امیدهای ایران به سفر ولادیمیر پوتین
۱۳۸۶ مهر ۲۲, یکشنبه
محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور، در آستانه‌ی سفر همتای روسی‌اش ولادیمیر پوتین به تهران، اعلام کرده، جمهوری اسلامی به دنبال روابط پایدار، موثر و حداکثری با روسیه است. سخنان احمدی‌نژاد در گفتگو با تلویزیون دولتی روسیه نشان می‌دهد جمهوری اسلامی در مناقشه‌ی هسته‌ای به حمایت روسیه امید فراوان بسته است. این در حالی است که بسیاری از نمایندگان مجلس و تحلیگران، این کشور را غیرقابل اطمینان می‌دانند و مخالفت‌های روسیه با آمریکا در مورد پرونده‌ی هسته‌ای ایران را وسیله‌ی امتیازگیری این کشور از غرب قلمداد می‌کنند.
سفری با اهداف چندگانه
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه برای شرکت در نشست سران کشورهای حاشیه‌ی دریای خزر به ایران می‌آید، اما مسائلی که در این سفر به مذاکره گذاشته می‌شود فقط به این دریا محدود نمی‌شود. حضور مقام‌هایی چون سرگئي كرينكو رئيس آژانس فدرال انرژي اتمی روسيه در میان همراهان پوتین نشان می‌دهد فعالیت‌های هسته‌ای ایران یکی از موضوع‌های مورد بحث دو طرف خواهد بود. پوتین در آستانه‌ی سفر به ایران میزبان نیکلا سارکوزی همتای فرانسوی‌اش بود و اکنون میهمان صدراعظم آلمان آنگلا مرکل است. به دنبال دیدار رئیس جمهور فرانسه از روسیه وزیران امور خارجه و دفاع ایالات متحده آمریکا نیز راهی مسکو شدند. همچنین قرار است طی روزهای آینده وزیران خارجه‌ی کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا در لوکزامبورگ و نمایندگان پنج عضو شورای امنیت و آلمان در برلین دیدار و گفتگو کنند.
اهداف مشترک چند دیدار
موضوع مشترک تمام دیدارهای یاد شده مسئله‌ی هسته‌ای ایران است. فرانسه و آمریکا خواهان فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی هستند و روسیه ظاهرا خواستار صبر و حوصله‌ی جامعه‌ی جهانی است. مواضع اخیر روسیه که فشارهای بیشتر بر ایران را در شرایط فعلی مثبت ارزیابی نمی‌کند سفر ولادیمیر پوتین به ایران را بیش از پیش در مرکز توجه رسانه‌ها قرار داده است. برخی مقام‌های ایرانی می‌کوشند با تاکید بر اهمیت روابط دو کشور، مسکو را از همراهی با دیگر اعضای دائمی شورای امنیت بر حذر دارند. رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد، ايران و روسيه را دو قدرت بزرگ می‌خواند كه بايد در كنار هم باشند. او، بیستم مهرماه، در گفتگو با خبرگزاري ايتارتاس و شبكه دولتي تلویزیون روسيه می‌افزاید «روابط ايران و روسيه در سطح خوبي است و هر دو كشور در معادلات جهاني هم تاثير گذار هستند.» احمدی‌نژاد ایران و روسیه را متحدانی طبیعی می‌خواند که منافعشان به هم گره خورده است.
نقدها و بدبینی‌ها
به رغم خشنودی‌ها و خوشبینی‌هایی که مواضع اخیر ولادیمیر پوتین به وجود آورده رسول موسوی، كارشناس مسايل بين‌الملل صبح امروز به ایسنا گفته است «اين گونه نيست كه اين سفر و تاثيراتش تغييري اساسی در راهبرد كشورها ايجاد كند.» او می‌افزاید «روسيه در موضوع هسته‌يی ايران راهبرد خاص خود را دارد.» روز گذشته نیز کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه، صباح زنگنه اظهار داشته «معتقدم مسوولان ايران بايد در موضع گيری‌های خود بسيار دقت كنند.» او توصیه می‌کند «نبايد اين توهم براي ما به وجود آيد كه كشورها منافعی نداشته باشند و نخواهند بر اساس منافعشان تصميم گيری كنند.» به گفته‌ی رسول موسوی «نقش روسيه و چين مي‌تواند برخوردها و اعمال فشارهای سياسی عليه ايران را خنثی و يا كند كند، اما آنها در نتيجه كار تعيين كننده نيستند.»
روسیه پیش از این دو قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل را امضاء کرده که ایران را ملزم به توقف فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم می‌کند. ولادیمیر پوتین در آستانه‌ی سفر به ایران و پس از مذاکره با رئیس جمهور فرانسه گفته است، کشورش «با شرکای خود در شوراي امنيت سازمان ملل همکاری مي کند و در آينده نيز به آن ادامه خواهد داد.» سرگئی لاوروف، وزير امور خارجه روسيه نیز پس از دیدار با همتای آمریکایی‌اش تاکید می‌کند «ما پايبند به تمامي توافقات هستيم و آنچه که به روسيه مربوط مي شود را با وجدان اجرا خواهيم کرد.» آنچه روسیه بر آن تاکید دارد این است که برای بحث پیرامون قطعنامه‌ی جدید باید منتظر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد ابهامات فعالیت هسته‌ای ایران و گزارش خاویر سولانا از مذاکراتش با علی لاریجانی بود. این نکته‌ایست که کشورهای غربی نیز بر آن تاکید دارند و به نظر می‌رسد در صورت مثبت نبودن این گزارش‌ها روسیه راهی جز همراهی با دیگر کشورهای عضو شورای امنیت نخواهد داشت.
عدم تکمیل نیروگاه، موضوعی برای سوءظن
بی‌اعتمادی به روسیه، گذشته از موافقت این کشور با قطعنامه‌های پیشین، به موارد دیگری از جمله تعلل در راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر نیز مربوط است. روسیه سال‌هاست تکمیل این پروژه را به بهانه‌های مختلف به تعویق انداخته و توافقنامه‌های مکرر در مورد تعیین زمان نهایی راه‌اندازی این نیروگاه را نادیده گرفته است. منابع خبری گزارش می‌دهند راه‌اندازی نیروگاه بوشهر از جمله مسائل مورد بحث در سفر پوتین به تهران خواهد بود و احتمالا توافقنامه‌ی جدیدی میان دو کشور به امضاء خواهد رسید. مطابق آخرین توافقی که صورت گرفته نیروگاه بوشهر می‌بایست آذر ماه امسال به کار بیفتد اما مقامات روسی در راه‌اندازی این نیروگاه تا پایان سال ۲۰۰۸ میلادی نیز ابراز تردید کرده‌اند. رضا آقا زاده رئیس سازمان انرژی اتمی پیش از این وعده داده بود که حدود بیستم مهر ماه در گزارشی زمان ارسال سوخت و راه‌اندازی نیروگاه بوشهر را به اطلاع مردم برساند. [ایسنا، ۱۸ مهر] برخی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، روسیه را متهم می‌کنند پروژه‌ی بوشهر را وسیله‌ی امتیازگیری از غرب کرده است.