیک و هلند آماده پیوستن به سازوکار مالی اینستکس هستند.

این سازوکار را سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای (بریتانیا، فرانسه و آلمان) با هدف تسهیل تجارت با جمهوری اسلامی به رغم تحریم‌های ایالات متحده و به منظور ترغیب ایران به ادامه پایبندی به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ایجاد کردند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست ۳۱ ژانویه خود در بخارست با پیشنهاد مشترک فرانسه، بریتانیا و آلمان برای راه‌اندازی سامانه تسهیل مبادلات مالی و بازرگانی با ایران موافقت کردند. با این همه این سامانه تا کنون فعالیت محسوس و قابل اعتنایی نداشته است.

امیدواری محتاطانه به اینستکس

عباس عراقچی با انتقاد از کشورهای اروپایی و ابراز تردید تلویحی نسبت به کارآمدی اینستکس به ایرنا گفت: «کشورهای اروپایی بدون اینکه وارد یک تجارت معقول با ایران شوند و در حوزه‌های مختلف خودشان را درگیر کنند تا تجارت راه بیافتد طبیعتا کاری برای اینستکس نخواهند کرد. ما امیدواریم پیوستن شش کشور جدید به این ساز و کار، یک انرژی جدید به اینستکس بدهد و منجر به عملیاتی شد هرچه بیشتر آن شود.»

معاون سیاسی وزیر خارجه ابراز امیدواری کرده که با پیوستن شش کشور اروپایی به جمع سهامداران اینستکس این ساز و کار بتواند "وضعیت عملیاتی جدی‌تری" به خود بگیرد.

عراقچی اعتقاد دارد که در شرایط تحریم، اینستکس می‌تواند نزدیک به بیست درصد روابط تجاری جمهوری اسلامی با کشورهای دیگر را پوشش دهد.

او در عین حال می‌گوید جمهوری اسلامی و برخی از مهم‌ترین شریکان تجاری‌اش، از جمله چین و روسیه ساز و کارهایی برای روابط مالی و تجاری تدارک دیده‌اند که بدون نیاز به اینتسکس عمل می‌کند.

عباس عراقچی گفت: «اگرچه کشورهای اروپایی اعلام کرده‌اند بعد از عملیاتی شدن و جا افتادن این ساز و کار، آن را بر روی کشورهای غیر اروپایی هم باز خواهند کرد ولی روابط اقتصادی ایران و چین احتیاجی به اینستکس اروپایی ندارد چون در حقیقت ساز و کارهای تهاتر مالی و تهاتر کالایی خود را با چین قبلا طراحی کردیم.»

انتقاد سفیر آمریکا در برلین

اعلام خبر پیوستن شش کشور اروپایی به اینستکس با واکنش منفی ایالات متحده رو برو شده است. ریچار گرنل سفیر آمریکا در آلمان در صفحه توئیتر خود نوشته کشورهای اروپایی در شرایطی که جمهوری اسلامی معترضان را می‌کشد و اینترنت را قطع می‌کند به جای حمایت از حقوق شهروندان نقض کنندگان حقوق بشر را تامین مالی می‌کنند.

آمریکا اردیبهشت سال پیش و پس از خروج از توافق هسته‌ای، تحریم‌های لغو یا تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی را دوباره اعمال کرد. هدف از این تحریم‌ها که در ماه‌های گذشته تشدید شده وارد کردن فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره و دست یافتن به یک توافق جدید عنوان شده است.

جمهوری اسلامی در نخستین سالروز خروج آمریکا از برجام کاهش انجام تعهدات برجامی خود را آغاز کرد تا کشورهای اروپایی طرف توافق را وادار به تامین منافع اقتصادی ایران مطابق مفاد توافق هسته‌ای کند.

سفر عراقچی به پکن حدود یک هفته پیش از نشست کمیسیون مشترک نمایندگان کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای در وین انجام شده است.

رایزنی با "دوستان" در پکن

عراقچی به بیان این که نشست کمیسیون مشترک جمعه آینده (۱۵ آذر) برگزار می‌شود به ایرنا گفت: «لذا لازم بود قبل از این کمیسیون، دستور کار این نشست را با دوستانمان در وزارت امور خارجه چین مرور و تلاش کنیم مواضع نزدیکتری در این کمیسیون داشته باشیم.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این نشست در سطح معاونان وزارت خارجه برگزار می‌شود و یکی از دستور کارهای مهم آن بررسی اقدام جمهوری اسلامی در کاهش تعهدات برجامی است. ایران تا کنون در چهار مرحله اجرای برخی از تعهدات خود مطابق برجام را کاهش داده است.

در حالی که عراقچی هدف از سفر به چین را نزدیک کردن مواضع پکن و تهران در نشست کمیسیون عنوان کرده، میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، به تازگی نشست کمیسیون برجام در وین را دشوار توصیف کرده و گفته بود که در این نشست "بحث‌های زیادی" انجام خواهد شد.