انتخابات ایران و کاهش ورود گردشگران خارجی

سال ۸۸ بی‌شک در تاریخ ایران ثبت خواهد شد. سالی که سه‌ماهه‌ی نخست آن با هیجان فزاینده‌ی نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری همراه بود، انتخاباتی که به تحلیل بسیاری از تحلیل‌گران، با امید به تغییر نضج یافت و رشد کرد، اما نتیجه‌ای متفاوت به بار داد.

۲۲ خرداد و حوادث متعاقب آن نه تنها بر عرصه‌ی سیاسی و اقتصادی ایران بلکه بر عرصه‌های به ظاهر کوچکی مانند گردشگری نیز تأثیر گذاشته است.

تارنمای "خبر آنلاین" می‌نویسد‌، در نیمه‌ی دوم سال گذشته‌ی خورشیدی ۸۵ درصد تورهای ورود به ایران لغو شده‌اند.

مانفرد اشرایبر (Manfred Schreiber)، مسئول سفرهای ایران در آژانس مسافرتی اشتودیوسوس (Studiosus)آلمان، می‌گوید: «تقاضا برای سفر به ایران در نیمه‌ی اول سال ۲۰۰۹ تا پیش از انتخابات رشد خیلی خوبی را داشت. اما تقاضا‌ها بعد از انتخابات به شدت پایین آمد».

فرانو ایلیچ (Frano Ilic)، سخنگوی مطبوعاتی آژانس مسافرتی اشتودیوسوس، علت عمده را انتخابات ریاست جمهوری اخیر ایران می‌داند: « علت اصلی انتخابات خردادماه بود، مسئله‌ی امنیت گردشگران عمده شد و مسافران دیگر آن تمایل قبلی برای سفر به ایران را نداشتند و این مسئله تا حالا که سال ۲۰۱۰ است ادامه دارد».

گردشگران خارجی، به خصوص گردشگران غربی، تمایل ندارند به ایران بیایند و تازه اگر تصمیم به این گردش خطیر گرفتند جنبه‌های احتیاطی را به دقت مورد بررسی قرار می‌دهند، گویی که این گردش که می‌تواند "فرهنگی" یا "تفریحی" باشد گردشی "ماجراجویانه" است.

یک دانشجوی آلمانی که نخواست نامش فاش شود ایران را به رغم قوانین متفاوت آن جذاب می‌داند: «فکر می‌کنم اگر به ایران بروم با فرهنگی کاملا متفاوت روبرو خواهم شد که باید خودم را با آن تطبیق بدهم. باید پوشش خودم را تغییر دهم و مسلما نمی‌توانم مشروب الکلی بنوشم و شاید باید در کل نوع برخوردم را تغییر دهم، آن راحتی که اینجا برای صحبت با مردها در آلمان دارم و به آن عادت کرده‌ام را در آنجا نخواهم داشت . در آن جا زن‌ها سرکوب می‌شوند و من باید در مدتی که در ایران هستم خودم را با آن وفق دهم».

او می‌گوید رعایت حجاب اسلامی برایش مسئله‌ای نیست، «می‌داند که باید حجاب را رعایت کند، در صحبت کردن با مردها شرایط ایران را در نظر بگیرد و مشروب الکی ننوشد»، اما «همه‌ی اینها در کوتاه‌مدت مسئله‌ای نیست».

نه تنها برای این دختر آلمانی بلکه برای بسیاری از مسافرانی که برای آشنایی با فرهنگ و جاذبه‌های ایران به این کشور سفر می‌کنند رعایت قوانین ایران مسئله‌ای نیست. به گفته‌ی مانفرد اشرایبر، برای هر مسافری که می‌خواهد به ایران سفر کند قوانین ویژه‌ی جمهوری اسلامی توضیح داده می‌شود تا مسافر از قبل خود را آماده‌کند».

