اصلاحات عربستان؛ ورود به مدرنیسم یا تحولاتی نمایشی؟
۱۳۹۶ مهر ۱۵, شنبه
وبسایت خبری شبکه یک تلویزیون آلمان (تاگس شاو) در مقاله‌ای که روز شنبه (۷ اکتبر / ۱۵ مهر) منتشر شد به اصلاحات اخیر عربستان سعودی پرداخته است.
این اصلاحات شامل تغییر قوانین رانندگی به نفع زنان، آزادی ورود زنان به ورزشگاه‌ها، آزادی‌های مشروط برای موسیقی، فتوای مفتی سعودی برای خروج زنان از کشور بدون اجازه همسر و چند مورد دیگر در زمینه اقتصادی می‌شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
دانیل هشلر، نویسنده مقاله، در آغاز ضمن اشاره به تازه‌ترین اقدام در این زمینه، یعنی پخش کنسرت ام کلثوم، خواننده پرآوازه مصری در تلویزیون دولتی مینویسد: «در کشورهای دیگر شاید پخش تلویزیونی این کنسرت که ۳۰ سال پیش برگزار شده یک تماشاچی را به خود جلب نمی‌کرد، اما در عربستان اقدامی جنجالی بود، زیرا در این کشور به‌شدت محافظه‌کار موسیقی حرام است».
هشلر سپس به آزادی رانندگی برای زنان می‌پردازد: «صدها هزار زن سعودی به‌زودی در خیابان‌ها آموزش رانندگی خواهند دید، در حالی که همین چند وقت پیش یک روحانی با نفوذ رانندگی زنان را خطری برای امنیت جامعه عنوان کرده بود.»
بیشتر بخوانید: واکنش کاربران ایرانی به رانندگی و خوانندگی زنان در عربستان
به اعتقاد نویسنده مطلب وبسایت تاگس شاو، افزایش حقوق زنان در عربستان پایه‌های نظام مردسالار اجتماعی را به لرزه خواهد انداخت. زنانی که تا امروز برای انجام هر کاری یک قیم مرد لازم داشتند، به ناگاه در بسیاری موارد دارای حقوق برابر می‌شوند و می‌توانند کارهای اداری را خودشان انجام دهند و در تعیین سرنوشت خود تا حدودی سهیم باشند.
تحولاتی جدی یا نمایشی؟
به اعتقاد هشلر، هنوز تا برابری حقوقی زن و مرد در عربستان سعودی راه زیادی باید پیموده شود. او به لباس زنان و مجازات‌های سنگینی که برای "روابط نامشروع" زنان در این کشور در نظر گرفته شده اشاره می‌کند و مینویسد: «به نظر می‌رسد که گشایش محتاطانه این جامعه بسته، اقدامی تاکتیکی است. خاندان سلطنتی با بحران دست‌وپنجه نرم می‌کند و بدون اصلاحات اصولی اقتصادی، بالاخره روزی با خطر ورشکستگی اقتصادی مواجه خواهد شد.»
او در ادامه به سقوط بهای نفت اشاره می‌کند و اینکه طلای سیاه تا ابد پشتوانه اقتصادی عربستان نخواهد بود. «به همین دلیل ولیعهد جوان محمد بن سلمان یک سری اصلاحات اساسی در نظر گرفته است: کاهش کمک‌های دولتی، خصوصی سازی شرکت‌های کلان و تقویت بخش خصوصی.»
نویسنده مقاله تاگس شاو معتقد است که موفقیت این گونه اقدامات بدون مشارکت زنان امکان‌پدیر نخواهد بود.
"خوش‌رقصی" برای غرب؟
دانیل هشلر مینویسد: «حقوق بیشتر برای زنان، کنسرت و برنامه‌های فرهنگی می‌توانند به آراستن وجهه عربستان سعودی در غرب کمک کنند. امید سعودی‌ها این است که این اقدامات به جذب سرمایه‌گذاران و تقویت صنعت گردشگری کمک کند، صنعتی که تاکنون به آن اهمیت داده نشده.»
او در عین حال تاکید می‌کند که گشایش جامعه سنتی خطراتی هم در پی خواهد داشت. او در این راستا از هشدارهای افراطیون در شبکه‌های اجتماعی نام می‌برد که "خاطیان" را از "عذاب الهی" می‌ترسانند.
بیشتر بخوانید: عربستان به فشار بر مخالفان سیاسی افزوده است
شورای عالی علمای دینی عربستان که در سیاست‌گذاری نقش برجسته‌ای دارد تاکنون در رابطه با اصلاحات ولیعهد این کشور سکوت کرده است. به نظر می‌رسد که با این اصلاحات مخالفتی ندارد.
نویسنده مقاله وبسایت تاگس شاو در پایان تاکید می‌کند که اقدامات محمد بن سلمان فعلا بیانگر تغییر و تحولات اساسی در عربستان سعودی نیستند. او مینویسد: «هنوز پیگرد و فشار زیاد بر منتقدان رژیم و دستگیری‌های خودسرانه و شکنجه در دستور کار است و هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه پادشاه حاضر است اندکی از قدرت مطلقه خود واگذار کند وجود ندارد. این اصلاحات برای برخی جنبه نمادین دارد و آن را وسیله‌ای برای آراستن وجهه عربستان می‌دانند، اما برای میلیون‌ها زن سعودی به مراتب بیش از این هستند».