اولین نشست دولت روحانی برای نجات دریاچه ارومیه
۱۳۹۲ شهریور ۵, سه‌شنبه
درپی تصویب دولت یازدهم، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو روز سه‌شنبه (۵ شهریور ۱۳۹۲) از تشکیل اولین جلسه کارگروه دولت برای نجات دریاچه ارومیه خبر داد. او گفت که در نشست‌های این کارگروه تصمیماتی برای رفع مشکلات دریاچه ارومیه اتخاذ خواهد شد. به‌گفته چیت‌چیان قرار است طی دو ماه آینده تمامی راهکارهای مورد نظر اعلام و اقدامات جدی برای نجات دریاچه ارومیه آغاز شود.
در نخستین نشست کارگروه دریاچه ارومیه، وزیر نیرو تاکید کرد وضعیت دریاچه وخیم است. در این نشست وزرای کشور، معاون برنامه‌ریزی و راهبردی رئیس‌جمهور، معاون محیط زیست و وزیر کشاورزی به‌عنوان اعضای گروه شرکت داشتند.
نماینده مجلس: سازمان‌های بین‌المللی یاری کنند
نادر قاضی‌پور نماینده ارومیه و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس روز سه شنبه ۵ شهریور ۱۳۹۲ در گفت وگو با ایرنا، ابعاد فاجعه خشک شدن دریاچه ارومیه را نه تنها برای ایران، بلکه برای منطقه "بسیار وسیع و غیرقابل جبران" عنوان کرد. قاضی پور تاکید کرد کشورهای همسایه و سازمان‌های بین‌المللی نیز باید در احیای این دریاچه دولت ایران را یاری دهند.
قاضی‌پور افزود: «تمام ظرفیت‌های لازم برای احیای دریاچه ارومیه باید به کار گرفته شود، در غیر این صورت کار و زندگی افزون بر ۳ میلیون انسان به خطر افتاده و مجبور به مهاجرت خواهند شد.»
پیشنهاد تاسیس وزارتخانه‌ی مستقل محیط زیست
اما سازمان‌های بین‌المللی و متخصصین چگونه می‌توانند به احیای دریاچه ارومیه یاری کنند؟
دکتر بیژن کوشان، کارشناس محیط زیست در آلمان، که درباره دریاچه ارومیه هم تحقیق می‌کند، در ۸ مرداد ۱۳۹۲ نامه‌ای به حسن روحانی نوشت و درخواست کرد که درباره نجات دریاچه ارومیه اقدامات عاجلی انجام گیرد. کوشان به دویچه‌وله می‌گوید، به دنبال درخواست "سرپرست دبیرخانه شورایعالی امور ایرانیان خارج از کشور" برای انتقال نقطه نظرات و پیشنهادات به آقای حسن روحانی این نامه را نوشته است.
بشنوید: مصاحبه با بیژن کوشان
کوشان در بخشی از نامه خود اشاره می‌کند: «یکی‌از برنامه‌هایی که اولویت دارد، وضعیت بسیار نگران کننده محیط زیست در مملکت است. برای مثال وضع دلخراش دریاچه زیبا و دردنیا استثنایی ارومیه است. متأسفانه ما با دست خودمان داریم این بیوسفر بی‌همتا را خفه می‌کنیم.»
کوشان ادامه می‌دهد: «نجات دریاچه توام خواهد بود با تولید کار برای دانشمندان جوان، برگشت هزاران پرنده، زندگی دوباره گیاهان وحیوانات نادر، تغییرات جوی، کشاورزی مدرن و تقسیم آب صحیح، بازگشت گردشگران، رشد اقتصادی شهروندان منطقه، بهداشت سالم و فاکتورهای مثبت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی برای استان‌های آذربایجان شرقی و غربی.»
آقای کوشان به دویچه وله می‌گوید اختصاص نخستین جلسه هیات دولت به نجات دریاچه ارومیه او را خوشحال کرده و در این راستا وی و بسیاری دیگر از متخصصین ایرانی مقیم خارج از کشور حاضرند با گروه کار نجات دریاچه ارومیه همکاری کنند.
این کارشناس پیشنهاد می‌کند که وزارت‌خانه مستقل محیط زیست در ایران تاسیس شود. وی می‌گوید محیط زیست بین وزارت‌خانه ها و ادارات مختلف قسمت شده است و برای هماهنگی بهتر است که مسائل زیست محیطی تحت نظارت "وزارت‌محیط زیست" باشد.