با این حال این دختر آلمانی تمایل ندارد در شرایط فعلی به ایران سفر کند:« ایران برای من خیلی جالب است، به خاطر فرهنگ، طبیعت و مردمش و خیلی چیزهای دیگر. اما چیزی که تأثیر منفی می‌گذارد و باعث می‌شود، جرأت نکنم به ایران بروم دولت احمدی‌نژاد و وجود شکنجه، سنگباران و نبود آزادی عقیده و اطلاعات است. اما اگر اطلاعات بیشتر به دست بیاورم و اقدامات لازم احتیاطی را انجام دهم شاید به ایران سفر کنم».

این دانشجو دوستی دارد که شاهد زنده‌ی تصورات او در مورد ایران است، اگر رسانه‌ها می‌گویند که در ایران آزادی بیان وجود ندارد دوستی او با یک ایرانی نیز مؤید این نظر است: « دوستی دارم که یک دختر ایرانی است و الان در فرانسه زندگی می‌کند. او همراه خانواده‌اش به خارج فرار کرده چون پدرش روزنامه‌نگار است و در ایران به این خاطر که آزادی بیان و اطلاعات وجود ندارد مورد تهدید قرار گرفت و بالاخره تصمیم گرفتند از ایران فرار کنند».

با این حال ایران جاذبه‌های خود را هنوز از دست نداده است. حتی پس از انتخابات نیز عده‌ای سفرهای خود را لغو نکرده و به ایران سفر کرده‌اند.

مانفرد اشرایبر، مسئول سفرهای ایران در آژانس مسافرتی اشتودیوسوس، می‌گوید، در این آژانس در پاییز سال ۸۷ حدود ۱۰ سفر به ایران ثبت شد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا مسافران در این سفرها با مشکل مواجه شدند یادآور می‌شود: «کنترل مسئولان در مورد گرو‌ه‌های توریستی این بار بیشتر از قبل بود. مسافران نمی‌توانستند به تنهایی به جایی بروند باید با گروه حرکت می‌کردند و این مسئله اداره‌ی سفر را کمی با مشکل مواجه کرد».

با این همه هنوز هم فیدبک‌ها یا برداشت‌هایی که مسافران پس از سفر به ایران دارند مثبت است: « ما به طور معمول از مسافران فیدبک دریافت می‌کنیم. از نظر توریستی در سفرهای بعد از انتخابات ایران فیدبک‌های مثبت داشتیم و این موضوع تازه‌ای نبود، موضوعی است که ما سال‌ها آن تجربه‌کرده‌ایم».

ایران، کشور مردمی مهمان‌دوست و خونگرم

چه چیزی موجب بازخوردهای مثبت مسافران خارجی پس از سفر به ایران می‌شود. شرایبر پاسخ می‌گوید: «احساس مثبت مسافرانی که به ایران می‌روند واقعا تعجب‌آور است. علت این موضوع هم این است که پیش‌‌داوری‌ها در مجموع منفی‌تر از تجربیات واقعی در ایران است. مسافر از یک سو تحت تأثیر گزارش‌های رسانه‌های اینجا قرار گرفته که در مجموع حاوی مطالبی منفی در مورد ایران است و از سوی دیگر در محیط به مردمی برمی‌خورد که بسیار رفتار پذیرا، دوستانه و مهمان‌دوستانه دارند و این انتظاری نیست که مسافر پیش از آن داشته است».

با این همه مسافر غربی پس از یک بار بازدید از ایران کمتر به صرافت دیدار دوباره از این کشور می‌افتد. به گفته‌‌ی شرایبر: «تکرار سفر به ایران به طور نسبی کمتر اتفاق می‌افتد. معمولا توریست‌هایی که در زمان شاه ایران را دیده‌اند دوست دارند دوباره این کشور را بعد از ۳۰ سال ببینند و مقایسه کنند که در این مدت ایران چه تغییراتی کرده. اما تعداد مسافرانی که در سال‌های گذشته تمایل داشته‌اند چندین بار ایران را ببینند کم بوده است».

و براستی ایران در این ۳۰ سال چه تغییراتی کرده است؟

فریبا والیات

تحریریه: فرید وحیدی

برای شنیدن این گزارش می‌توانید به فایل صوتی زیر مراجعه کنید.