رابطه میان اسرائیل و عربستان؛ "دیدار محرمانه" از آمریکا
۱۴۰۲ مرداد ۹, دوشنبه
دو منبع آمریکایی به سایت "آکسیوس" گفته‌اند که دیوید بارنیا، مدیر سازمان مخفی اسرائیلی موساد، نزدیک به دو هفته پیش مخفیانه به واشینگتن سفر کرده است تا با مقامات ارشد کاخ سفید و سیا درباره تلاش‌های دولت بایدن برای دستیابی به توافقی با عربستان سعودی که شامل عادی‌سازی میان این پادشاهی و اسرائیل است رایزنی کند.
به گزارش آکسیوس، مسئله عادی‌سازی مناسبات اسرائیل و عربستان تنها بخش کوچکی از تلاش‌های دولت بایدن است. دولت اسرائیل می‌خواهد نظر خود را در مورد توافق‌های احتمالی دوجانبه ایالات متحده و عربستان سعودی که دو کشور در مورد آن بحث می‌کنند ارائه کند. این توافقات که از جمله می‌تواند حمایت احتمالی آمریکا از برنامه هسته‌ای غیرنظامی عربستان سعودی با غنی‌سازی اورانیوم و فروش احتمالی تسلیحات آمریکا به ریاض را شامل شوند برای امنیت اسرائیل مهم و حساس تلقی می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تلاش برای نزدیکی اسرائيل و عربستان؛ پروژه خط آهن تل‌آویو به جده
مقامات آمریکایی قبلاً به اکسیوس گفته بودند که کاخ سفید می‌خواهد تلاش کند تا اقدامات دیپلماتیک خود را با عربستان سعودی و اسرائیل تا پایان سال یا ابتدای سال آینده تکمیل کند، پیش از آن که کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری بایدن آغاز شود.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هفته گذشته به عربستان سعودی سفر کرد و با محمد بن سلمان، ولیعهد و دیگر مقامات ارشد سعودی دیدار کرد.
کاخ سفید پس از این دیدار که در روز پنجشنبه ۲۷ ژوئیه (۵ مرداد) صورت گرفت، گفت که سالیوان و محمد بن سلمان در مورد موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای "از جمله ابتکارات برای پیشبرد چشم‌انداز مشترک برای منطقه‌ای صلح‌آمیز، امن، مرفه و باثبات‌تر خاورمیانه که با جهان مرتبط است" گفت‌وگو کردند.
پایگاه اطلاع‌رسانی کاخ سفید افزود که جیک سالیوان همچنین به پیشرفت‌های قابل توجه در راستای آتش‌بس در یمن که در ۱۶ ماه گذشته اشاره کرده و از تلاش‌های پیگیر سازمان ملل برای پایان دادن به این جنگ استقبال کرده است. هر دو هیأت آمریکایی و عربستانی توافق کرده‌اند که رایزنی‌های منظم و پیگیری در موضوعات مورد بحث داشته باشند.
منابع آمریکایی گفتند رئیس موساد پیش از سفر مشاور امنیت ملی بایدن به عربستان سعودی با سالیوان در کاخ سفید دیدار کرده است.
بارنیا همچنین با برت مک‌گورک، نماینده ارشد ایالات متحده در امور خاورمیانه، و آموس هوچستاین، مشاور ارشد بایدن در امور انرژی و زیرساخت‌ها دیدار کرده است. مک‌گورک و هوچستاین که در ۱۸ ماه گذشته بر روی بهبود روابط آمریکا و عربستان سعودی کار می‌کردند، در سفر اخیر سالیوان به پادشاهی سعودی او را همراهی می‌کرده‌اند.
به گفته این منابع، ابتکار صلح با عربستان سعودی موضوع اصلی مورد بحث در دیدارهای بارنیا با مقامات کاخ سفید بوده است.
یک منبع آمریکایی به اکسیوس گفته است که بارنیا و بیل برنز، مدیر سیا، همچنین درباره ابتکار صلح با عربستان و مسئله ایران بحث کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: اعتراض ایران به بیانیه نشست روسیه و شورای همکاری خلیج فارس
یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به ویژه از اظهار نظر در مورد دیدار سالیوان و بارنیا خودداری کرده است.
این سخنگو گفته است: «ما همچنان از عادی‌سازی روابط با اسرائیل، از جمله با عربستان سعودی حمایت می‌کنیم و بدیهی است که به گفت‌وگو با شرکای منطقه‌ای خود در مورد چگونگی پیشرفت‌های بیشتر ادامه می‌دهیم.»
او افزود: «این یکی از تلاش‌هایی است که در جهت پیشبرد اهداف سیاست خارجی ایالات متحده، از جمله برای منطقه‌ای صلح‌آمیز، امن، مرفه و با ثبات‌تر در خاورمیانه دنبال می‌کنیم.» سازمان سیا از اظهارنظر در این باره خودداری کرده است.
به گفته یک منبع آمریکایی، برنز در دیدار با بارنیا همچنین به مسئله اصلاحات بحث‌انگیز قضایی در اسرائیل اشاره کرده و گفته است که "بحثی کلی در مورد آن وجود داشت".
بیشتر بخوانید: شروط واشنگتن و ریاض برای "عادی‌سازی" روابط اسرائیل و عربستان
چند روز پس از این نشست، ائتلاف دولتی اسرائیل قانونی را تصویب کرد که از اختیارات دیوان عالی کشور در مورد بازبینی تصمیمات دولت کاسته می‌شود.
بایدن در روزهای منتهی به رای‌گیری در پارلمان اسرائیل، از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور خواسته بود از تصویب این طرح اجتناب ورزد و در عوض تلاش کند تا به تفاهم گسترده‌ای بر سر اصلاحات قضایی دست یابد.
واکنش ایران به ابتکار صلح اسرائیل و عربستان
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در پی تلاش‌های آمریکا برای صلح میان اسرائیل و عربستان سعودی روز دوشنبه ۳۱ ژوئیه (۹ مردادماه) گفت: «هر گامی که در مسیر شناسایی اسرائیل از سوی دولت‌های اسلامی برداشته شود، نه به نفع ملت و آرمان فلسطین و نه صلح و ثبات و آرامش و امنیت در منطقه می‌دانیم.»
به گزارش خبرگزاری فارس، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در کنفرانس خبری روز دوشنبه درباره اظهارات جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در رابطه با عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل و نظر ایران در مورد اجرایی شدن این موضوع و تاثیر آن بر روابط ایران و عربستان گفت، کاملا روشن است که تقویت و تثبیت جایگاه اسرائیل در منطقه، "اولویت اول و بسیار مهم دولت‌های امریکا در طول سالیان متمادی اعم از جمهوریخواهان و دموکرات‌ها بوده است".
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در این کنفرانس خبری از پاسخ در مورد واکنش جمهوری اسلامی در پی اجرایی شدن یک صلح پایدار میان اسرائیل و عربستان طفره رفت.
عربستان برای افتتاح سفارت تهران زمان تعیین نکرد
خبر ابتکار صلح میان عربستان با اسرائیل در رسانه‌ها به بازتاب گسترده‌ای یافته است. این در حالی که عربستان سعودی هنوز زمانی برای گشایش سفارت خود در تهران تعیین نکرده است.
علیرضا عنایتی، سفیر تعیین شده جمهوری اسلامی برای عربستان سعودی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری تسنیم گفته است که "ریاض سفارتخانه‌اش را در زمانی که خودش مناسب ببیند افتتاح می‌کند".