اعتراض مراجع تقلید به خدمات اینترنت "3G"
۱۳۹۱ اسفند ۱۰, پنجشنبه
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته زندگی بدون تلفن‌های همراه و یا تبلت‌هایی که به شبکه‌ی اینترنت متصل باشد امکان پذیر نیست. تلفن‌های هوشمند نیز بدون اینترنت ارزشی ندارند. در کشوری مانند آلمان مشترکان تلفن همراه می‌توانند با مبلغی در حدود ۵ یورو در ماه از اینترنت "تری‌جی" (3G) بهره‌مند شوند.
به عنوان نمونه اپراتور Vodafone در آلمان که خدمات با کیفیت و البته کمی گران‌تر را عرضه می‌کند به ازای اینترنت با سرعت ۲ مگابایت در ثانیه با محدودیت دانلود یک گیگ در ماه در حدود ۱۰ یورو دریافت می‌کند. این سرعت تقریبا ۱۶ برابر سرعتی است که کاربران خانگی در ایران حق استفاده از آن را دارند.
در ایران در ماه‌های اخیر فعالیت اپراتور سوم تلفن همراه با عنوان رایتل گسترش پیدا کرده است که خدمات اینترنت "3G" ارائه می‌کند. خدماتی که امکان مکالمات صوتی و تصویری کاربران را تنها با استفاده از تلفن‌های هوشمند و اینترنت سیم کارت فراهم کرده است.
حداکثر سرعت اینترنت در این شبکه ۵۱۲ کیلوبایت در ثانیه است. البته بر اساس قوانین کاربران معمولی می‌توانند از اینترنت تا حداکثر ۱۲۸ کیلوبایت در ثانیه استفاده کنند.
رابطه رایتل با تامین اجتماعی و مصباح
وب‌سایت رایتل در معرفی این اپراتور می‌نویسد: «رایتل در سال ۱۳۸۶ تاسیس شد و در راستای گسترش دامنه فعالیت‌های خود، در سال ۱۳۸۹به اخذ پروانه اپراتورسوم تلفن همراه کشور با انحصار دوساله جهت ارائه خدمات نسل سوم موبایل علاوه بر خدمات نسل دوم نائل آمد.»
اما شناخت مالک رایتل که طبق توافقات صورت گرفته مدت فعالیت انحصاری‌اش تا پایان شهریور ۱۳۹۳ تمدید شده نیز می‌تواند در درک موقعیت این شرکت کمک کند. شرکت تامین تله‌کام (با علام تجاری رایتل) یکی از شرکت‌های تابعه‌ی شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) است که مسئولیت مدیریت سرمایه نزدیک به ۳۰ میلیون بیمه‌گذار سازمان تامین اجتماعی را برعهده دارد.
سازمانی که این روزها نامش با سعید مرتضوی گره خورده است. ماجرا وقتی پیچیده‌تر می‌شود که در میان نام مدیران شرکت تامین تله‌کام به نام برخی نزدیکان روحانی تندرو، مصباح یزدی روبرو می‌شویم.
نگرانی برخی "مراجع تقلید" از مفاسد رایتل
گسترش فعالیت رایتل اما بدون واکنش نیز نبود. چندی پیش برخی سوالات از مراجع مذهبی نزدیک به حکومت در مورد حکم استفاده از این نوع سیم‌کارت‌های مجهز به اینترنت پرسیده شد. اول اسفند ماه خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران نظر چهار مرجع تقلید را در این باره منتشر کرد که البته تاریخ استفتاها متعلق به آبان و آذر ماه است.
آیت‌الله مکارم شیرازی می‌گوید: «به یقین مفاسد این کار از فوائد آن بیشتر است و منشاء مفاسد جدیدی در جامعه ما که متاسفانه درگیر مفاسد مختلفی است خواهد شد و با توجه به اینکه ضرورتی برای اصل این کار نیست بنابراین شرکت‌های خصوصی و دولتی باید از آن خودداری کنند.»
آیت‌الله علوی گرگانی با اشاره به اینکه "مخالف فن‌آوری نیست" تصریح می‌کند: ««نظر به اینکه نسل سوم اپراتور تلفن‌های همراه با آموزه‌های دینی در تضاد است و می‌تواند عفت عمومی جامعه و نظم حاکم بر آن را خدشه دار و خانواده‌ها را به ورطه‌ی نابودی اخلاقی و بنیانی بکشد و لذا نصب و راه اندازی این اپراتور چه از طرف دولت و چه از جانب بخش خصوصی بصلاح نیست و هرگونه اقدامی در این مسیر خلاف شرع است.»
آیت‌الله سبحانی نیز نظر مشابهی دارد: «قرار گرفتن چنین گوشی‌های موبایل در دست جوانان اعم از دختر و پسر مفاسد زیادی دارد، باید از خرید و فروش آن جلوگیری شود و نباید دولت چنین امکاناتی در اختیار مردم قرار دهد. فواید جزئی در مقابل این مضرات بسیار کوچک است.»
