افزایش انتقادها از نقش صنایع فرسوده در بحران آب ایران
۱۳۹۷ اردیبهشت ۱۳, پنجشنبه
به گفته عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، صنایع فولاد ایران هر ساعت هزار مترمکعب آب شیرین استفاده می‌کنند تا دما را از ۴۵۰ درجه سانتیگراد به ۵۰ درجه کاهش دهند.
محمد درویش، پنجشنبه، ۱۳ اردیبهشت با بیان این مطلب به خبرگزاری ایسنا گفت: «در دنیا برای این فرآیند فقط ۱۰ مترمکعب آب مصرف می‌شود نه هزار مترمکعب؛ این یعنی ما با صنایع فشلی مواجه‌ایم که به‌شدت از تکنولوژی روز عقب است و این مشکل کم‌آبی ما نیست.»
این استاد دانشگاه می‌گوید وضعیت بحرانی آب در ایران پیش از آنکه به تنگناهای طبیعی و اقلیمی ارتباط داشته باشد به فرسودگی صنایع، سیاست‌گذاری نادرست و بی‌توجهی به مصرف بهینه آب در بخش‌های مختلف مربوط است، زیرا کشوری مانند ایران همیشه با خشکسالی روبرو بوده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
محمد درویش استفاده از نیروگاه‌های برق‌آبی را که به گفته او "به‌شدت پرت آب بالایی" دارند نمونه‌ی دیگری از سیاست‌گذاری‌های سوال‌برانگیز عنوان کرده و می‌افزاید این در حالی است که دنیا به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر باد و خورشید حرکت می‌کند و ایران از این نظر پتانسیل‌های بسیار زیادی دارد.
علی ابراهیمی، نماینده شازند در مجلس شورای اسلامی نیز وجود تاسیسات صنعتی با مصرف بالای آب در مناطقی مانند استان مرکزی از سیاست‌های نادرستی خواند که پیامد آن استفاده بیش از حد از منابع زیرزمینی آب است.
برداشت بی‌رویه صنایع از آب‌های زیرزمینی
ابراهیمی به خبرگزاری ایلنا گفت: «مشکل اصلی ما برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی برای صنایع آب‌بر مثل پالایشگاه، پتروشیمی، نیروگاه و آلومینیوم است که با وجود محدودیت منابع آبی تاکنون فکری برای استفاده از پساب و فاضلاب و همچنین مهار آب‌های سطحی نشده است، ضمن اینکه هدررفت آب و فرسایش خاک هم بسیار بالا است.»
نماینده شازند در مجلس افزود در استان مرکزی چندین حوزه آبریز وجود دارد که هنوز برای مهار آب‌های آنها فکری نشده و در عین حال بسیاری از روستاهای استان با تانکر آب‌رسانی می‌شوند.
بیشتر بخوانید: وضع آب تهران نگران کننده و ذخایر آن در پایین‌ترین حد است
جانمایی نامناسب صنایع آب‌بر از مسائلی است که با بحرانی شدن وضعیت آب در ایران و بروز درگیری‌های محلی به خاطر طرح‌های انتقال آب بین حوزه‌ای بیش از گذشته در کانون توجه کارشناسان و فعالان محیط زیستی قرار گرفته است.
وب‌سایت دنیای معدن چندی پیش گزارش داده بود که برای تولید هر تن فولاد در ایران به طور میانگین ۲۳۰ هزار لیتر آب مصرف می‌شود و این در حالی است که از ۱۹ مجتمع فولاد در ایران ۹ واحد در مناطق خشک و کم‌آب ایران احداث شده‌اند.
مجتمع فولاد در مناطق خشک و کم‌آب
ابتدای دهه هشتاد خورشیدی هشت طرح تولید فولاد برای هشت استان، از جمله خوزستان، یزد، کرمان و خراسان جنوبی در دستور کار قرار گرفت که تقریبا تمام آنها از نگاه کارشناسان جانمایی درست و توجیه اقتصادی نداشتند.
