اکتشاف گاز در مدیترانه؛ سایه مکرون بر تنش میان ترکیه و یونان

تنش در شرق مدیترانه با کشمکش‌ ترکیه و قبرس بر سر اکتشاف یک میدان گازی بالا گرفته است. رئیس جمهور فرانسه و کشورهای جنوب اروپا جانب یونان و قبرس را گرفته‌اند؛ چیزی که موجب اعتراض جدی آنکاراست.

رئیس جمهور فرانسه و رهبران دولتی شش کشور جنوب اروپا، در مناقشه اکتشاف گاز طبیعی میان یونان و ترکیه، از مواضع یونان و قبرس حمایت کردند. در اجلاسی که شامگاه پنجشنبه ۱۰ سپتامبر در جزیره کرس برگزار شد، مکرون و همتایانش حق یونان برای بهره‌مندی از اکتشافات در حفاری‌ها را برجسته کردند.

در این نشست فرانسه، یونان، قبرس، مالت، ایتالیا، اسپانیا و پرتغال شرکت داشتند. در بیانیه پایانی اجلاس با ابراز تاسف از "عدم توجه ترکیه به درخواست‌های مکرر اتحادیه اروپا برای توقف اقدامات غیرقانونی و یک جانبه در شرق مدیترانه و ودریای اژه" تهدید شده است که "مادام که ترکیه تغییر موضع ندهد، گزینه تحریم همچنان روی میز خواهد ماند."

سران ۷ کشور سپس در بیانیه خود می‌گویند که اگر در رویکرد ترکیه تغییری دیده نشود، در اجلاس سران اروپا در ۲۴ ستپامبر  تحریم این کشور به بحث و بررسی گذاشته خواهد شد.

 رسانه‌های فرانسه، این نشست هفت جانبه را که هفتمین جلسه کشورهای مربوطه نیز بود، Med7 می‌نامند. 

امانوئل مکرون، میزبان اجلاس پیش‌تر گفته بود که ترکیه دیگر جزء شرکای شرق مدیترانه نیست. او اما در نشست اخیر خواهان دیالوگ سازنده بین طرفین و احترام به اصول و مقررات موجود شد و گفت: «خط قرمز ما چیزی نیست جز احترام به حق حاکمیت هر یک از اعضای اتحادیه و رعایت حقوق ملل.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

طرف یونانی می‌گوید کشتی‌های اکتشافی ترکیه به صورت غیرقانونی وارد آب‌های سرزمینی این کشور شده‌اند اما آنکارا متقابلا ادعا می‌کند که جزایری از یونان که در فاصله بسیار نزدیک به این کشور واقع شده‌اند منطقه اقتصادی انحصاری ندارند و حفاری برای دستیابی به ذخایر گازی در شرق مدیترانه حق ترکیه است.

اتحادیه اروپا پیش‌تر نیز حفاری گاز از سوی ترکیه در سواحل قبرس را "غیرقانونی" خوانده و ضمن اولتیماتوم به آنکارا، ترکیه را به تحریم‌های تازه تهدید کرده بود. جوزب بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه گفته بود که اگر در مهلت مقرر، پیشرفتی در مذاکرات طرفین ایجاد نشود، در اجلاس ۲۴ سپتامبر، در باره مجازات‌های احتمالی این کشور تصمیم‌گیری خواهد شد. احتمال داده شده که این مجازات‌ها شامل تحریم‌های اقتصادی باشند.

نخست‌وزیر یونان می‌گوید ترکیه باید به میز مذاکره بازگردد و به این کشور حق مشارکت در اکتشافات گازی را بدهد. میتسوتاکیس افزوده که آتن اجازه چند پاره کردن اروپا را به آنکارا نخواهد داد.

پاسخ رسمی آنکارا به این فراخوان اما پیش از اجلاس آمده بود. وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای تند و صریح، حرف‌های مکرون را "متکبرانه" و ناشی از بی‌کفایتی و ناتوانی خواند. این بیانیه مکرون را به بازتولید "سیاست‌های استعماری"  متهم می‌کرد و تاکید داشت که رئیس جمهور فرانسه حق تعیین مرز و خط کشی در مدیترانه را ندارد.

فرانسه به تازگی با برگزاری یک مانور مشترک با یونان، حضور نظامی خود در شرق مدیترانه را تقویت کرده است.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

سخنگوی وزارت خارجه ترکیه، در واکنش به نشست جزیره کرس گفته است: «ما آماده گفت‌وگو برای همکاری‌های منطقه‌ای هستیم اما نشستن بر سر یک میز باید بدون پیش‌ شرط باشد و آتن نیز باید برای کاهش تنش، کشتی‌های نظامی خود را از مدیترانه خارج سازد.» این سخنگو اظهارات مکرون را نیز "مغرضانه" و "به دور از واقعیات" توصیف کرده است.

 اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در گفت‌وگو با رئیس شورای اروپا، خواستار رفتار "مسئولانه و بی‌طرفانه" اتحادیه در این کشمکش شده است. او قبلا گفته که ترکیه هیچ امتیازی به یونان نخواهد داد: «ما هرگز از آنچه که متعلق به ماست کوتاه نمی‌آییم.»

مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، هم با تکرار چنین مطالبه‌ای، از اروپایی‌ها خواسته یک "میانجی صادق" در مناقشه دریایی و انرژیایی با یونان و قبرس باشند، نه آن که جانب دو کشور عضو اتحادیه را بگیرند.  

ترکیه و یونان که هر دو عضو ناتو هستند بر سر اکتشاف گاز در شرق مدیترانه تا مرز رویارویی نظامی پیش رفته‌اند. محور کشمکش به یک میدان گازی عظیم باز می‌گردد که ظرفیت ذخایر آن ۲۳۰ میلیارد مترمکعب برآورد شده و کشتی اکتشافی "فتح" ترکیه آن را کشف کرده است.

ترکیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود به شدت به واردات وابسته است. اردوغان ماه گذشته گفته بود کشورش با کشف میدان گازی در مدیترانه و آغاز بهره‌برداری از آن، تا سه سال دیگر می‌تواند به صادرکننده گاز تبدیل شود.