اما و اگرهای فهرست اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس
۱۳۹۴ بهمن ۷, چهارشنبه
پس از بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، و چنانچه در رسیدگی به اعتراض کسانی که صلاحیت‌شان تائید نشده، اتفاق قابل توجه‌ای رخ ندهد، اصلاح‌طلبان از رقابت برای تصاحب بسیاری از کرسی‌های مجلس محروم شده‌اند.
بیش از ۱۲ هزار نفر برای نامزدی در انتخابات مجلس ثبت‌نام کرده بودند. در مرحله نخست هیئت‌های نظارت صلاحیت ۷۶۳ نفر را که اغلب محکومیت کیفری داشتند، رد کرد.
در مرحله بعدی هیئت‌های نظارت شورای نگهبان بیش از ۶۰ درصد ثبت‌نام کنندگان را دارای صلاحیت نامزدی در انتخابات مجلس ندانستند.
بخش بزرگی از کسانی که صلاحیت‌شان تائید نشده، چهره‌های شناخته‌شده اصلاح‌طلب و محافظه‌کاران میانه‌رو از تشکل‌های حامی دولت و نزدیکان رئیس مجلس، علی لاریجانی هستند.
بیشتر بخوانید: نگرانی از "مهندسی انتخابات" با غیررقابتی شدن اغلب حوزه‌ها
۴ اصلاح‌طلب در برابر ۱۸۰ اصول‌گرا
نحوه بررسی صلاحیت‌ها در هیئت‌های شورای نگهبان همه جناح‌ها را برای ارائه یک فهرست انتخاباتی با دشواری روبرو کرده است؛ برخی به خاطر تعداد زیاد نامزدان و جریان‌هایی نیز به خاطر کمبود افراد شناخته‌شده.
استان تهران با ۳۰ نماینده که حدود ده درصد کل نمایندگان مجلس را تشکیل می‌دهند، در ترکیب دهمین دوره نهاد قانون‌گذاری نقش و جایگاهی خاص دارد.
خبرگزاری ایسنا، روز چهارشنبه (۷ بهمن / ۲۷ ژانویه) با استناد به خبرهای اعلام‌شده از بررسی صلاحیت داوطلبان گزارش داد که در تهران بیش از ۱۲۰ نفر از اعضای شناخته‌شده تشکل‌های اصلاح‌طلب برای نامزدی در انتخابات ثبت‌نام کرده بودند که تنها صلاحیت ۴ نفر آنها تائید شده است.
در مقابل، شورای ائتلاف اصول‌گرایان در برابر فهرستی ۱۸۰ نفره از اعضای مطرح تشکل‌های این ائتلاف قرار دارد که باید از میان آنها بر سر ۳۰ نفر به توافق برسد.
بیشتر بخوانید: روحانی: مجلس خانه ملت است نه یک حزب خاص
مشکل حامیان روحانی و لاریجانی
شورای ائتلاف از تشکل‌هایی نظیر حزب موتلفه اسلامی، جبهه پایداری، ایثارگران، آبادگران، رهپویان، یکتا، جبهه پیروان و جامعه اسلامی مهندسین تشکیل شده است.
این شورا طیف گسترده‌ای از اصول‌گرایان افراطی و حامیان و مدیران دولت قبل تا محافظه‌کاران سنتی را در بردارد و در انتخابات مجلس رقیب اصلاح‌طلبان، اصول‌گرایان میانه‌رو و اعتدال‌گرایان حامی دولت محسوب می‌شود.
حزب اعتدال و توسعه، تشکل نزدیک به رئیس جمهور حسن روحانی، و اعضای فراکسیون رهروان ولایت در مجلس نهم که به علی لاریجانی نزدیک‌اند، پس از بررسی صلاحیت‌ها وضعیتی تقریبا مشابه اصلاح‌طلبان دارند.
از حزب اعتدال و توسعه حدود ۳۴۰ نفر در استان‌های مختلف ثبت‌نام کرده بودند که تنها صلاحیت ۴۰ نفرشان تائید شد. صلاحیت حدود ۵۰ نماینده کنونی مجلس نیز تائید نشده که اغلب عضو فراکسیون رهروان هستند.