برخی از این واحدها هنوز تکمیل و راه‌اندازی نشده‌اند اما معضل کم‌آبی تقریبا همه آنها را تهدید می‌کند. مهدی کرباسیان، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیأت عامل سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی ایران کمتر از دو هفته پیش هشدار داد: «امسال بحران آب به‌ویژه در استان‌های اصفهان، خوزستان، یزد، کرمان و مناطق شرقی و مرکزی، مشکل اصلی برای توسعه صنایع معدنی است.»
رضا اردکانيان، وزیر نیرو ۳۱ فروردین در نشست علنی مجلس اعلام کرد که امسال ۳۳۴ شهر و ۳۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر به لحاظ تامین آب شرب در معرض تنش آبی قرار دارند و وضعیت آب ۱۰۷ شهر "قرمز" خواهد بود.
بیشتر بخوانید: آب آشامیدنی در دهها روستای شوش به طور کامل قطع شد
در ایران بیشترین مصرف آب مربوط به بخش کشاورزی است اما مسئله تعیین کننده از نگاه کارشناسان، چه در این بخش و چه در حوزه صنعت، میزان هدر رفت آب و ناکارآمدی دولت برای جلوگیری از این وضعیت و بهینه‌سازی مصرف است.
از مدتی پیش مسئولان وزارت نیرو به شهروندان هشدار می‌دهند که اگر در مصرف آب صرفه‌جویی نکنند احتمال جیره‌بندی آب تصفیه شده در بسیاری از شهرهای ایران جدی خواهد بود.
عضو هیئت‌علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع به ایسنا گفته است: «اگر چنین اتفاقی بیفتد هیچ ربطی به تنگناهای طبیعی و اقلیمی ندارد و این نشان می‌دهد ما در جانمایی سدها و در مدیریت بهینه منابع آبی بد عمل کردیم و منابع و سرمایه‌ها را نابود کردیم.»
ناکارآمدی و سیاست‌های نادرست
محمد درویش می‌گوید این هشدارها برای توجیه ناکارآمدی و سیاست‌های نادرست است زیرا اگر واقعا تامین آب مورد نیاز مردم با مشکل روبروست چرا شهرداری چمن‌کاری می‌کند و دولت توجهی جدی به بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی ندارد.
او تاکید می‌کند که دولت باید به جای حمایت از افزایش سطح اراضی کشاورزی از افزایش تولید در واحد سطح پشتیبانی کند و مصرف بهینه آب در این بخش را رواج دهد. محمد درویش افزود اگر دولت به برنامه‌ریزی درست و سرمایه‌گذاری لازم توجه کند "صنعت کشاورزی می‌تواند با نیمی از آبی که امروز در اختیار دارد همین مقدار تولید و بلکه بیشتر هم داشته باشد".
بیشتر بخوانید: کلانتری: ادامه بحران آب باعث نابودی ایران خواهد شد
عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، روز پنجشنبه (۱۳ اردیبهشت/ سوم مه) در سخنانی در شورای اداری استان گلستان (گرگان) با تصریح این که "ایران یکی از کشورهای پرخطر در بعد زیست‌محیطی است که با مشکلاتی مانند کمبود منابع آب، ریزگردها، افزایش فرسایش خاک، پسماند و غیره مواجه" است، گفت: «عدم توجه به اصول توسعه پایدار امروز کشور را با مشکلات زیادی روبرو کرده است، بخشی از مشکلات مربوط به مسائل زیست‌محیطی و تغییر اقلیم است اما بخش بزرگی از آن بر پایه تصمیماتی است که در گذشته اتخاذ شده است.»
کلانتری در آغاز به کار دولت دوازدهم و انتصاب به ریاست سازمان محیط زیست، مسئولان را متهم کرد که در دهه‌های گذشته با سیاست‌های احساسی و "به خاطر تولید چند تن گندم اضافی" منابع آب و خاک را بر باد دادند و بحران کم‌آبی را به وضعیت "فاجعه‌آمیز" امروز کشاندند.