شاهین آرپناهی، مدیر عامل "برند و ارتباطات رایتل" که سابقه مجری‌گری در تلویزیون دولتی ایران را نیز دارد، در پاسخ به این انتقادات گفت: «باید به این نکته هم توجه داشت که ارتباط تصویری در رایتل برای اولین بار ارائه نشده و پیش از این از طریق اینترنت هم امکان ارتباط تصویری وجود داشته است».
مراجع موافق فعالیت رایتل و یک مرجع مردد
در این میان اما برخی مراجع تقلید نظری متفاوت در مورد فعالیت رایتل ابراز کردند. آیت‌الله بیات زنجانی در این باره می‌گوید: «با توجه به اینکه این فناوری و امثال آن از جمله وسایل و ابزار مشترک بین حلال و حرام مانند خود اینترنت است، جایز بودن و نبودن آن تابع نحوه استفاده از آن است. بنابراین استفاده از آن برای منافع عقلایی و مشروع جایز است».
آیت‌الله محمد صادق روحانی نیز نظر مشابهی دارد: «…استفاده از تلفن همراه با امکانات فوق‌الذکر بلااشکال است و این قبیل امکانات را که نوشته‌اید از طریق اینترنت نیز در دسترس عموم مردم می‌باشد و موجب حرمت نمی‌شود، البته مردم در استفاده از این امکانات باید حدود شرعی را رعایت نموده و مخصوصا خانم‌ها به حفظ حجاب و مساله محرم و نامحرم مقید باشند.»
اما شاید جالب‌ترین نظر متعلق به آیت‌الله نوری همدانی باشد. وی در اولین استفتا که خبرگزاری فارس در اول اسفند منتشر کرده می‌گوید: «با توجه به اینکه مفاسد این کار زیاد است و امکان از هم گسستن خانواده‌ها نیز هست و عفت عمومی را مورد تهدید قرار می‌دهد، بنابراین اقدام به انجام آن جایز نیست».
همین روحانی یک هفته بعد نظر دیگری را ابراز می‌کند که خبرگزاری فارس آن را در تاریخ هشتم اسفند ماه منتشر کرده است: «استفاده صحیح از تلفن همراه جدید با رعایت موازین شرعی اشکال ندارد».
دغدغه مذهبی یا کشمکش اقتصادی
موج مخالفت با رایتل اما محدود به برخی مراجع تقلید نبود. چهره‌های ناشناس و کمتر شناخته شده از بسیج مساجد و گروه‌های و هیات‌ها مذهبی نیز در مصاحبه با سایت‌های مختلف به مخالفت با رایتل پرداختند. فارس روز چهارم اسفند در خبری به نقل از امام جمعه "لنده "نوشت: «وارد شدن نسل سوم خطوط همراه عفت عمومی را به خطر می‌اندازد و طبق گفته مراجع حرام است».
نهم اسفند ماه نیز مدیرعامل مجمعی با عنوان "فعالان مجازی انقلاب اسلامی" در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از مسئولان رایتل خواست پهنای باند خود را به جای ارائه "اینترنت ناامن" جهت نمایش "سایت‌های داخلی مفید" بکار گیرد. وی پیشنهاد کرده که لیستی از این سایت‌ها تهیه و کاربران رایتل تنها بتوانند به این وب‌سایت‌ها دسترسی داشته باشند.
اما به نظر می‌رسد این تمام ماجرا نیست. استفاده از خدمات رایتل از جمله ارتباط تصویری و یا صوتی از طریق اپلیکیشن‌های مختلف تنها برای کاربرانی ممکن است که از این خطوط استفاده کنند. به این معنا که کاربران رایتل در درون این شبکه این امکانات را خواهد داشت. این موضوع به خودی خود موجب می‌شود که مشتریان این اپراتور یکدیگر را تشویق به استفاده از آن کنند.
قیمت مناسب، سرعت اینترنت نسبتاَ بالا و همچنین امکان آنلاین بودن در هر شرایطی برای جامعه جوان ایران بسیار جذاب است. این موضوع می‌تواند فعالیت تجاری اپوراتورهای اول و دوم -همراه اول و ایرانسل- را با مخاطره روبرو کند. انتشار خبر افزایش مدت فعالیت انحصاری رایتل نیز می‌تواند بر نگرانی مدیران این اپراتورها بیافزاید.
به همین دلیل این گمانه‌در میان بسیاری از کاربران رایتل که عموما این شبکه را به علت خدمات اینترنتی آن انتخاب کرده‌اند، گسترش یافته که مخالف‌خوانی‌ها به بهانه‌ی "تهدید عفت عمومی و بنیان خانواده" بیشتر ریشه در رقابت‌های" اقتصادی دارد.
به هر حال این امکانات بسیاری از کاربران اینترنت را جذب خود کرده است. باید منتظر ماند و دید که این فشارها کار رایتل را محدود و یا متوقف می‌کند و یا اینکه یک مصالحه اقتصادی مخالفان را راضی خواهد کرد و فتواها صادر شده به بوته‌ی فراموشی سپرده خواهد شد.