به گفته‌ی حسین مرعشی، عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، از میان ۳ هزار اصلاح‌طلبی که در پیوند با این شورا از سراسر کشور داوطلب نامزدی در انتخابات مجلس بودند، تنها صلاحیت ۳۰ نفر تائید شده است.
چهار فهرست احتمالی برای تهران
با این همه در میان کسانی که صلاحیت آنها تأیید شده، اصلاح‌طلبانی وجود دارند که مستقل ثبت‌نام کرده‌اند و چهره‌های کمتر شناخته شده‌ای هستند.
محسن رهامی، عضو شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان استفاده از این نامزدان برای ارائه فهرست مستقل را منتفی ندانسته، اما تاکید می‌کند که در شرایط حاضر تلاش اصلی متوجه تائید صلاحیت چهره‌های اصلی این جناح است.
خبرگزاری ایسنا ارائه لیست مشترک از حامیان دولت و اصلاح‌طلبان را یکی از سناریوهای ممکن عنوان کرده و از قول رهامی نوشته است: «اولویت ما حضور اصلاح‌طلبان کلیدی است، اما اگر دست ما از آنها کوتاه شد، در برابر تندروها از معتدلین حمایت می‌کنیم.»
این خبرگزاری ارائه چهار لیست جداگانه از اصلاح‌طلبان، ائتلاف اصول‌گرایان، رهروان ولایت و حزب اعتدال و توسعه را بسیار محتمل ارزیابی می‌کند و می‌افزاید که ارائه فهرست مشترک از دو گروه آخر نیز منتفی نیست.
حسین سبحانی‌نیا، عضو ائتلاف اصول‌گرایان اعتراف می‌کند که تعداد زیاد تائید صلاحیت‌شدگان از تشکل‌های این ائتلاف، به ویژه در کلان‌شهرها تهیه فهرست انتخاباتی را با "قدری اختلاف" روبرو کرده است.
بیشتر بخوانید: خامنه‌ای غیرمستقیم رد صلاحیت‌های گسترده را تأیید کرد
سه راهبرد احتمالی اصلاح‌طلبان
سبحانی‌نیا روز چهارشنبه (۷ بهمن) با ابراز امیدواری نسبت به این که در نهایت اختلاف نظر و سهم‌خواهی گروه‌های ائتلاف زیاد نباشد به ایسنا گفت: «اگر هر گروه بخواهند مدعی شوند و سهمی بخواهند این کار را سخت می‌کند.»
او افزود که ائتلاف اصول‌گرایان تا کنون موفق شده برای تهران بر سر یک لیست ۴۰ تا ۵۰ نفری به توافق برسد و همین "گام مثبتی است که می‌تواند به جمع‌بندی خوبی برسد".
همزمان، سایت خبری "عصر ایران" با اشاره به این که اصلاح‌طلبان در بسیاری از حوزه‌ها یک کاندید هم ندارند نوشت، این جناح باید استراتژی پیشین خود مبنی بر تصاحب اکثریت کرسی‌های مجلس دهم را تغییر دهد.
مطابق این گزارش اصلاح‌طلبان با حذف چهره‌های شناخته شده‌شان در بسیاری از حوزه‌های انتخاباتی اکنون می‌توانند از "سه راهبرد جایگزین" استفاده کنند.
"عصر ایران" راهبرد نخست را تشکیل یک اتلاف بزرگ با حضور اصول‌گرایان معتدل و افراد نزدیک به رئیس مجلس عنوان می‌کند.
راهبرد دوم "ایستادن بر مواضع اصلاح‌طلبی با حضور حداقلی" ذکر شده که با ارزیابی این سایت خبری می‌تواند به تشکیل یک فراکسیون اقلیت ۵۰ نفری در مجلس دهم منجر شود.
اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس‌های پنجم، هستم و نهم به دلیل حذف گسترده نامزدان مورد نظرشان از حضور فعال در انتخابات خودداری کردند. "عصر ایران" راهبرد سوم را تکرار این تجربه و "قهر با صندوق" خوانده است.
اغلب رهبران اصلاح‌طلبان از جمله محمدرضا عارف، رئیس شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و نفر اول احتمالی فهرست تهران تاکید کرده‌اند که تحت هیچ شرایطی میدان انتخابات را ترک نخواهند کرد.