کنفرانس بین‌المللی برای نجات دریاچه ارومیه
دکتر بهروز عبدالوند، هماهنگ‌کننده"مرکز تحقیقات حوزه‌خزر در برلین" به دویچه وله می‌گوید قراراست این مرکز یک کنفرانس بین‌المللی درباره احیای دریاچه ارومیه در برلین برگزار کند. وی اضافه‌می‌کند:«به احتمال قوی در ماه نوامبر ۲۰۱۳ این کنفراس با مشارکت نماینده سازمان ملل و متخصصین ایرانی برگزار می‌شود.»
وی تاکید می‌کند که برای احیای دریاچه ارومیه باید کشاورزان، دانشگاهیان، ان جی یوها، سازمان‌ها و فعالان زیست محیطی را هم به همکاری دعوت کرد.
عبدالوند درباره یاری کشورهای همسایه و سازمان‌های بین‌المللی هم می‌گوید: «من معتقدم از تجربیات سازمان‌های بین‌المللی باید استفاده کرد، اما بعید می‌دانم که کشورهای همسایه در این باره تجربه‌ای داشته باشند، چون یکی از مواردی که ما در آسیای میانه شاهدش هستیم خشک شدن دریاجه آرال است. این دریاچه در حال از بین رفتن است و کشورهای حوزه آن اقدام مشخصی برای احیا و نجات آن نکردند. ولی سازمان‌های بین‌المللی مجموعه‌ای از مطالعات را در اختیار دارند و می‌توان از تجربیات آن‌ها استفاده کرد.»
"رئیس‌جمهور شخصا پی‌گیر نجات دریاچه ارومیه شود"
به دنبال مصوبه دولت برای نجات دریاچه ارومیه وحید جلال‌زاده، استاندار آذربایجان غربی طی نامه‌ای از حسن روحانی به‌خاطر تحقق وعده ای که در سفر به ارومیه داده بود تشکر کرد. روحانی در این سفر گفته بود که موضوع دریاچه ارومیه را در نخستین جلسه هیات دولت مطرح خواهد کرد. جلال‌زاده در نامه خود به رئیس‌جمهور نوشت: «این خبر سبب مسرت مردم، دوستداران محیط زیست و مسئولین استان شده است.»
استاندار آذربایجان غربی از روحانی درخواست کرده‌است به جهت اهمیت موضوع، دستور دهند شورای عالی آب به ریاست خود او با دستور کار بحران دریاچه ارومیه تشکیل شود.
خبرگزاری ایسنا ۴ شهریور ۱۳۹۲ از قول جلال‌زاده گزارش داده است، در زمان احمدی نژاد مسئولیت رسیدگی به مسئله دریاچه ارومیه را معاون اول رئیس جمهور بر عهده داشت، که در دولت جدید این وظیفه به دستگاه‌های مربوطه ارجاع داده شده است.
استاندار آذربایجان غربی انتقاد می‌کند و می‌گوید: «دستگاه‌های اجرایی و وزارتخانه‌های مربوطه در رابطه با دریاچه ارومیه عزم جدی ندارند، چرا که هر کدام دستگاه دیگر را مقصر می‌دانند، در این راستا نیز پیشنهاد می‌کنم رئیس‌جمهور شخصا وارد عمل شود، چون تنها در این صورت مشکلات پایان خواهد یافت، باید وضعیت دریاچه ارومیه و راهکارهای رسیدگی به آن در شورای عالی آب به مدیریت شخص رئیس‌جمهور مورد بررسی قرار گیرد.»
نجات دریاچه ارومیه نیازمند قدرتی فرا وزارتخانه‌ای
میرهادی قره‌سید رومیانی نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو و عضو "فراکسیون نجات دریاچه ارومیه در مجلس" هم پیشنهاد کرده است که از قدرت و نفوذ رئیس‌جمهوری برای حل مشکل دریاچه ارومیه استفاده شود. وی تاکید می‌کند: «مسئله نجات دریاچه ارومیه در یک وزارت‌خانه حل نمی‌شود، بلکه نیازمند قدرتی فراوزارت‌خانه‌ای است. یعنی باید از قدرت و نفوذ رئیس‌جمهور نیز برای حل آن استفاده شود.»
به گفته کارشناسان و کسانی که وضعیت دریاچه ارومیه را می‌شناسند محول کردن وظایف به دولت و "کارگروه نجات" کافی نیست، بلکه در این راستا کارشناسان، نخبگان علمی، فعالان زیست محیطی، ان جی یوها و در نهایت خود مردم منطقه نیز باید نقش اساسی ایفاء کنند.